Cụm cảng Cái Mép – Thị Vải: Cửa ngõ lớn của miền Nam, vươn tầm hàng hải quốc tế

Những ngày cuối năm, trong ánh đèn rực rỡ trải dài trên mặt nước sông Thị Vải, từng đoàn tàu container khổng lồ lặng lẽ rẽ sóng cập bến. Không còn là hình ảnh quen thuộc của một vùng cảng công nghiệp địa phương, Cái Mép - Thị Vải giờ đây hiện lên như một “cửa ngõ toàn cầu”, nơi hàng hóa từ các nhà máy ở Đồng Nai, TP.HCM nối nhịp ra thế giới. Giữa bức tranh phát triển mạnh mẽ của khu vực phía Nam, cụm cảng này đang khẳng định vị thế là động lực hàng hải và logistics quan trọng bậc nhất của Việt Nam.

Theo báo cáo thống kê năm 2024, tổng sản lượng hàng hóa thông qua cụm cảng Cái Mép - Thị Vải đạt khoảng 152 triệu tấn, tương đương 34% tổng lượng container của cả nước.

Đây không chỉ là một con số ấn tượng, mà còn là minh chứng rõ nét cho đà tăng trưởng mạnh mẽ và niềm tin ngày càng lớn của các hãng tàu quốc tế dành cho hệ thống cảng biển phía Nam. Sự phát triển này mở ra giai đoạn mới đầy triển vọng trong lĩnh vực logistics hàng hải của TP.HCM - đặc biệt sau khi hai tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu và Bình Dương được hợp nhất vào TP.HCM.

Hạ tầng hiện đại - nền tảng cho bước nhảy vọt

Được ví như “trái tim” trong mạng lưới logistics miền Nam, Cái Mép - Thị Vải sở hữu hệ thống hạ tầng được đầu tư đồng bộ và hiện đại bậc nhất cả nước.

Cụm cảng hiện có 3 cầu tàu dài 890m, 3 bến sà lan dài 270m, cùng bãi container rộng tới 55ha có sức chứa gần 51.500 TEU. Đi cùng với đó là 10 cẩu bờ STS, 22 cẩu bãi, 3 cẩu chuyên dụng cho sà lan cùng hàng trăm phương tiện hỗ trợ khác, đảm bảo năng lực khai thác và xử lý tối đa các thế hệ tàu hiện đại nhất hiện nay.

Việc đầu tư bài bản và chuyên nghiệp giúp Cái Mép - Thị Vải trở thành một trong số ít những cảng tại Việt Nam có thể đón tàu trọng tải lên đến 160.000 DWT, tương đương 14.000 TEU.

Nếu như trước đây, hàng hóa xuất khẩu từ khu vực phía Nam thường phải trung chuyển qua Singapore hoặc Hong Kong, thì nay, nhờ luồng tàu đủ độ sâu, vùng quay rộng và cơ sở vật chất đạt chuẩn quốc tế, hàng hóa có thể đi thẳng đến các thị trường lớn ở châu Âu và Bắc Mỹ. Chính yếu tố này đã giúp tiết kiệm đáng kể thời gian vận chuyển, giảm chi phí logistics và tăng tính cạnh tranh cho doanh nghiệp Việt.

Từ khi chính thức đi vào hoạt động năm 2011, Cái Mép - Thị Vải nhanh chóng khẳng định vị thế là đầu mối giao thương hàng hải trọng điểm của vùng Đông Nam Bộ. Với vị trí địa lý thuận lợi - nằm ngay cửa sông Thị Vải thông ra biển Đông, gần các trung tâm công nghiệp lớn và các tuyến giao thông huyết mạch - cụm cảng này hội tụ đầy đủ điều kiện để trở thành trung tâm trung chuyển hàng hóa tầm khu vực.

Cái Mép - Thị Vải không phát triển đơn lẻ, mà đang được đặt trong tổng thể quy hoạch chiến lược của TP.HCM nhằm hình thành trung tâm logistics biển hàng đầu khu vực. Những năm gần đây, hàng loạt dự án hạ tầng trọng điểm được triển khai đồng bộ đã mở ra “mạch máu giao thông” thông suốt cho vận tải hàng hóa.

Các tuyến cao tốc nối TP.HCM với các tỉnh cửa ngõ phía Nam và Nam Trung Bộ, cao tốc Trung Lương - Mỹ Thuận kết nối miền Tây, cùng dự án sân bay quốc tế Long Thành đang gấp rút hoàn thiện, tất cả tạo nên mạng lưới vận chuyển đa phương thức, giúp hàng hóa từ các vùng sản xuất nhanh chóng tập kết về Cái Mép - Thị Vải.

Trong tương lai gần, tuyến đường sắt Metro và các tuyến đường chuyên dụng vận chuyển container sẽ tiếp tục được đầu tư, tạo sức bật mạnh mẽ cho cụm cảng quốc tế này.

Trong bối cảnh xu hướng toàn cầu hóa và chuyển dịch chuỗi cung ứng đang diễn ra mạnh mẽ, việc phát triển hệ thống cảng biển hiện đại, đồng bộ như Cái Mép - Thị Vải có ý nghĩa đặc biệt quan trọng. Nó không chỉ giúp giảm tải cho các cảng nội đô, mà còn mở rộng khả năng đón nhận các tuyến vận tải xuyên lục địa, đưa hàng Việt Nam đến thẳng châu Âu, châu Mỹ, đồng thời thu hút dòng hàng trung chuyển quốc tế quay về Việt Nam.

Tuy nhiên, để duy trì đà tăng trưởng và khai thác tối đa tiềm năng, Cái Mép - Thị Vải vẫn cần vượt qua nhiều thách thức. Hạ tầng giao thông kết nối vẫn còn là điểm nghẽn, khi Quốc lộ 51 thường xuyên quá tải, đặc biệt vào các khung giờ cao điểm hoặc dịp lễ.

Tỷ lệ hàng hóa xuất - nhập trực tiếp tại cảng còn hạn chế, phần lớn vẫn phải trung chuyển bằng sà lan về TP.HCM, Đồng Nai, Bình Dương, khiến chi phí logistics chưa được tối ưu.

Do đó, việc tiếp tục hoàn thiện hệ thống giao thông kết nối, mở rộng các tuyến đường chuyên dụng vận tải container, cùng với đầu tư các trung tâm logistics vệ tinh dọc hành lang cảng là yêu cầu cấp thiết. Bên cạnh đó, việc phát triển dịch vụ cảng biển thông minh, ứng dụng công nghệ số trong quản lý, bốc xếp, lưu kho… cũng là hướng đi tất yếu để nâng cao năng lực cạnh tranh.

Động lực phát triển vùng và quốc gia

Không chỉ mang ý nghĩa kinh tế thuần túy, sự phát triển mạnh mẽ của cụm cảng Cái Mép - Thị Vải còn tạo hiệu ứng lan tỏa mạnh đến nhiều lĩnh vực. Các khu công nghiệp, khu chế xuất ven cảng ngày càng thu hút dòng vốn đầu tư lớn, đặc biệt là các ngành công nghiệp hỗ trợ, sản xuất xuất khẩu. Nhiều doanh nghiệp logistics, kho bãi, vận tải đã dịch chuyển về khu vực này, hình thành chuỗi giá trị khép kín từ sản xuất đến xuất khẩu.

Cái Mép - Thị Vải khẳng định vị thế là đầu mối giao thương hàng hải trọng điểm của vùng Đông Nam Bộ.

Cái Mép - Thị Vải vì thế không chỉ là bến cảng, mà còn là “điểm hội tụ” của nền kinh tế vùng kinh tế trọng điểm phía Nam. Mỗi container rời bến không chỉ mang theo hàng hóa, mà còn mang theo kỳ vọng của hàng nghìn doanh nghiệp, hàng triệu người lao động về một tương lai kinh tế biển năng động, hội nhập và bền vững hơn.

Từ lợi thế địa lý, tiềm lực hạ tầng đến tầm nhìn chiến lược, có thể khẳng định Cái Mép - Thị Vải đang đi đúng hướng để trở thành một trong những cụm cảng hàng đầu châu Á. Khi kết nối hoàn chỉnh với cảng trung chuyển Cần Giờ, sân bay Long Thành, mạng lưới cao tốc và đường sắt đô thị, TP.HCM sẽ sở hữu “hệ sinh thái logistics hoàn chỉnh” - nơi hàng hóa từ mọi miền đất nước có thể vươn thẳng ra thế giới.

Trong tương lai không xa, khi những chuyến tàu trọng tải hàng trăm nghìn tấn mang quốc kỳ Việt Nam, cập rời Cái Mép - Thị Vải, đó sẽ không chỉ là hành trình vận tải hàng hóa, mà còn là biểu tượng cho một Việt Nam hội nhập, tự tin và vươn xa trên bản đồ hàng hải quốc tế.

Hoàng Thọ

Nguồn: https://vtcnews.vn/cum-cang-cai-mep-thi-vai-cua-ngo-lon-cua-mien-nam-vuon-tam-hang-hai-quoc-te-ar984297.html