Hiện nay, xã Phước Hà có 2.330 hộ với 9.931 khẩu sinh sống tập trung trên địa bàn 8 thôn, trong đó đồng bào Raglai có 971 hộ, với 3.971 nhân khẩu. Chúng tôi từng có dịp dự lễ ăn mừng đầu lúa mới của người Raglai xã Phước Hà. Buổi lễ tái hiện sinh động nghi thức ăn mừng đầu lúa mới của người Raglai nhằm đánh dấu kết thúc một chu kỳ sản xuất, tạ ơn thần linh đã ban cho vụ mùa tươi tốt, bội thu. Đồng thời, cầu mong thần linh tiếp tục ban cho những điều tốt đẹp hơn trong cuộc sống và vụ mùa sắp tới. Nghệ nhân Ưu tú Tà Thía Banh, nguyên Bí thư Đảng ủy xã Phước Hà cho biết, lễ ăn mừng đầu lúa mới của người Raglai được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đưa vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Đây là niềm vinh dự và tự hào của đồng bào Raglai trong việc gìn giữ tập quán tốt đẹp có ý nghĩa tâm linh sâu sắc được truyền lại qua bao thế hệ.
 |
| Các nghệ nhân xã Phước Hà biểu diễn nhạc cụ mừng nghi lễ ăn mừng đầu lúa mới. |
Trước đây, việc thực hiện nghi lễ ăn mừng đầu lúa mới được tổ chức với quy mô gia đình, tộc họ, có thể diễn ra hằng năm hoặc vài ba năm tổ chức một lần tùy điều kiện kinh tế; thời điểm ăn mừng đầu lúa mới cũng tùy theo gia đình. Nhận thấy nghi lễ ăn mừng đầu lúa mới có tầm đặc biệt quan trọng trong đời sống tín ngưỡng dân gian nên từ năm 2021, cấp ủy và chính quyền xã Phước Hà đã vận động các gia đình, tộc họ tổ chức thống nhất vào dịp Tết Nguyên đán hằng năm. Đây là lúc thu hoạch xong mùa màng, con cháu làm ăn, học tập ở các nơi về quê đón Tết kết hợp tham gia hoạt động nghi lễ ăn mừng đầu lúa mới. Tính đến nay, toàn xã đã có 10 tộc họ thực hiện nghi lễ ăn mừng đầu lúa mới như: Tà Thía, Ka Dá, Tà Yên, Ô Rai, Bà Râu…
Vật phẩm nghi lễ ăn mừng đầu lúa mới (Bbâk Akok Padai) được gia chủ đặt trên ba mâm cúng thần lúa, ông bà tổ tiên, mã la. Mỗi mâm cúng lễ vật như nhau, gồm: Cơm gạo mới, gà luộc, cua núi luộc, rượu cần, trứng gà, trầu cau, thuốc hút, rượu trắng, hạt cườm, vải, vòng đeo tay, kiềng đeo cổ, cây nêu, dây lục lạc, cám gạo, canh lá bép hoặc canh đu đủ, bánh apéc. Bánh apéc được gia chủ ngâm lúa rẫy qua một đêm, rang vàng rồi giã nhuyễn thành bánh, có ý nghĩa quan trọng trong vật phẩm ăn đầu lúa mới. Người chủ lễ (kây tru) trình mâm cúng vái gọi thần lúa, thần núi, thần mặt trời, ông bà tổ tiên về vui hưởng lễ cúng ăn đầu lúa mới. Thần linh phù hộ mưa thuận gió hòa, bắp lúa được mùa, gia súc đầy đàn, xóm làng no ấm, gia đình mạnh khỏe, thôn xóm bình yên. Trong lúc chủ lễ làm nghi thức cúng, các nghệ nhân thổi kèn bầu và vỗ mã la điệu “Tà a pô mai” (điệu nhạc mời thần linh) có tiết tấu rộn ràng, vui tươi. Sau khi thực hiện nghi thức cúng thần linh, ông chủ lễ ăn một chén cơm gạo lúa mới với canh rồi mời bà con tộc họ có mặt trong nghi lễ ăn cơm, uống rượu cần...
 |
| Nhà truyền thống của đồng bào Raglai xã Phước Hà được Nhà nước đầu tư xây dựng phục vụ du khách tham quan. |
Lễ ăn mừng đầu lúa mới diễn ra một đêm tại nhà người đứng đầu tộc họ, từ chiều hôm trước đến sáng hôm sau thì cúng “Tó tra no”, cúng hạ nêu. Lễ vật hạ nêu gồm cơm canh mới nấu và rượu cần, thịt gà mới. Lễ ăn mừng đầu lúa mới có ý nghĩa nhân văn sâu sắc, đây là dịp bà con gặp nhau thăm hỏi vào dịp đầu năm mới, khen thưởng con cháu đạt thành tích cao trong học tập, gắn kết tình thân tộc giúp vốn làm ăn, bảo đảm cuộc sống gia đình no ấm.
Nghệ nhân Ưu tú Tà Thía Banh cho biết, những năm qua, ông đã tuyên truyền, vận động cán bộ, nhân dân gìn giữ tập quán tốt đẹp của nghi lễ ăn mừng đầu lúa mới; thống nhất các tộc họ tổ chức nghi lễ vào dịp Tết Nguyên đán, thu hút du khách đến tham quan hoạt động văn hóa này. Qua đó, góp phần bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa truyền thống tốt đẹp của dân tộc, phát triển du lịch trên địa bàn tỉnh.
MINH THƯ
Nguồn: https://baokhanhhoa.vn/van-hoa/202507/doc-dao-le-an-mung-dau-lua-moi-cua-nguoi-raglai-8bc76f2/
![[REVIEW OCOP] Bánh gai Bảy Quyên: Đặc sản quê vươn tầm nhờ uy tín thương hiệu](https://vphoto.vietnam.vn/thumb/402x226/vietnam/resource/IMAGE/2025/7/3/1a7e35c028bf46199ee1ec6b3ba0069e)
Bình luận (0)