Đánh giá chất lượng môi trường nước trước xu thế đô thị hóa

Các thành viên Hội yêu rác Thanh Hóa thu gom rác thải tại hồ Đồng Chiệc, phường Hạc Thành.

Cùng với biểu hiện của ô nhiễm không khí, đất, rác thải sinh hoạt, rác thải công nghiệp, hiện nay nhiều đô thị trên địa bàn tỉnh đang phải đối mặt với tình trạng ô nhiễm nước mặt (chủ yếu vẫn là ô nhiễm hữu cơ và dinh dưỡng) tại các hồ, kênh, mương nội đô, nhất là ở các đô thị lớn như Hạc Thành, Sầm Sơn. Qua quan trắc của ngành chức năng trong năm 2024 cho thấy, chất lượng nước mặt ở các hồ nội thành, nội thị hầu hết đã bị ô nhiễm bởi các hợp chất hữu cơ, chất dinh dưỡng và vi sinh do ảnh hưởng của nước thải sinh hoạt và nước thải công nghiệp, thương mại, dịch vụ, y tế... Đặc biệt, tại các hồ trên địa bàn TP Thanh Hóa (cũ), đánh giá theo giá trị WQI có biểu hiện ô nhiễm ở mức xấu. Theo quan trắc diễn biến hàm lượng TSS trong nước tại 9 vị trí như: hồ Thành, hồ Đồng Chiệc (TP Thanh Hóa cũ), hồ Đồng Chùa (thị xã Nghi Sơn cũ), hồ Cánh Chim (thị xã Bỉm Sơn cũ)... có tới 3/9 vị trí chất lượng nước đạt mức C (>15mg/L - chất lượng nước xấu). 3 vị trí này thuộc hồ Thành, hồ Đồng Chiệc và hồ Đồng Chùa.

Cũng theo kết quả quan trắc của ngành chức năng tại một số điểm khác thuộc các khu đô thị cho thấy, giá trị các thông số DO, COD, BOD5, Tổng N và Tổng P tương ứng mức D, mức nước rất xấu theo phân loại chất lượng nước của QCVN 08:2023/BTNMT. Trong đó đáng chú ý có điểm quan trắc tại cầu trên kênh Bến Thủy (giao Đại lộ Hùng Vương); cầu Bố; cầu Đen thuộc phường Hạc Thành. Đặc biệt, nguồn nước tại hồ Thành, hồ Đồng Chiệc có dấu hiệu ô nhiễm do ảnh hưởng của nước thải sinh hoạt, thương mại, dịch vụ...

Đối với các đoạn sông lớn chảy qua các đô thị như sông Mã, theo quan trắc trong năm 2024, hàm lượng Amoni tại các vị trí (cảng Lễ Môn, sông Gòng, phường Nguyệt Viên; hợp lưu giữa sông Đơ và sông Mã đoạn phường Sầm Sơn) đợt 1 cao hơn giới hạn cho phép lần lượt là 1,39; 13,27 và 11,92 lần; đợt 2 tại Cảng Lễ Môn cao hơn giới hạn cho phép 3,18 lần. Đợt 6 tại vị trí (Cảng Lễ Môn, sông Gòng, phường Nguyệt Viên; hợp lưu giữa sông Đơ và sông Mã đoạn phường Sầm Sơn) cao hơn giới hạn cho phép lần lượt là 10,6 và 6,5 lần theo QCVN 08:2023/BTNMT.

Về chất lượng môi trường nước dưới đất ở khu vực đô thị trên địa bàn tỉnh qua quan trắc và đánh giá của ngành chức năng cho thấy còn tương đối tốt, giá trị pH dao động từ 6,0 - 8,0; hầu hết các kim loại nặng đều có hàm lượng thấp và đều đạt QCVN09:2023/BTNMT. Tuy nhiên, do sự xâm nhập của nước biển nên chất lượng nước dưới đất ở một số vùng ven biển bị ảnh hưởng. Đáng chú ý là đã có dấu hiệu nhiễm bẩn ở một số vị trí quan trắc khu vực đông dân cư, biểu hiện là hàm lượng độ cứng, Amoni, Clorua, F-, Mn, NO3-, Coliform cao hơn giới hạn cho phép. Đơn cử một số chỉ tiêu như độ cứng tổng số, chất rắn tổng số, Clorua, Mn, Coliform tại khu dân cư tập trung phường Hải Thanh, thị xã Nghi Sơn (cũ) nay là phường Tĩnh Gia; khu dân cư gần bãi chứa rác thuộc phường Bỉm Sơn; khu dân cư tập trung xã Ngư Lộc cũ (nay là xã Vạn Lộc) cao hơn giới hạn cho phép...

Các nghiên cứu đã chỉ rõ, khi nguồn nước bị ô nhiễm sẽ làm tăng nguy cơ phát sinh dịch bệnh, dẫn đến các bệnh về da và đường tiêu hóa, cũng như các căn bệnh lạ khác có hại cho sức khỏe con người. Ô nhiễm nguồn nước cũng là một trong những tác nhân gây mất mỹ quan đô thị. Từ thực tiễn này, yêu cầu về bảo vệ môi trường nước ở các khu đô thị cho mục tiêu phát triển bền vững càng trở nên cấp thiết.

Để hiện thực hóa nhiệm vụ này, bên cạnh việc siết chặt hoạt động xả thải ở các khu đô thị, chung cư, cũng như các nhà máy, cơ sở sản xuất, mỗi người dân cần nâng cao ý thức về việc vứt rác và giữ gìn vệ sinh khu vực sinh sống; nâng cao trách nhiệm trong việc sử dụng nước tiết kiệm, giảm lượng nước thải và nồng độ các chất ô nhiễm trong nước khi thải ra môi trường. Cùng với đó, cấp ủy, chính quyền, ngành chức năng tăng cường công tác kiểm tra, giám sát phát hiện kịp thời nguồn nước bị ô nhiễm và nguồn nước cần được bảo vệ để đưa ra các giải pháp thực thi hiệu quả.

Bài và ảnh: Phong Sắc

Nguồn: https://baothanhhoa.vn/danh-gia-chat-luong-moi-truong-nuoc-truoc-xu-the-do-thi-hoa-257089.htm