Đẩy mạnh cơ giới hóa để nâng cao năng suất lao động và giá trị nông sản

Những năm gần đây, tốc độ cơ giới hóa nông nghiệp của tỉnh Ninh Bình có những bước chuyển biến tích cực. Nhiều loại máy, thiết bị được áp dụng rộng rãi trong sản xuất, góp phần nâng cao năng suất lao động và giá trị nông sản, tạo tiền đề xây dựng nền nông nghiệp hiện đại. Tuy nhiên, mức độ cơ giới hóa chưa đồng bộ và toàn diện, một số khâu sản xuất mức độ cơ giới hóa còn thấp.

Nông dân xã Hiển Khánh thu hoạch lúa Xuân.

Cơ giới hóa mạnh nhất hiện nay vẫn là khâu phun thuốc bảo vệ thực vật (BVTV). Vụ mùa năm 2025, để chuẩn bị cho đợt cao điểm phòng trừ sâu, bệnh trên lúa, nhiều hộ nông dân và hợp tác xã (HTX) ở các địa phương đã liên kết với doanh nghiệp, chủ thiết bị bay điều khiển từ xa thực hiện phun thuốc BVTV.

Vụ mùa năm nay, anh Phan Văn Nho cấy hơn 12ha ở xứ đồng Tây Thôn, đội 8 HTX Trực Liêm, xã Ninh Giang bằng các giống lúa VNR20, nếp Cô Tiên và nếp Ngọc Lan. Toàn bộ diện tích lúa xuân của anh được ký hợp đồng với Công ty Cổ phần Nano Industry Đăng Quang phun phân bón lá hữu cơ, thuốc trừ sâu bệnh bằng thiết bị bay điều khiển từ xa. Trao đổi với chúng tôi, anh Nho cho biết: Những vụ gần đây, việc thuê lao động thời vụ rất khó khăn do nguồn lao động nông nghiệp dịch chuyển sang làm công nhân cho các doanh nghiệp tại địa phương và trong các khu, cụm công nghiệp.

Với diện tích sản xuất lớn, việc ký hợp đồng với doanh nghiệp phun phân bón lá hữu cơ, thuốc BVTV là giải pháp hiệu quả vừa tiết kiệm phân, thuốc, giảm chi phí đầu tư vừa bảo đảm hiệu quả chăm sóc, phòng trừ sâu bệnh, nhất là trong điều kiện thời tiết mưa, nắng đan xen và diễn biến bất thường hiện nay…

Không chỉ những nông dân “đại điền thế hệ mới” như anh Phan Văn Nho nhạy bén tiếp cận với các dịch vụ sản xuất hiện đại mà cộng đồng doanh nghiệp, HTX dịch vụ nông nghiệp cũng lựa chọn áp dụng tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất để tiết giảm chi phí sản xuất. Anh Trần Quốc Toản, Giám đốc Công ty TNHH Toản Xuân, xã Vạn Thắng cho biết: Hiện nay, công ty đang liên kết với hàng trăm HTX, hộ nông dân để hình thành chuỗi liên kết giá trị từ gieo trồng, chăm sóc, thu hoạch lúa đến chế biến, tiêu thụ gạo với thương hiệu gạo Toản Xuân.

Diện tích liên kết sản xuất lúa của công ty với nông dân tại các địa phương trong tỉnh không ngừng tăng, mỗi năm đạt khoảng 1.000ha. Qua các vụ sản xuất, người dân đã tin tưởng vào hiệu quả sử dụng thiết bị bay điều khiển từ xa phun thuốc BVTV. Trong chương trình mở rộng các chuỗi liên kết sản xuất lúa, công ty đang hỗ trợ một phần công phun, người dân chỉ phải bỏ tiền mua thuốc BVTV.

Ông Đỗ Văn Minh, Phó Tổng Giám đốc Công ty TNHH Sản xuất xuất nhập khẩu Đức Nam (Hưng Yên) là đơn vị phân phối các loại máy nông nghiệp chiếm thị phần lớn tại Hưng Yên, Ninh Bình cho biết: Đẩy mạnh cơ giới hóa vào sản xuất nông nghiệp là chủ trương đúng, đáp ứng yêu cầu chuyển dịch của sản xuất nông nghiệp, góp phần chuyển dịch cơ cấu lao động theo hướng tích cực. Khi đưa các loại máy nông nghiệp hiện đại vào sản xuất sẽ tiết kiệm rất nhiều thời gian, đáp ứng yêu cầu mùa vụ. Những năm qua, chúng tôi bán ra thị trường hàng nghìn chiếc máy cày và máy gặt của hãng Yanmar (Nhật Bản)…Số liệu trên cho thấy cơ giới hóa trong nông nghiệp đang diễn ra khá nhanh, nông dân đã mạnh dạn đầu tư các loại máy có giá trị cao nhằm phục vụ tốt hơn yêu cầu sản xuất…

Có thể khẳng định, cơ giới hóa trong nông nghiệp đã giải quyết được nhiều khâu lao động nặng nhọc, tính thời vụ, góp phần nâng cao năng suất, chất lượng, khả năng cạnh tranh của nông sản, thúc đẩy quá trình liên kết sản xuất, hình thành các tổ chức dịch vụ ở nông thôn (làm đất, gieo cấy, phun thuốc BVTV, thu hoạch, sấy khô, cho thuê kho bảo quản...). Để hiện thực hóa mục tiêu công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, thời gian qua, tỉnh đã tập trung hỗ trợ nông dân đầu tư máy móc vào các khâu làm đất, thu hoạch.

Thực hiện chỉ đạo của UBND tỉnh, Sở Nông nghiệp và Môi trường đã xây dựng Đề án đẩy mạnh cơ giới hóa trong sản xuất nông nghiệp, trong đó ưu tiên đẩy mạnh cơ giới hóa các khâu lao động nặng nhọc như làm đất, thu hoạch. Thực hiện Đề án, toàn tỉnh đã hỗ trợ được 1.500 máy gặt đập liên hợp, khoảng 1.000 máy làm đất; đồng thời xây dựng cơ chế, chính sách khuyến khích đầu tư vào một số lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn trên địa bàn tỉnh; trong đó, tập trung hỗ trợ máy cấy, kho lạnh bảo quản nông sản, hệ thống thiết bị sấy phục vụ sản xuất nông nghiệp trên địa bàn tỉnh. Cụ thể, giai đoạn 2021-2025, hỗ trợ 50% đơn giá mua máy cấy theo hóa đơn (tối đa không quá 40 triệu đồng/máy), 50% đơn giá mua hệ thống thiết bị sấy.

Đến nay, tỷ lệ cơ giới hóa khâu làm đất đạt 100%, khâu thu hoạch đạt trên 80%, khâu gieo cấy đạt khoảng 15%. Trong chăn nuôi, các trang trại đều áp dụng hệ thống chuồng trại khép kín từ cung cấp nước, thức ăn tự động, trong đó 100% hộ nuôi lợn quy mô công nghiệp sử dụng chuồng lồng, chuồng sàn, chuồng có hệ thống làm mát và sưởi ấm cho lợn con, hệ thống máng ăn, núm uống nước tự động, hầm biogas. Trong nuôi trồng thủy sản, hầu hết các hộ nuôi theo phương thức quảng canh và bán thâm canh, 100% diện tích nuôi trồng được cơ giới hóa đồng bộ ở tất cả các khâu: đào ao, hồ, nạo vét, cung cấp nước, sục khí, chế biến thức ăn.

Mặc dù, mức độ cơ giới hóa sản xuất nông nghiệp ở một số khâu diễn ra mạnh mẽ song sự chênh lệch về tỷ lệ áp dụng cơ giới hóa giữa các loại cây trồng, con nuôi hay trong chính lĩnh vực sản xuất lúa còn cao. Cụ thể, trong gieo cấy lúa, tỷ lệ cơ giới hóa còn thấp, mới đạt khoảng trên 15%, bởi kinh phí mua máy cấy khá cao, một số loại máy cấy ngồi lái có giá trị từ 500-600 triệu đồng; trong khi diện tích sản xuất còn nhỏ lẻ. Đặc biệt, để bảo đảm thời vụ trong điều kiện thiếu lao động, ở một số địa phương, tỷ lệ nông dân gieo thẳng vẫn còn nhiều. Trong lĩnh vực chăn nuôi, số hộ, phương thức nuôi nhỏ lẻ; diện tích nuôi thủy sản theo phương thức quảng canh còn chiếm tỷ lệ lớn nên mức độ trang bị động lực còn thấp.

Thời gian tới, tỉnh sẽ tiếp tục thực hiện cơ chế, chính sách hỗ trợ nhằm từng bước đồng bộ cơ giới hóa các khâu sản xuất. Khuyến khích các xã, phường đẩy mạnh thực hiện tích tụ, tập trung ruộng đất, tạo thuận lợi cho việc đưa máy móc vào sản xuất; xây dựng và ban hành cơ chế, chính sách hữu hiệu nhằm khuyến khích các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân đầu tư cơ giới hóa sản xuất; nâng cao chất lượng nguồn nhân lực phục vụ cơ giới hóa sản xuất nông nghiệp. Tập trung hỗ trợ khâu gieo cấy, nhất là máy cấy 4 bánh có tốc độ cấy nhanh, với nhiều tính năng bổ sung như bón phân tự động và sử dụng phun thuốc sâu, từ đó giảm đáng kể nhân công trong quá trình gieo cấy.

Các sở, ngành chức năng, các địa phương tích cực tổ chức các hội thảo về máy nông nghiệp để nông dân tham quan, tìm hiểu tích lũy thêm kiến thức, kỹ năng vận hành, áp dụng vào các mùa vụ, góp phần đẩy mạnh tốc độ cơ giới hoá sản xuất nông nghiệp trong điều kiện, yêu cầu mới.

Bài, ảnh: Văn Đại

Nguồn: https://baoninhbinh.org.vn/day-manh-co-gioi-hoa-de-nang-cao-nang-suat-lao-dong-va-gia-tri-nong-san-250908211651593.html