Hành trình 14 năm xây dựng những vùng quê đáng sống

Đồng Tháp

Cập nhật ngày: 29/06/2025 05:17:49

ĐTO – Sau 14 năm thực hiện Chương trình xây dựng nông thôn mới (NTM), đến nay, Đồng Tháp đã có 2 địa phương cấp huyện được Thủ tướng Chính phủ công nhận đạt chuẩn NTM nâng cao; 9 huyện đạt chuẩn NTM; 114 xã đạt chuẩn NTM; 58 xã đạt chuẩn NTM nâng cao; 6 xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu. Thu nhập bình quân đầu người khu vực nông thôn đạt 68,498 triệu đồng/người/năm (tăng 55,857 triệu đồng so với năm 2011); tỷ lệ hộ nghèo giảm từ 14,05% (năm 2011) xuống còn 1,08% (năm 2024).

Huyện Cao Lãnh – địa phương đầu tiên của tỉnh Đồng Tháp đạt chuẩn huyện nông thôn mới nâng cao (Ảnh: Thúy Mỹ)

Đạt được kết quả ấn tượng này là nhờ sự nỗ lực, cố gắng không ngừng của cấp ủy, chính quyền các cấp, sự đồng lòng, chung sức của người dân. Đặc biệt là những cách làm sáng tạo, linh hoạt, sát với thực tiễn, được đánh giá là “riêng có, khác biệt” của Đồng Tháp.

Sáng tạo trong chỉ đạo điều hành

Là tỉnh đầu nguồn khu vực đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL), có hệ sinh thái sông nước đặc trưng, đất đai màu mỡ – điều kiện thuận lợi phát triển nông nghiệp và kinh tế nông thôn. Tuy nhiên, khi bắt tay vào xây dựng NTM (năm 2011), Đồng Tháp có xuất phát điểm rất thấp, hạ tầng yếu, tỷ lệ hộ nghèo còn cao (14,05%), thu nhập bình quân đầu người chỉ hơn 12 triệu đồng/năm, bình quân mỗi xã chỉ đạt 7,16 tiêu chí NTM… Lợi thế trong Chương trình xây dựng NTM đối với Đồng Tháp rất ít. Vì vậy, để đạt được mục tiêu đề ra trong triển khai thực hiện Chương trình xây dựng NTM, tỉnh Đồng Tháp nhận thức phải có quyết tâm cao và cách làm mang tính đột phá.

Triển khai Chương trình xây dựng NTM, Đồng Tháp xác định xây dựng NTM là nhiệm vụ trọng yếu của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội. Chủ thể chính xây dựng NTM là nông dân; xây dựng NTM được thực hiện theo phương châm dựa vào nội lực của cộng đồng dân cư, vì vậy mọi việc phải được dân biết, dân bàn, dân làm và dân được hưởng thụ. Triển khai Chương trình xây dựng NTM, Đồng Tháp thực hiện đồng loạt tại 114/114 xã trên địa bàn, nhằm tạo sự đồng lòng hưởng ứng của toàn thể Nhân dân.

Trong từng giai đoạn, công tác chỉ đạo điều hành của tỉnh phù hợp với thực tiễn của quá trình triển khai. Cụ thể, giai đoạn 2011 – 2015, tỉnh định hướng xây dựng NTM tập trung đầu tư xây dựng các kết cấu hạ tầng kinh tế – xã hội trọng yếu, tiến hành đồng bộ ở tất cả các xã, thực hiện đồng bộ tất cả các tiêu chí. Giai đoạn II (2016 – 2020) tỉnh triển khai thực hiện Chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng NTM gắn với tái cơ cấu ngành nông nghiệp và công tác giảm nghèo bền vững, tập trung phát huy lợi thế từng vùng, từng địa phương; đẩy mạnh áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật, nâng cao chất lượng sản phẩm nông nghiệp. Trong giai đoạn III (2021 – 2025) tỉnh chỉ đạo xây dựng NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu toàn diện, bền vững.

Tỉnh cũng linh hoạt trong điều hành ngân sách, trong đó đã ban hành các quy định phân cấp quản lý theo hướng giao quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm cho các địa phương, giảm dần đầu tư từ ngân sách, huy động tốt các nguồn lực đầu tư toàn xã hội. Với phương châm “Dân biết, dân bàn, dân đóng góp, dân làm, dân quản lý và dân thụ hưởng”, Đồng Tháp đã tạo được những phong trào sôi nổi do chính người dân tham gia vào công cuộc xây dựng NTM. Nhờ đó, giai đoạn 2011 – 2024, tổng nguồn lực huy động đầu tư xây dựng NTM trên địa bàn tỉnh là 110.525,243 tỷ đồng. Trong đó, đáng chú ý là người dân và cộng đồng đóng góp 5.267,676 tỷ đồng, chiếm 4,8% tổng nguồn lực.

Đường sá khang trang, sạch đẹp là một trong những thành quả nổi bật của Chương trình xây dựng nông thôn mới, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân

Chuyển mình mạnh mẽ từ NTM

Chính sự vào cuộc quyết liệt của hệ thống chính trị, sự chung sức, đồng lòng của người dân, doanh nghiệp trong xây dựng NTM, tạo nên một bức tranh kinh tế – xã hội Đồng Tháp với nhiều chuyển biến tích cực. Cụ thể, quy mô GRDP năm 2024 đạt 122.764 tỷ đồng, gấp 3 lần năm 2011, xếp thứ 6 vùng ĐBSCL. Tăng trưởng GRDP bình quân đạt 5,66%/năm, trong đó nông – lâm – ngư nghiệp tăng 4,15%, công nghiệp – xây dựng 7,5%, dịch vụ 6,31%. Thu nhập bình quân khu vực nông thôn đạt 68,498 triệu đồng/người/năm, thuộc nhóm dẫn đầu khu vực. Tỷ lệ hộ nghèo giảm còn 1,08%, dự kiến còn 0,88% vào năm 2025.

Đồng Tháp hiện đứng thứ tư cả nước và đứng đầu vùng ĐBSCL về số lượng sản phẩm OCOP, với 581 sản phẩm được công nhận, thu hút 246 chủ thể tham gia, bước đầu phát huy tối đa tiềm năng sản vật và giá trị văn hóa truyền thống của địa phương. Đáng chú ý, trong quá trình xây dựng NTM, “Làng thông minh” trở thành mô hình điểm, mô hình mẫu nổi bật có sự khác biệt của tỉnh Đồng Tháp. Tính đến hết năm 2024, trên địa bàn tỉnh, 6 xã có Làng thông minh được đánh giá đạt, gồm: Tân Thuận Tây, Định Yên, Bình Thạnh, Mỹ Xương, Đốc Binh Kiều, Tân Nhuận Đông.

Nhiều mô hình hay, cách làm sáng tạo được triển khai như: mô hình “Nông dân tái sử dụng rác hữu cơ, phụ phẩm nông nghiệp”; hội thi tuyến đường kiểu mẫu; mô hình “Du lịch nông nghiệp gắn với sản xuất xoài an toàn”, “Cây xoài nhà tôi”; mô hình Hội quán; mô hình “Sản xuất lúa sinh thái gắn với bảo tồn Sếu đầu đỏ tại Vườn Quốc gia Tràm Chim”; mô hình “Tuyến đường chuyển đổi số”; “Dòng sông không rác”; “Làng quê đáng sống”.

Kết cấu hạ tầng nông thôn được đầu tư mở rộng, hiện đại hóa, tiệm cận chuẩn đô thị; chất lượng dịch vụ y tế, giáo dục được cải thiện rõ rệt. Tỷ lệ người dân tham gia bảo hiểm y tế đạt trên 94%; giáo dục duy trì vững chắc chuẩn phổ cập ở tất cả các bậc học; cảnh quan và môi trường nông thôn được cải thiện đáng kể; ý thức người dân về bảo vệ môi trường ngày càng nâng cao…

Cơ giới hóa trong sản xuất lúa giúp nông dân giảm sức lao động, tăng năng suất và mang lại hiệu quả kinh tế

Thước đo của sự hài lòng

Những kết quả về xây dựng NTM ở Đồng Tháp được người dân đánh giá cao, từ đó dần thay đổi về nhận thức, trở thành những nhân tố tích cực tham gia vào quá trình xây dựng NTM.

Năm 2024, được địa phương vận động hiến đất làm đường, mặc dù phải dời hàng rào vô khoảng 1m, chạy dài hết diện tích đất 200m của gia đình, nhưng ông Nguyễn Văn Nhung (SN 1953) ngụ ấp Tân Hòa, xã Tân Nhuận Đông (Châu Thành) vẫn “vui vẻ phá hàng rào” hiến đất thực hiện công trình chung. Bởi theo chia sẻ của ông: “Nhiều năm qua thấy những việc địa phương làm đều lo cho dân. Việc mở đường cũng vậy, cũng để người dân thuận tiện đi lại nên tôi đồng ý ngay. Bây giờ, đường rộng thênh thang rất thuận tiện”.

Theo đánh giá của Ban Chỉ đạo các Chương trình mục tiêu Quốc gia tỉnh, qua khảo sát, có trên 99% người dân hài lòng về kết quả xây dựng NTM của tỉnh, đây được xem là khâu mấu chốt khẳng định kết quả, tác động của quá trình xây dựng NTM, tính nền tảng và bền vững của các vùng NTM, NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu trong sự phát triển chung của toàn tỉnh, cũng như trong đời sống Nhân dân.

Đồng chí Lê Quốc Phong – Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy phát biểu chỉ đạo tại Lễ công bố Quyết định của Thủ tướng Chính phủ công nhận huyện Tam Nông đạt chuẩn nông thôn mới năm 2024 (Ảnh: Mỹ Lý)

Tại Lễ công bố Quyết định của Thủ tướng Chính phủ công nhận huyện Tam Nông đạt chuẩn NTM năm 2024, Bí thư Tỉnh ủy Lê Quốc Phong biểu dương những kết quả địa phương đạt được, đồng thời khẳng định, thành quả này không chỉ là niềm tự hào của riêng Tam Nông mà còn là minh chứng sinh động cho sự thành công của Chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng NTM trên địa bàn tỉnh. Đồng thời khẳng định, việc đạt chuẩn huyện NTM không phải là điểm kết thúc, mà là bước khởi đầu cho một giai đoạn phát triển mới, với mục tiêu cao hơn, bền vững hơn.

Bí thư Tỉnh ủy Lê Quốc Phong cho rằng, Đồng Tháp đang bước vào giai đoạn chuyển mình, bên cạnh những cơ hội, cũng đặt ra những thách thức lớn, đó là các xã sau sáp nhập quy mô, diện tích lớn hơn, dân số cũng nhiều hơn, đòi hỏi phương thức quản lý phải đổi mới và hiệu quả hơn. Tuy nhiên, Bí thư Tỉnh ủy tin tưởng với nền tảng vững chắc từ Chương trình NTM đã đạt được, cả hệ thống chính trị của tỉnh nhà sẽ giữ vững, phát huy kết quả đạt được, cùng kiến tạo, xây dựng Đồng Tháp trở thành tỉnh tiên phong, kiểu mẫu về nông nghiệp sinh thái, nông thôn hiện đại, nông dân văn minh trong thời gian tới.

Mỹ Nhân