Đạo diễn Đào Trọng Khánh (sinh năm 1940 tại H.Kiến Thụy, Hải Phòng) là một trong những đạo diễn, nhà sản xuất hàng đầu của điện ảnh tài liệu Việt Nam. Với những đóng góp cho điện ảnh nói chung và lĩnh vực phim tài liệu nói riêng, ông đã được Nhà nước phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ nhân dân (năm 2000) và tặng Giải thưởng Nhà nước (năm 2007).
Đạo diễn Đào Trọng Khánh
Đầu những năm 1960, trước khi đến với điện ảnh, Đào Trọng Khánh từng là công nhân làm việc ở cảng Hải Phòng. Năm 1965, ông quyết định chọn lĩnh vực phim tài liệu cho sự nghiệp của mình. Ông đã trực tiếp cầm máy quay ghi lại những thước phim lịch sử về Hải Phòng trong những ngày máy bay Mỹ bắn phá.
Nhiều năm làm việc tại Hãng phim Tài liệu và khoa học T.Ư, ông đã đảm nhiệm hầu hết các vai trò như viết kịch bản, viết lời bình, làm đạo diễn… cho hàng chục bộ phim tài liệu khác nhau.
Đạo diễn Đào Trọng Khánh được coi là người chuyên làm phim tài liệu về lãnh tụ, lãnh đạo đất nước tại Hãng phim Tài liệu và khoa học T.Ư trước đây, với những bộ phim về Chủ tịch Hồ Chí Minh, Đại tướng Võ Nguyên Giáp, Thủ tướng Phạm Văn Đồng… Người mà ông có cơ hội tiếp xúc và ghi hình tư liệu nhiều nhất là Đại tướng Võ Nguyên Giáp.
Trước khi dấn thân vào sự nghiệp làm phim tài liệu, ông đã làm nhiều thơ, được bạn bè yêu thích với bút danh Đào Nguyễn, nhưng ông chỉ làm thơ ngẫu hứng, đọc cho bạn bè nghe rồi… quên, chứ không lưu trữ cẩn thận.
Ông chính là “nhân vật” trong câu thơ của Lưu Quang Vũ, được nhiều người ấn tượng: “Thơ Khánh buồn như lòng đất nước/Thơ hay, đời loạn chẳng ai dùng”… Thơ của Đào Trọng Khánh khiến một nhà thơ tài năng như Lưu Quang Vũ cũng phải thốt lên khen hay.
Đáng tiếc là Đào Trọng Khánh không còn giữ được hết các bài thơ, không đủ gom thành tập, nhưng gần đây được in rải rác trong hai tập truyện và ký, mang tên Đất và người. Sách do họa sĩ Lê Thiết Cương, một người bạn, người em thân thiết của đạo diễn Đào Trọng Khánh, biên soạn.
