Đà Bắc - Chạm vào nhận thức để giảm nghèo

Chúng tôi đến Đà Bắc trong một sáng cuối năm khi sương còn phủ mềm trên những con dốc. Giữa không gian ấy, bà con kể về căn nhà mới dựng, đoạn đường vừa mở, mô hình sinh kế đang bén rễ... bằng ánh mắt sáng lên niềm hy vọng. Điều dễ nhận ra là phía sau những đổi thay ấy không chỉ có nguồn lực hỗ trợ, mà còn có cách làm truyền thông rất gần dân: Kiên trì giải thích để bà con hiểu đúng, đồng hành để họ yên tâm làm theo. Khi thông tin đến đúng điều người dân vùng cao đang cần, khi nỗi lo được giải toả bằng sự đồng hành cụ thể, hành trình thoát nghèo không còn là khái niệm xa vời, mà trở thành mục tiêu mà mỗi gia đình đều có thể hình dung, tin tưởng và dám bước tới.

Bài chuyên mục Giảm nghèo đa chiều

Đổi thay hiện lên từ đời sống

Đi dọc các xóm người Dao những ngày cuối năm, dễ nhận ra đổi thay đang hiện lên từ những điều giản dị nhất. Ở xóm Phủ, căn nhà mới của anh Bàn Tiến Sự vừa hoàn thiện thay thế ngôi nhà tạm dựng sát triền đồi, nơi mỗi mùa mưa gió gia đình đều nơm nớp lo sạt lở. Không xa đó, tổ ấm mới của anh Triệu Văn Hùng cũng vừa được dựng lên sau nhiều năm sống trong căn nhà dột nát, gió tạt bốn phía. Những bức tường kiên cố đang mở ra không chỉ sự an tâm, mà cả niềm tin rằng cuộc đời có thể khác đi khi có điều kiện để thay đổi.

Trưởng xóm Phủ, xã Đà Bắc Đặng Văn Hưng trò chuyện với vợ chồng anh Bàn Tiến Sự tại căn nhà mới dựng.

Xóm Phủ có 103 hộ, 98% là đồng bào Dao, đời sống trước đây gần như chỉ dựa vào lâm nghiệp, thu nhập bấp bênh. Trưởng xóm Đặng Văn Hưng kể: “Trước kia, giao thông khó khăn lắm, có đoạn còn chẳng có đường. Nay Nhà nước đầu tư làm đường, bà con thuận lợi đi làm, vận chuyển hàng hóa, giao thương phát triển. Nhờ đó, đời sống khấm khá hơn”.

Tuyến đường Trúc Sơn – xóm Phủ – xóm Rãnh đã thực sự thay đổi cơ hội của cả cộng đồng: Trẻ em đến trường an toàn hơn, nông sản bán được giá hơn, khách đến xã dễ dàng hơn. Con đường mở ra cũng đã mang theo một tương lai mới.

Song hành với hạ tầng, kinh tế hộ gia đình cũng đang chuyển động. Người dân mạnh dạn vay vốn trồng rừng, nuôi bò, mở quán nhỏ; có hộ thử sức với dược liệu hoặc du lịch cộng đồng. Từ những mô hình đầu tiên, thu nhập được cải thiện, rồi lan thành niềm tin rằng thoát nghèo là điều có thể.

Hạ tầng giao thông được nâng cấp, mở ra nhiều hy vọng mới.

Những thay đổi trong đời sống cũng phản ánh qua các chỉ số kinh tế – xã hội. Chủ tịch UBND xã Đào Tiến Quyết cho biết, thu nhập bình quân đầu người năm 2025 ước đạt 55 triệu đồng, tăng đáng kể so với giai đoạn trước. Tỷ lệ hộ nghèo giảm còn 5,16%, hộ cận nghèo còn 10,74% cho thấy việc hỗ trợ sinh kế đã đi đúng hướng. Cùng với đó, tỷ lệ người dân tham gia BHYT đạt trên 95%, hầu hết hộ dân được sử dụng nước hợp vệ sinh; trẻ em trong độ tuổi đều được tiêm chủng đầy đủ, góp phần giảm nguy cơ tái nghèo do chi phí y tế hoặc bệnh tật bất ngờ.

Những con số ấy cho thấy chất lượng cuộc sống đang được nâng lên từ gốc – không chỉ kinh tế, mà cả an sinh, y tế và những điều kiện cơ bản tạo nên một cuộc sống bền vững.

Khơi lên nội lực

Những đổi thay rõ rệt ở Đà Bắc là kết quả của sự kết hợp giữa chính sách đúng hướng, triển khai hiệu quả, và đặc biệt là truyền thông chạm đến từng người dân.

Những chính sách giảm nghèo đã tạo nền tảng: đầu tư hạ tầng, hỗ trợ nhà ở, tín dụng ưu đãi, phát triển sinh kế. Nhờ đó, kinh tế địa phương đã dịch chuyển rõ nét: tốc độ tăng giá trị sản xuất năm 2025 ước đạt 8%, cơ cấu kinh tế chuyển dần sang công nghiệp - dịch vụ; du lịch cộng đồng, homestay bắt đầu nở rộ.

Nhưng điều làm nên “khác biệt Đà Bắc" nằm ở cách truyền thông được triển khai: Cán bộ xã, đoàn thể, người uy tín vào tận từng nhà, nói bằng ngôn ngữ gần gũi về nghèo đa chiều, quyền lợi – trách nhiệm của từng hộ; hỗ trợ tận tay các thủ tục vay vốn, cải tạo nhà ở, đăng ký mô hình sinh kế; tập huấn ngay tại nương rẫy, để bà con “thấy - hiểu - làm được”.

Người dân Đà Bắc phát triển mô hình nuôi cá lồng trên lòng hồ, mở thêm hướng sinh kế bền vững nhờ sự hỗ trợ kỹ thuật và vay vốn ưu đãi của chương trình giảm nghèo.

Khi bà con thấy hàng xóm thoát nghèo, khi được cán bộ đồng hành trong từng bước, họ bắt đầu tin. Niềm tin dẫn tới hành động: có hộ tự nguyện xin thoát nghèo khi thấy mình đã đủ điều kiện; có hộ mạnh dạn vay vốn làm ăn; có gia đình tận dụng nhà sàn truyền thống để mở dịch vụ du lịch.

Truyền thông vì thế trở thành “cầu nối mềm” giúp chính sách đi đúng địa chỉ. Quan trọng hơn, nó đánh thức nội lực - yếu tố then chốt để giảm nghèo bền vững.

Hôm nay, nhìn vào những xóm nhỏ ở Đà Bắc, có thể thấy rõ một điều: khi chính sách đúng, truyền thông trúng, người dân chính là chủ thể tạo ra thay đổi. Đà Bắc không chỉ thoát khỏi hình ảnh vùng đất xa xôi, mà đang tự tin bước lên bằng đầu tư của Nhà nước và quyết tâm vươn lên của chính họ.

Sự đổi thay ở Đà Bắc đã mang đến một thông điệp: Muốn giảm nghèo bền vững, hãy bắt đầu từ việc “đánh thức” nội lực của người dân và truyền thông đúng cách để nội lực ấy được lan tỏa. Từ những bước đi chắc chắn, địa phương không chỉ gieo lên hy vọng mới cho đồng bào Mường, Dao, mà còn góp phần định hình một mô hình giảm nghèo nhân văn, hiện đại và có thể nhân rộng.

Nguyễn Yến

Nguồn: https://baophutho.vn/da-bac-cham-vao-nhan-thuc-de-giam-ngheo-243769.htm