Bộ não con người có 86 tỷ tế bào thần kinh tạo ra hàng nghìn tỷ kết nối (Ảnh: Getty Images).
Ý tưởng về việc tạo ra một bản sao kỹ thuật số của bộ não, nơi toàn bộ ý thức và ký ức được tải vào máy tính, nghe có vẻ vừa hấp dẫn vừa rùng rợn. Trong viễn cảnh này, con người có thể tồn tại vĩnh viễn dưới dạng kỹ thuật số, giữ nguyên ý thức và ký ức cá nhân, nhưng không còn cơ thể vật lý.
Trong trạng thái tồn tại số hóa, mọi hoạt động của cuộc sống thực như ăn uống, đi lại, chơi thể thao đều có thể được mô phỏng. Thậm chí, những điều không tưởng trong thế giới vật lý như đi xuyên tường, bay lượn hay du hành liên hành tinh cũng trở thành hiện thực.
Vậy, liệu điều này có khả thi? Về mặt lý thuyết, việc tải tâm trí vào máy tính được cho là có thể thực hiện được.
Lịch sử khoa học đã chứng kiến nhiều kỳ tích biến những khả năng tưởng chừng hoang đường thành hiện thực. Việc đưa con người lên Mặt Trăng, giải trình tự bộ gen người hay xóa sổ bệnh đậu mùa từng được coi là bất khả thi. Tuy nhiên, khái niệm "tải não lên máy tính" hiện vẫn còn là một ý tưởng rất xa vời.
Sống trong một chiếc máy tính xách tay
Bộ não thường được xem là vật thể phức tạp nhất trong vũ trụ. Việc sao chép toàn bộ sự phức tạp này là một thách thức cực kỳ lớn.
Một yêu cầu cơ bản để hiện thực hóa việc tải não là bộ não số hóa phải được cung cấp các nguồn đầu vào tương tự như khi nó tồn tại trong cơ thể vật lý. Nói cách khác, một thế giới bên ngoài phải được mô phỏng và cung cấp cho bộ não đó.
Ngay cả khi bị "nhốt" trong máy tính, con người vẫn cần một mô phỏng chính xác các giác quan như thị giác, thính giác, khứu giác, xúc giác, cũng như khả năng di chuyển, chớp mắt, cảm nhận nhịp tim, thiết lập nhịp sinh học và hàng ngàn chức năng khác.
Lý do là bởi việc loại bỏ hoàn toàn môi trường cảm nhận, như đưa một người vào bóng tối hoặc căn phòng không tiếng động (tước đoạt giác quan), được coi là một hình thức tra tấn. Những người gặp khó khăn trong việc cảm nhận tín hiệu cơ thể (khát, đói, đau) thường đối mặt với các vấn đề sức khỏe tâm thần.
Do đó, để việc tải tâm trí có hiệu quả, mô phỏng các giác quan và môi trường kỹ thuật số phải cực kỳ chính xác. Ngay cả những thay đổi nhỏ cũng có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng về mặt tinh thần. Hiện tại, các nhà nghiên cứu chưa có đủ khả năng tính toán, cũng như kiến thức khoa học để thực hiện những mô phỏng phức tạp như vậy.
Quét hàng tỷ đầu mối
Nhiệm vụ đầu tiên để tải dữ liệu não thành công là quét và lập bản đồ cấu trúc 3D hoàn chỉnh của não người. Điều này đòi hỏi một máy MRI có khả năng mô tả chi tiết não ở mức độ cực kỳ tinh vi.
Hiện tại, các nhà khoa học mới chỉ ở giai đoạn đầu của việc lập bản đồ não, bao gồm toàn bộ não của một con ruồi và một phần nhỏ của não chuột. Trong vài thập kỷ tới, việc lập bản đồ hoàn chỉnh bộ não con người có thể khả thi.
Tuy nhiên, việc nắm bắt tất cả 86 tỷ tế bào thần kinh, mỗi tế bào nhỏ hơn đầu kim, cùng với hàng nghìn tỷ kết nối của chúng, vẫn chưa đủ. Việc tải thông tin này lên máy tính gần như là bất khả thi, bởi mỗi tế bào thần kinh liên tục điều chỉnh chức năng của nó và điều đó cũng phải được mô hình hóa.
Thật khó để xác định các nhà nghiên cứu cần đi sâu chi tiết đến mức độ nào để bộ não mô phỏng trên máy tính có thể hoạt động. Liệu mức độ phân tử đã đủ hay cần tinh vi hơn nữa? Hiện tại, không ai có câu trả lời.
Năm 2045, năm 2145 hay phải lâu hơn nữa?
Nếu hiểu rõ cách thức hoạt động của bộ não, chúng ta sẽ tiết kiệm được rất nhiều công sức và thời gian. Khi đó, các nhà nghiên cứu chỉ cần mô phỏng các phần thiết yếu của não, thay vì tất cả các đặc điểm sinh học.
Việc sản xuất một chiếc ô tô mới sẽ dễ dàng hơn khi biết cách nó hoạt động, so với việc cố gắng quét và sao chép một chiếc ô tô hiện có mà không có bất kỳ kiến thức nào về cấu tạo bên trong.
Tuy nhiên, cách tiếp cận này đòi hỏi các nhà khoa học phải tìm ra cách não tạo ra suy nghĩ – cách các tập hợp hàng nghìn đến hàng triệu tế bào thần kinh kết hợp lại để thực hiện các phép tính tạo nên tâm trí con người. Thật khó để diễn tả chúng ta còn cách xa điều này đến mức nào.
Một cách tiếp cận khác là thay thế 86 tỷ neuron thật bằng neuron nhân tạo, từng cái một. Phương pháp này sẽ giúp việc tải não lên dễ dàng hơn nhiều. Tuy nhiên, hiện tại, các nhà khoa học thậm chí còn chưa thể thay thế một neuron thật bằng neuron nhân tạo.
Mặc dù vậy, công nghệ đang tiến bộ theo cấp số nhân, mang lại hy vọng về những cải tiến đột phá về sức mạnh tính toán và trí tuệ nhân tạo trong những thập kỷ tới.
Dù thách thức rất lớn và con đường phía trước không chắc chắn, nhiều người tin rằng một ngày nào đó, việc tải trí não lên máy tính sẽ trở thành hiện thực.
Những dự báo lạc quan nhất cho rằng điều này có thể xảy ra vào năm 2045, chỉ 20 năm nữa. Những người khác nói rằng vào cuối thế kỷ này. Cũng có thể những dự đoán này là quá lạc quan. Một số ý kiến thận trọng cho rằng việc này không thể thành công trong vòng 100 năm tới, nhưng có lẽ 200 năm nữa thì được.
Nguồn: https://dantri.com.vn/khoa-hoc/du-lieu-tu-nao-nguoi-co-the-sao-chep-va-tai-len-may-tinh-20250611023310924.htm
Bình luận (0)