“Điểm danh” các dự án lò đốt rác tiền tỷ bị bỏ hoang

(Baothanhhoa.vn) - Nhằm giải quyết bài toán xử lý rác thải nông thôn giai đoạn 2015-2020, một số dự án đầu tư lò đốt rác thải trên địa bàn tỉnh đã được triển khai tại các xã với kỳ vọng tạo ra giải pháp bền vững cho xử lý rác thải sinh hoạt. Tuy nhiên, sau nhiều năm triển khai, phần lớn các mô hình này đều thất bại, nhiều lò đốt rác hoạt động kém hiệu quả rồi bị bỏ hoang, gây lãng phí ngân sách.

Lò đốt rác tại xã Hòa Lộc (Hậu Lộc).

Điển hình là lò đốt rác xã Hòa Lộc (Hậu Lộc) được đầu tư xây dựng năm 2018 tại thôn 2, Bái Trung với diện tích hơn 3.000m2. Dự án có tổng vốn đầu tư khoảng 5 tỷ đồng từ ngân sách xã và một phần hỗ trợ của ngân sách huyện Hậu Lộc. Công suất thiết kế ban đầu là xử lý hơn 7 tấn rác mỗi ngày, mục tiêu phục vụ xử lý chất thải sinh hoạt cho người dân hai xã: Hòa Lộc, Xuân Lộc với dân số trên 17.000 nhân khẩu. Tuy nhiên, ngay từ khi đi vào hoạt động, lò đốt đã gặp vấn đề quá tải khi lượng rác cần xử lý mỗi ngày luôn trên 10 tấn, vượt công suất thiết kế. Trong quá trình vận hành, lò thường xuyên bị trục trặc, với chi phí sửa chữa tốn kém, vượt quá khả năng chi trả của địa phương. Sau 4 năm hoạt động cầm chừng, tháng 7/2022 lò đốt rác xã Hòa Lộc chính thức dừng hoạt động.

Khảo sát thực tế cho thấy khu vực lò đốt rác hiện đã bị bỏ hoang, cỏ dại mọc um tùm, nhiều thiết bị, máy móc bên trong đã hư hỏng. Người dân xã Hòa Lộc tỏ ra xót xa khi chứng kiến công trình được đầu tư với số tiền không nhỏ, nhưng giờ đây chỉ còn là đống phế liệu.

Theo đại diện lãnh đạo UBND xã Hòa Lộc, lò đốt rác áp dụng công nghệ bamboo nhưng chỉ vận hành hiệu quả trong thời gian đầu. Sau đó, công trình nhanh chóng xuống cấp do công nghệ lạc hậu, công suất không đạt thiết kế, hệ thống xử lý khí thải không bảo đảm theo tiêu chuẩn, gây ô nhiễm môi trường và ảnh hưởng đến sinh hoạt của người dân xung quanh... buộc phải ngừng hoạt động. Sau khi lò đốt rác ngừng vận hành, xã đã ký hợp đồng với một đơn vị thu gom rác thải của người dân và vận chuyển đi nơi khác xử lý.

Lò đốt rác tại xã Đại Lộc (Hậu Lộc).

Cùng chung số phận như lò đốt rác tại xã Hòa Lộc, lò đốt rác sinh hoạt tại xã Đại Lộc (Hậu Lộc) có tổng mức đầu tư hơn 7 tỷ đồng cũng bị bỏ hoang nhiều năm nay. Công trình này được xây dựng trên diện tích khoảng 1,5 ha do UBND xã Đại Lộc làm chủ đầu tư. Các hạng mục xây dựng gồm: đường bê tông, nhà bảo vệ, khu lò đốt được lợp mái tôn... Lò đốt có công suất xử lý khoảng 12 tấn rác/ngày, đêm. Mặc dù được đầu tư bài bản, nhưng đến cuối năm 2021 lò đốt này đã phải ngừng hoạt động do lỗi kỹ thuật, tài chính. Một số người dân địa phương cho biết, để duy trì hoạt động, xã Đại Lộc từng ký hợp đồng với một hộ dân tại địa phương đảm nhiệm vận hành lò đốt, mức thu phí là 8.000 đồng/khẩu/tháng. Sau khi hợp đồng 5 năm kết thúc, hộ gia đình này đã thôi ký hợp đồng, với lý do cơ sở vật chất xuống cấp, công nghệ lạc hậu, kinh phí bảo dưỡng lớn, thu không đủ bù chi.

Tại huyện Như Xuân, lò đốt rác thải xã Xuân Bình cũng đang bị bỏ hoang. Công trình này được triển khai đầu tư từ năm 2017 và hoàn thành năm 2019, dự kiến xử lý 7 - 9 tấn rác/ngày, giải quyết vấn đề rác thải sinh hoạt cho người dân xã Xuân Bình, Bãi Trành và vùng phụ cận. Tuy nhiên, kể từ khi hoàn thành đến nay đã 6 năm nhưng công trình vẫn chưa được đưa vào sử dụng, nhiều hạng mục đã bị xuống cấp theo thời gian do không được bảo dưỡng định kỳ. Nguyên nhân khiến lò đốt rác này bị bỏ không xuất phát từ thực tế dân cư địa bàn phân tán, số hộ dân đóng phí thu gom rác thải ít không bảo đảm chi nên không có đơn vị ký kết hợp đồng vận hành lò đốt.

Từ thực tế đầu tư các lò đốt rác tại một số xã trên địa bàn tỉnh cho thấy công tác quản lý đầu tư xây dựng, phê duyệt phương án đầu tư không phù hợp, thiếu tính khả thi, chưa tính toán được những vấn đề phát sinh, khiến các công trình không thể hoạt động hoặc hoạt động không hiệu quả, gây lãng phí ngân sách Nhà nước, bức xúc trong dư luận, để lại hệ luỵ lâu dài.

Bài và ảnh: Minh Hiền

Nguồn: https://baothanhhoa.vn/diem-danh-cac-du-an-lo-dot-rac-tien-ty-bi-bo-hoang-251058.htm