Giỏi AI có tìm được việc lương cao?

Hiểu về AI sẽ giúp vươn xa trong thời đại này. Ảnh: New York Times.

Trí tuệ nhân tạo đang gây ra một cuộc phân hóa trong thị trường lao động. Nhiều chuyên gia cho rằng công nghệ này mang lại nhiều giá trị kinh tế, cũng như thúc đẩy tiến bộ chưa từng có, nhưng lại gây ra vấn đề việc làm mới.

Theo nhận định từ báo cáo Việc làm tương lai 2025 của Diễn đàn Kinh tế Thế giới, AI và dữ liệu lớn nằm trong số kỹ năng phát triển nhanh nhất, cùng với các công việc liên quan đến công nghệ. Báo cáo dự đoán sẽ có nhiều công việc bị thay thế, làm gia tăng khoảng cách kỹ năng trong thị trường.

Không những thế, ngay từ ghế nhà trường, AI đã gây ra nhiều ảnh hưởng cho sinh viên. Số lượng công việc có phần ít đi, nhưng tạo nhiều cơ hội cho những ai nắm bắt tốt công nghệ này.

Tìm điểm “khởi đầu” đầy khó khăn

Theo số liệu của Cục thống kê, tỷ lệ thất nghiệp thanh niên từ 15-24 tuổi quý 1/2025 là 7,93%, có giảm nhưng không đáng kể. Điều này có thể thay đổi lớn trong nhiều năm tới.

Trong buổi phỏng vấn với Axios vào tháng 5/2025, Dario Amodei, CEO công ty AI Anthropic nhận định rằng 50% vị trí entry-level (cấp đầu vào) sẽ bị AI xóa sổ trong vòng 5 năm. Dù chưa đến mức độ như chuyên gia tưởng tượng, các số liệu cũng không mấy khả quan.

Cục Dự trữ Liên bang New York cho biết tỷ lệ thất nghiệp của người lao động Mỹ trong độ tuổi từ 22-27 có bằng cử nhân trở lên đã vượt mức 5,3%, theo dữ liệu toàn diện mới nhất tính đến đầu năm 2025. Đây là mức cao nhất kể từ tháng 8/2021.

AI thay the cong viec anh 1

Nhận định của cha đẻ Claude AI gây bão mạng xã hội trong thời gian vừa qua. Ảnh: CNN.

Oxford Economics thậm chí còn ghi nhận rằng, lần đầu từ năm 1980, tỷ lệ thất nghiệp của nhóm sinh viên mới tốt nghiệp liên tục cao hơn tỷ lệ quốc gia trung bình. Ông Matthew Martin từ tổ chức xác nhận rằng “AI chắc chắn đã thay thế một số công việc cấp thấp hơn”. Đó là những việc mang tính lặp lại, hoặc nhiều tác vụ đơn giản như tạo trình chiếu powerpoint, tính toán số liệu, tóm tắt văn bản.

Giải quyết những việc trên chính là điểm mạnh vượt trội của AI. Gần đây, cùng với Google và Photoshop, ChatGPT đã dần trở thành một động từ. Khi có vấn đề nào không quá phức tạp, hay cần truy vấn nhanh chóng, nhiều người thường đề xuất “Hỏi ChatGPT đi”, như một công cụ hữu ích.

Đồng tình, ông Geoffrey Hinton, từng làm việc tại Google và được mệnh danh là “Cha đẻ AI”, cho rằng trí tuệ nhân tạo đã bắt đầu được sử dụng cho công việc được sinh viên mới ra trường ưu ái. Người đi làm ngày nay cần có bộ kỹ năng vượt trội. Ngoài ra, với sự có mặt của chatbot, một người phải làm khối lượng công việc của nhiều người khác, đồng nghĩa cắt giảm nhân sự hàng loạt.

Sự phân hoá giỏi dở

Để giải quyết vấn đề trên, một số công ty đã tìm đến ứng viên ngay khi còn trên ghế nhà trường. Các trường đại học kết hợp với công ty đào tạo nhân sự, giao một số dự án gắn với thực tiễn cho sinh viên làm trong chương trình học.

Tuy nhiên, điều này đã gây ra sự phân hóa giữa nhóm sinh viên được đào tạo với phần còn lại. Ông Hồ Quốc Tuấn, Giám Đốc chương trình Đào tạo Thạc sĩ Tài chính & Kế toán của Đại học Bristol, viết trong trang blog của mình rằng một số sinh viên ưu tú còn được doanh nghiệp tuyển thẳng lên vị trí chính thức với mức lương cao gấp nhiều lần.

Kiều Trang (sinh năm 2002), sinh viên ngành Khoa học máy tính, trường Đại học Tôn Đức Thắng, chia sẻ rằng nhiều bạn cùng khóa đã được đi thực tập từ năm 3. Đến nay, dù trường cũng tổ chức nhiều phiên chợ việc làm giúp sinh viên có cơ hội thực tập, nhà tuyển dụng vẫn sẽ ưu tiên những bạn giỏi.

AI thay the cong viec anh 2

Giám đốc Nam Long 13 tuổi với niềm đam mê lập trình. Ảnh: NVCC.

Gần đây trên mạng xã hội nổi lên câu chuyện của Nam Long, cậu bé 13 tuổi, đảm nhận vai trò Giám đốc Tăng trưởng tại một công ty ở lĩnh vực công nghệ. Nhờ khả năng lập trình vượt trội và thông thạo tiếng Anh, Long đã được 6 tập đoàn lớn mời về thực tập.

Chính niềm đam mê lập trình và tính tự mày mò đã góp phần to lớn vào hiểu biết sâu sắc về công nghệ của Long. Mặt khác, ông Quốc Tuấn cho rằng với sự tích hợp AI vào giảng đường như hiện nay, một bộ phận sinh viên đã sử dụng công nghệ này để đối phó cho qua môn, chứ không thực sự hiểu những gì mình đang học.

Chatbot có thể tóm tắt, tìm kiếm thông tin, nhưng thường bỏ lỡ một số chi tiết quan trọng, không thể thay thế khả năng tổng hợp của con người. “Các bạn này dần trở thành một người sử dụng AI, nhưng không có khả năng tư duy độc lập”, ông Tuấn viết.

Hiểu và bổ sung kiến thức cần thiết về AI trong tương lai gần có thể giúp người dùng tránh những bất lợi trong phát triển sự nghiệp. Ngoài ra, việc hình thành cho mình một số kỹ năng mềm như tư duy phản biện, tự học cũng cần thiết trong kỷ nguyên mới này.

Nguồn: https://znews.vn/gioi-ai-co-tim-duoc-viec-luong-cao-post1561674.html