Giọt nước tràn ly ở Seoul

Vào nửa đêm 3/12, một cơn "địa chấn" đã làm rung chuyển Hàn Quốc sau khi Tổng thống Yoon Suk Yeol bất ngờ ban bố tình trạng khẩn cấp. Mặc dù chỉ sáu giờ sau, sắc lệnh đã được hủy bỏ, nhưng những diễn biến kịch tính này một lần nữa cho thấy chính trường xứ kim chi ẩn chứa những bất trắc khó lường.

Tổng thống Yoon Suk Yeol bất ngờ tuyên bố lệnh thiết quân luật vào đêm 3/12. (Nguồn: Yonhap)

Hành động lợi bất cập hại

Lý giải việc phải đưa ra sắc lệnh đột ngột này, Tổng thống Yoon Suk Yeol cho rằng Đảng Dân chủ (DP), đảng đối lập chính tại Quốc hội đang có những động thái có thể có lợi cho Triều Tiên và có các hoạt động chống lại nhà nước. Để ngăn chặn tình trạng có thể vượt tầm kiểm soát, sắc lệnh của Tổng thống cấm các cuộc biểu tình và hoạt động của các đảng phái chính trị, yêu cầu đặt tất cả phương tiện truyền thông dưới sự kiểm soát của quân đội.

Ngay sau khi sắc lệnh được ban bố, quân đội, cảnh sát được triển khai quanh tòa nhà Quốc hội, trên các đường phố ở Seoul và những địa điểm trọng yếu. Một bầu không khí ngột ngạt đã bao phủ thủ đô. Nhiều người Hàn Quốc đã liên tưởng đến một thời kỳ ảm đạm đang đến...

Tuy nhiên, vào rạng sáng ngày 4/12, đích thân Tổng thống Yoon đã phải tuyên bố dỡ bỏ thiết quân luật theo yêu cầu của Quốc hội mà DP đang kiểm soát quá bán số ghế. Trong số những người phản đối lệnh thiết quân luật và ngả về phe đối lập, còn có cả các nghị sĩ thuộc Đảng Quyền lực nhân dân (PPP) của Tổng thống Yoon Suk Yeol.

Phát biểu tối 3/12 khi ban bố thiết quân luật, ông Yoon Suk Yeol đã "kể tội" phe đối lập tại Quốc hội, cáo buộc họ thiết lập "chế độ độc tài lập pháp" khi ngăn chặn và cắt giảm đề xuất ngân sách của Chính phủ. Những việc này, theo ông chủ Nhà Xanh, đã làm tê liệt ngành tư pháp Hàn Quốc, làm suy yếu các chức năng thiết yếu của nhà nước, biến đất nước này thành thiên đường của tội phạm ma túy trong khi người dân đối mặt với khủng hoảng sinh kế.

Xung đột âm ỉ

Tuyên bố của ông Yoon Suk Yeol phản ánh sự căng thẳng giữa chính quyền của ông với DP. Trên thực tế, ngọn lửa đối đầu giữa DP với PPP đã âm ỉ từ lâu, đặc biệt từ sau cuộc bầu cử năm 2022. Trong cuộc bầu cử này, ông Yoon Suk Yeol đã thắng đối thủ Lee Jae Myung của DP khoảng 240.000 phiếu bầu. Chiến thắng này là một trái đắng cho DP, khiến họ từ vị thế đảng cầm quyền (Tổng thống Moon Jae In của DP nắm quyền từ tháng 5/2017 đến tháng 5/2022) trở thành đảng đối lập.

Tuy nhiên, dù là phe đối lập nhưng DP lại chiếm đa số ghế tại Quốc hội. Sự chênh lệch ghế tại Quốc hội càng được nới rộng khi DP giành chiến thắng lớn trong cuộc bầu cử tháng 4/2024 với 161/254 ghế trong khi PPP chỉ nắm được 90 ghế. Vì điều này, chính quyền của Tổng thống Yoon Suk Yeol đã phải đối mặt hết trở ngại này tới rào cản khác tại Quốc hội trong các vấn đề về ngân sách, quản lý nhà nước, luật pháp, cải cách thuế… khiến ông không thể thực hiện thực hóa các cam kết trong chiến dịch tranh cử.

Quan trọng hơn, DP cũng chủ trương mềm dẻo với Bình Nhưỡng trong khi vị tổng thống thứ 13 của Hàn Quốc lại có quan điểm cứng rắn với người láng giềng phía Bắc và xích lại gần hơn với Washington.

Thế nhưng, việc DP kiểm soát Quốc hội và luôn có những động thái cản bước đảng cầm quyền cũng chỉ là phần nổi của tảng băng chìm. Sâu xa hơn, đó là sự cạnh tranh chính trị giữa các đảng phái để củng cố vị thế, mở đường cho người của đảng tiếp tục ở lại Nhà Xanh.

Hiến pháp Hàn Quốc hiện hành quy định mỗi tổng thống đắc cử chỉ được có một nhiệm kỳ và không quá năm năm. Bởi thế, để duy trì quyền lực cầm quyền của đảng, các tổng thống luôn tìm cách củng cố uy tín và dọn đường cho các ứng viên cùng đảng trong khi tìm sơ hở để chỉ trích đối phương nhằm chiếm ưu thế, nhất là khi bầu cử sắp đến.

Người dân Hàn Quốc biểu tình tại thủ đô Seoul, ngày 4/12. (Nguồn: Yonhap)

Kịch bản không mong muốn

Sự cạnh tranh khốc liệt này khiến các bên luôn có những động thái ăn miếng trả miếng, như giáo sư Cho Youngho ở Đại học Sogang (Hàn Quốc) ví von rằng chính trường Hàn Quốc "là một vũ đài của những võ sĩ giác đấu".

Các nhà quan sát cho rằng, việc Tổng thống Yoon Suk Yeol phải ban bố tình trạng thiết quân luật là giọt nước tràn ly sau thời gian căng thẳng giữa chính quyền của ông với Quốc hội do phe đối lập kiểm soát.

Mặc dù lệnh thiết quân luật đã được dỡ bỏ nhanh chóng, thế nhưng, việc làm "bất đắc dĩ" này của Tổng thống Yoon lại là một cơ hội tốt để các nhà lập pháp đối lập và ngay cả một bộ phận nghị sĩ thuộc PPP tận dụng để chỉ trích ông Yoon Suk Yeol. Họ nhân cơ hội này tỏ thái độ để chứng minh với cử tri rằng luôn lắng nghe ý kiến người dân để giữ được ghế cho kỳ bầu cử tới.

Theo Yonhap, không chỉ buộc bãi bỏ giới nghiêm, phe DP đã yêu cầu đương kim Tổng thống phải từ chức ngay lập tức. Họ lập luận nếu ông Yoon Suk Yeol từ chối, hành động "vi hiến" trong đêm 3/12 của ông sẽ cấu thành tội phản quốc, kích động nổi loạn và đó sẽ là cơ sở để khởi động tiến trình luận tội tiến tới bãi nhiệm. Mà không chỉ phe đối lập, ngay sáng ngày 4/12, các cố vấn cấp cao của Tổng thống Yoon cũng đã đệ đơn từ chức hàng loạt để bày tỏ thái độ.

Quốc hội Hàn Quốc hiện có 300 ghế, trong đó DP đang kiểm soát hơn 170, tức quá bán để có thể khởi động tiến trình luận tội. Trong khi đó, 18 nghị sĩ của PPP cầm quyền, trong đó có cả lãnh đạo của đảng này đã đứng về phe đối lập khi thông qua nghị quyết yêu cầu Tổng thống Yoon phải dỡ bỏ tình trạng thiết quân luật.

Điều này cho thấy, có thể Tổng thống Yoon Suk Yeol sẽ phải đối diện với tình cảnh "thập diện mai phục", phải đứng trước hai kịch bản, mà cả hai đều không phải là viễn cảnh mà ông mong muốn khi ban bố lệnh thiết quân luận: Từ chức hoặc đối mặt với cuộc luận tội.

Cả hai kịch bản mà phe đối lập đang gây áp lực lên Tổng thống Yoon Suk Yeon và hướng tới là buộc ông phải rời khỏi ghế ông chủ Nhà Xanh. Hãy xem ông Yoon và đồng minh của mình hóa giải bài toán hóc búa này thế nào!

Nguồn: https://baoquocte.vn/tong-thong-han-quoc-ban-bo-tinh-trang-khan-cap-giot-nuoc-tran-ly-o-seoul-295731.html