Từ phế phẩm xoài đến nông nghiệp bền vững: Hướng đi mới cho Đồng Tháp

Cập nhật ngày: 28/06/2025 10:21:22

ĐTO – Ngành nông nghiệp đồng bằng sông Cửu Long nói chung và tỉnh Đồng Tháp nói riêng đang đứng trước nhiều thách thức về môi trường và phát triển bền vững. Là một trong những tỉnh có diện tích trồng xoài lớn nhất khu vực đồng bằng sông Cửu Long, sản lượng xoài hằng năm của Đồng Tháp lên tới 150.000 tấn và kèm theo đó một lượng lớn phế phẩm sau chế biến.

Bài toán đặt ra là làm thế nào để biến những phế phẩm này thành tài nguyên, góp phần nâng cao giá trị ngành hàng xoài và thúc đẩy kinh tế tuần hoàn. Đề tài “Hoàn thiện quy trình sản xuất phân hữu cơ sinh học từ phế phẩm của quả xoài” do Viện Cây ăn quả miền Nam phối hợp Sở Khoa học và Công nghệ (KH&CN) tỉnh Đồng Tháp thực hiện đã mở ra một hướng đi đầy triển vọng.

Chế biến xoài tại Nhà máy chế biến trái cây Nova Thabico huyện Hồng Ngự

Từ vỏ xoài đến “vàng nâu” – Hành trình xanh của nông nghiệp Đồng Tháp

Theo TS. Nguyễn Thị Ngọc Trúc – Trưởng Bộ môn Nông học, Viện Cây ăn quả miền Nam, Chủ nhiệm đề tài “Hoàn thiện quy trình sản xuất phân hữu cơ sinh học từ phế phẩm của quả xoài” cho biết: “Phế phẩm từ xoài, bao gồm vỏ, hạt và cùi, chiếm đến 30 – 50% tổng trọng lượng quả. Nếu không được xử lý đúng cách, chúng sẽ gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng. Đề tài của chúng tôi tập trung vào việc nghiên cứu và hoàn thiện quy trình sản xuất phân hữu cơ sinh học từ những phế phẩm này, không chỉ giúp giải quyết vấn đề môi trường mà còn tạo ra sản phẩm có giá trị cao cho nông nghiệp”.

Quy trình sản xuất phân hữu cơ sinh học từ phế phẩm xoài sử dụng các chế phẩm vi sinh tiên tiến như: nấm Trichoderma, vi khuẩn cố định đạm và enzym sinh học. Những vi sinh vật này đóng vai trò quan trọng trong việc phân hủy nhanh chóng các chất hữu cơ phức tạp trong phế phẩm, chuyển hóa chúng thành nguồn dinh dưỡng dồi dào cho đất và cây trồng. TS. Nguyễn Thị Ngọc Trúc nhấn mạnh: “Chúng tôi đã tối ưu hóa quy trình để đảm bảo tính khả thi và hiệu quả kinh tế khi triển khai tại Đồng Tháp, với chi phí đầu tư ban đầu không quá cao, đặc biệt khi tận dụng các công nghệ vi sinh bản địa. Kết quả nghiên cứu đã được Công ty TNHH Nhiên liệu – Nông nghiệp Đồng Tháp, TP Cao Lãnh đề nghị tiếp nhận để đưa vào sản xuất, đây là tín hiệu rất đáng mừng cho thấy tính ứng dụng cao của đề tài”.

Nguồn phế phẩm dồi dào từ ngành chế biến xoài là lợi thế để Đồng Tháp đầu tư sản xuất phân hữu cơ với chi phí thấp

Sự tham gia của doanh nghiệp đóng vai trò then chốt trong việc biến kết quả nghiên cứu khoa học thành sản phẩm thực tiễn, tạo ra sức lan tỏa mạnh mẽ trong cộng đồng. Anh Trần Ngọc Phúc – Giám đốc Công ty TNHH Nhiên liệu – Nông nghiệp Đồng Tháp, bày tỏ sự hào hứng: “Chúng tôi nhận thấy tiềm năng to lớn từ đề tài này. Với ước tính 45.000 – 75.000 tấn phế phẩm xoài mỗi năm tại Đồng Tháp, đây là nguồn nguyên liệu dồi dào và bền vững để sản xuất phân hữu cơ. Công ty dự kiến sau khi nhà máy chính thức bước vào hoạt động, trung bình mỗi ngày, nhà máy của công ty sẽ sản xuất 30 tấn phân bón, tương đương khoảng 9.000 tấn/năm, góp phần xử lý một lượng lớn phế thải nông nghiệp, giảm thiểu ô nhiễm môi trường cho tỉnh nhà”.

Việc doanh nghiệp đầu tư vào sản xuất phân hữu cơ sinh học từ phế phẩm xoài không chỉ giải quyết bài toán môi trường mà còn mang lại hiệu quả kinh tế rõ rệt. Theo tính toán của Công ty TNHH Nhiên liệu – Nông nghiệp Đồng Tháp, với sản lượng sản xuất như dự kiến ban đầu của doanh nghiệp, doanh thu hàng năm của có thể đạt từ trên 45 tỷ đồng, sẽ góp phần đóng góp đáng kể vào sự tăng trưởng kinh tế cho tỉnh nhà. Hơn thế, việc tái sử dụng nguồn phân hữu cơ sinh học vào chuỗi sản xuất nông nghiệp còn góp phần giúp nông dân giảm chi phí đầu vào, tăng lợi nhuận và giảm thiểu ô nhiễm môi trường…

Lãnh đạo tỉnh Đồng Tháp quan tâm, khuyến khích các doanh nghiệp chế biến xoài đẩy mạnh tận dụng phế, phụ phẩm sau chế biến để tái chế, tạo ra giá trị gia tăng chuỗi giá trị ngành hàng

 Khép kín chuỗi sản xuất tuần hoàn – Nâng tầm nông sản Đồng Tháp

Ông Nguyễn Thái Bình – Phó Giám đốc Sở KH&CN Đồng Tháp nhận định: “Việc doanh nghiệp chủ động tiếp nhận và thương mại hóa kết quả đề tài là một tín hiệu rất tích cực, cho thấy hướng đi đúng đắn của tỉnh trong việc đưa KH&CN phục vụ sản xuất và đời sống. Đề tài không chỉ có giá trị về mặt nghiên cứu, mà quan trọng hơn là chứng minh được tính khả thi trong thực tiễn. Khi phế phẩm từ xoài được tái chế thành phân hữu cơ, rồi lại quay trở về phục vụ chính cây xoài hoặc cây trồng khác, điều đó đã tạo ra một vòng tuần hoàn khép kín, giảm thiểu chất thải và gia tăng giá trị nông sản”.

Trong bối cảnh thực hiện Đề án tái cơ cấu nông nghiệp của tỉnh, việc đẩy mạnh sử dụng phân hữu cơ sinh học được xem là một phần quan trọng trong chiến lược nâng cao giá trị chuỗi ngành hàng xoài. Việc thúc đẩy mô hình kinh tế tuần hoàn không chỉ giúp nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm, mà còn góp phần bảo vệ môi trường và nâng tầm thương hiệu nông sản Đồng Tháp trên thị trường.

Ủ phân hữu cơ từ vỏ xoài và cùi xoài

Về lâu dài, Đồng Tháp kỳ vọng sẽ hình thành các chuỗi liên kết bền vững giữa nông dân – doanh nghiệp – nhà khoa học, từ đó thúc đẩy hoạt động nghiên cứu ứng dụng sát với nhu cầu sản xuất, đồng thời tạo sức lan tỏa trong cộng đồng. Anh Trần Ngọc Phúc – Giám đốc Công ty TNHH Nhiên liệu – Nông nghiệp Đồng Tháp, tin tưởng: “Khi nông dân thấy được lợi ích thiết thực từ việc sử dụng phân hữu cơ là vừa tiết kiệm chi phí, vừa bảo vệ môi trường thì họ sẽ chủ động chuyển đổi. Đó là thành công lớn nhất của đề tài”.

Với nền tảng là một đề tài nghiên cứu có chiều sâu, cùng sự đồng hành chặt chẽ của doanh nghiệp và định hướng đúng đắn từ ngành chức năng, “quả ngọt” từ phế phẩm xoài giờ đây không chỉ dừng lại ở việc cải tạo đất hay giảm ô nhiễm, mà còn mở ra cánh cửa cho mô hình nông nghiệp tuần hoàn, một chiến lược sống còn trong bối cảnh biến đổi khí hậu và yêu cầu ngày càng khắt khe từ thị trường xuất khẩu. Đồng Tháp đang từng bước hiện thực hóa “giấc mơ” về một nền nông nghiệp xanh, sạch và bền vững.

Mỹ Lý