Đổi mới tư duy để thực hiện chuyển đổi xanh

Theo nhiều chuyên gia, ĐBSCL là điển hình phản ánh sinh động cả khó khăn lẫn cơ hội của Việt Nam trong hành trình chuyển đổi xanh. Trong đó, khó khăn phải kể đến là nền kinh tế vùng chủ yếu dựa nhiều vào tài nguyên và lao động phổ thông, nhưng cũng mở ra cơ hội lớn nếu tận dụng được lợi thế nông nghiệp, năng lượng tái tạo và thị trường xuất khẩu bền vững. Quá trình chuyển đổi xanh tại ĐBSCL cần các "đòn bẩy" chính sách giúp doanh nghiệp ứng dụng công nghệ xanh, phát triển năng lượng bền vững và thực hiện kinh tế tuần hoàn, thích ứng với biến đổi khí hậu.

Hòa vào xu thế chung

Trong bối cảnh hội nhập sâu rộng vào chuỗi cung ứng toàn cầu, chuyển đổi xanh không còn là một lựa chọn mà là yêu cầu bắt buộc. Theo các chuyên gia, các thị trường xuất khẩu trọng điểm và các đối tác quốc tế đang ngày càng áp dụng các quy định, tiêu chuẩn khắt khe về môi trường như ESG, cơ chế điều chỉnh biên giới carbon (CBAM)... Mặt khác, đối với doanh nghiệp cả nước nói chung và TP Cần Thơ nói riêng, chuyển đổi xanh không chỉ là thách thức mà còn là cơ hội để nâng cao vị thế, gia tăng lợi thế cạnh tranh và tạo dựng lòng tin vững chắc với khách hàng.

Vườn sầu riêng đạt chuẩn VietGAP tại phường Cái Răng, TP Cần Thơ.

Bà Nguyễn Thị Kiều, Phó Chủ tịch Liên hiệp các hội Khoa học và Kỹ thuật TP Cần Thơ, cho biết: TP Cần Thơ có diện tích sản xuất lúa trên 695.000ha, thủy sản 93.275ha, cây ăn trái 102.194ha và 72km bờ biển. Hiện thành phố có khoảng 22.000 doanh nghiệp hoạt động, đóng góp trên 70% GRDP của thành phố, trong đó nhiều doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp liên quan đến sản xuất chế biến nông lâm thủy sản đạt tiêu chuẩn VietGAP, Global GAP, SQF, ASC, Halal... Đây là cơ hội và tiềm năng lớn cho việc kết nối tài chính xanh cho chuyển đổi xanh.

Việt Nam đã ký kết 17 hiệp định thương mại tự do (FTA), trong đó có các FTA thế hệ mới như CPTPP, RCEP, EVFTA… Trong quá trình thực thi, doanh nghiệp Việt Nam đã tích lũy được nhiều kinh nghiệm trong việc đáp ứng các chuẩn mực thị trường. Đồng thời, sự hiện diện của các tập đoàn đa quốc gia ngay tại thị trường trong nước cũng giúp doanh nghiệp Việt Nam trải nghiệm và rèn luyện năng lực cạnh tranh quốc tế, tạo nền tảng quan trọng cho quá trình chuyển đổi sang kinh tế xanh.

Bà Võ Thị Thu Hương, Phó Giám đốc Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) chi nhánh ĐBSCL, thông tin: Khảo sát nhanh 150 doanh nghiệp hội viên VCCI chi nhánh ĐBSCL năm 2025 về nhu cầu chuyển đổi kinh tế xanh cho thấy, 47,5% doanh nghiệp thiếu vốn đầu tư cho công nghệ xanh, 43,6% thiếu nhân lực chuyên môn và 46,5% chưa được chính quyền địa phương hỗ trợ chính sách phù hợp. Ngược lại, khi được hỏi về mong muốn, 61,3% doanh nghiệp ưu tiên tiếp cận vốn, 54,7% kỳ vọng hỗ trợ đào tạo nhân lực và 42,5% mong muốn được kết nối chuyên gia. Đồng thời, trong lựa chọn giải pháp chuyển đổi, doanh nghiệp tập trung vào tiết kiệm năng lượng trong sản xuất 60,2%, sử dụng năng lượng tái tạo 38,9%, ứng dụng công nghệ giảm phát thải khí nhà kính 27,4% và áp dụng mô hình kinh tế tuần hoàn 30,1%. Vì vậy, quá trình chuyển đổi xanh cần một hệ sinh thái toàn diện, bao gồm vốn, nhân lực và dịch vụ tư vấn chuyên môn.

Huy động đa dạng nguồn lực

Để tạo điều kiện cho kinh tế tư nhân phát triển toàn diện, Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết 68-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân, trong đó nhấn mạnh coi trọng vai trò đóng góp của khu vực kinh tế tư nhân, là đội ngũ hiện thực hóa mục tiêu kinh tế xanh; Nghị quyết 57-NQ/TW về đột phá phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số nhấn mạnh kinh tế xanh gắn với kinh tế số là tất yếu; Nghị quyết số 71-NQ/TW về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo hình thành nguồn nhân lực gắn với nhu cầu thị trường thay đổi nhanh chóng, trong đó có kinh tế xanh gắn liền khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo.

Nhiều ý kiến của chuyên gia cho rằng, các nghị quyết đã bao hàm toàn diện các hàm ý chính sách phát triển, điều cần thiết hiện nay là đưa các chính sách này vào thực tiễn. Trong đó chú trọng công tác cải cách thủ tục hành chính, giúp kế hoạch kinh doanh mới của doanh nghiệp và các quỹ nghiên cứu đổi mới sáng tạo của doanh nghiệp tiếp cận thuận lợi hơn với nguồn vốn và ưu đãi tài chính xanh, cũng như là nền tảng pháp lý cho ngân hàng, quỹ đầu tư hoạt động nhanh chóng hơn.

Theo TS Nguyễn Thành Tâm, Viện Mekong (Đại học Cần Thơ), để giúp các hợp tác xã, startup nông nghiệp chuyển đổi xanh cần kết hợp thống nhất giữa: ứng dụng công nghệ xanh (từ sản xuất, chế biến, tiêu thụ) và giải pháp hỗ trợ (vốn, đào tạo, kết nối, chính sách). Theo đó, hỗ trợ tài chính cần thông qua các kênh quỹ đầu tư xanh, chính sách ưu đãi tín dụng, hội thi ý tưởng khởi nghiệp xanh. Về đào tạo, cần tập trung và chương trình đào tạo kỹ năng số, tư vấn kỹ thuật. Ngoài ra, hỗ trợ doanh nghiệp, hợp tác xã kết nối thị trường thông qua các sàn giao dịch công nghệ, tạo ra các nền tảng trực tuyến để các nhà cung cấp công nghệ kết nối với các doanh nghiệp nông nghiệp; xây dựng các trung tâm hỗ trợ startup nông nghiệp; hội thảo quảng bá sản phẩm ứng dụng công nghệ chuyển đổi xanh…

Trong vai trò cầu nối hỗ trợ doanh nghiệp, bà Võ Thị Thu Hương, Phó Giám đốc VCCI chi nhánh ĐBSCL, đề xuất: "Đối với các doanh nghiệp có quy mô vốn nhỏ và nhân lực hạn chế, các văn bản pháp luật cần tập trung xây dựng lộ trình từng bước hỗ  trợ doanh nghiệp đáp ứng các rào cản kỹ thuật về chất lượng sản phẩm của thị trường cao cấp. Qua đó, giúp các doanh nghiệp tích lũy năng lực và tài chính, từ đó dần dần trưởng thành và sẵn sàng hội nhập sâu rộng hơn vào các chuỗi cung ứng toàn cầu liên quan kinh tế xanh. Về phía doanh nghiệp cần thay đổi nhận thức, coi chuyển đổi xanh là một lợi ích bền vững, mang lại giá trị trong dài hạn".

Bài, ảnh: MỸ THANH

Nguồn: https://baocantho.com.vn/doi-moi-tu-duy-de-thuc-hien-chuyen-doi-xanh-a193485.html