Hùng vĩ dốc Thẩm Mã trên miền đá

Dốc Thẩm Mã, Quốc lộ 4C, thuộc xã Phố Bảng.

Dốc Thẩm Mã nằm trên Quốc lộ 4C, hay còn gọi là đường Hạnh Phúc huyền thoại. Theo người địa phương cho biết, con dốc kéo dài hơn 2 km, trong đó vị trí đỉnh dốc ở xóm Mỏ Xí là nơi có những khúc cua uốn lượn đẹp nhất, đó chính là nơi thử thách sức người, sức ngựa và cả sức... ô tô. Nói đến vùng cao núi đá Hà Giang trước đây, nay là Tuyên Quang, người ta sẽ nghĩ đến những thử thách như các con đèo Bắc Sum, Mã Pì Lèng và không thể thiếu dốc Thẩm Mã, con dốc nằm ở độ cao từ 1.400 – 1.500m so với mực nước biển.

Tên gọi Thẩm Mã mang một nghĩa rất hình tượng, đó là thử sức ngựa. Nghe người già ở Cao nguyên đá kể lại, ngày trước khi chưa có Quốc lộ 4C, để vượt qua đây chỉ có lối mòn để người, ngựa qua lại. Những người buôn bán hàng hóa từ vùng xuôi lên đây chỉ có thể dùng ngựa để thồ hàng và đều phải vượt qua nơi này. Mỗi lần qua dốc Thẩm Mã là một thử thách lớn với cả người và ngựa. Đường qua Thẩm Mã dù hiểm trở, khó đi, nhưng là con đường duy nhất lên Đồng Văn, trung tâm của Cao nguyên đá một thời, không còn sự lựa chọn nào khác, sức người, sức ngựa phải chinh phục con dốc này. Để nhắc nhớ về sự khó khăn của con dốc, người ta gọi nó bằng cái tên nghe rất có sức “nặng” - Thẩm Mã.

Những khúc cua của dốc Thẩm Mã nhìn từ trên cao mềm mại như dải lụa.

Những năm 60 của thế kỷ trước, Quốc lộ 4C được mở qua dốc Thẩm Mã, đây cũng là một trong những đoạn tuyến nhọc nhằn, khó làm nhất của toàn tuyến đường Hạnh Phúc dài 185m. Phải mất rất nhiều công sức, thời gian, tuyến dốc Thẩm Mã mới hoàn thành. Nhưng kể cả khi được cải tạo theo thời gian và đẹp như ngày nay, con dốc này vẫn là một thử thách với không ít các xe tải chở hàng lên vùng cao. Đặc biệt là xe chở vật liệu xây dựng, không ít chiếc xe đã phải khựng nằm lại lưng dốc vì hỏng hóc trước độ cua và độ dốc của Thẩm Mã. Vì thế, vẻ đẹp của con dốc này có lẽ chỉ là bề ngoài, nó vẫn là một trong những con dốc đầy nhọc nhằn của vùng Cao nguyên đá, sẵn sàng thử thách những “ngựa thồ” chạy bằng xăng, dầu của thời hiện đại.

Bỏ qua sự nhọc nhằn của cua và dốc, Thẩm Mã đèo thực sự là một trong những nơi có cảnh quan hùng vĩ nhất trên Cao nguyên đá. Vào mùa khô, nơi đây bao trùm một màu xám của đá, vào mùa hè nơi đây xanh rì màu ngô và màu các loài cây cỏ. Vào mùa Thu và đầu Đông tháng 10 và đầu tháng 11, nơi đây có cảnh sắc đẹp nhất và thường được du khách thích thú nhất. Sự bao la, hùng vĩ của núi, của những vách đá dựng đứng khiến con người cảm thấy nhỏ bé trước thiên nhiên bao la, phóng khoáng nơi đây. Những nụ cười, đôi mắt lúng liếng, đôi má hồng của các thiếu nữ miền sơn cước khiến du khách nao lòng. Chính vì thế, nhiều đôi bạn trẻ, các đoàn du khách trong và ngoài nước đi phượt đều yêu thích và không bao giờ bỏ qua điểm checkin rất lãng mạn này.

Du khách chụp ảnh tại dốc Thẩm Mã cùng với những em bé người Mông.

Giữa miền đá xám, có những mùa khô đến xơ xác, cộc cằn, nhưng chính những hình dạng uốn lượn của con dốc Thẩm Mã, cùng khung trời miền biên cương khiến cho cảnh sắc nơi đây trở nên nhẹ nhàng, hút lòng du khách. Không ít lần nơi đây là cảnh chật cứng du khách, có người còn ví như sự “thất thủ” vì quá nhiều du khách đến đây. Nhưng đó thực ra lại là một niềm vui, một khung cảnh hạnh phúc của biết bao người được đứng giữa không gian “thất thủ” nơi thiên nhiên và con người cùng hòa quyện, được hòa vào sự hùng vĩ trên con dốc này.

Thẩm Mã nhọc nhằn bao đời, nay đã trở thành điểm đến đầy thú vị và lãng mạn với những tấm hình cực đẹp của các du khách với các em gái lưng gùi quẩy tấu hoa rừng, hoa tam giác mạch, hoa cải; của bao khoảnh khắc đôi lứa hạnh phúc trong khung hình với lá cờ Tổ quốc bên những khúc cua Thẩm Mã mềm như dải lụa. Con dốc nhọc nhằn ở miền quê nghèo khó khi xưa, nay trở thành điểm dừng chân của bao đôi trai gái từ khắp các nơi trong nước, trên thế giới đến đây.

Dốc Thẩm Mã cũng là địa điểm yêu thích của du khách nước ngoài.

Có một điểm thú vị ở đoạn dốc Thẩm Mã, nơi ta có thể dễ dàng bắt gặp một trong những hoạt động canh tác độc đáo nhất ở Việt Nam, đó là thổ canh hốc đá. Người Mông nơi đây cần mẫn khai phá, gùi từng gùi đất đất đổ vào hốc đá và tra từng hạt ngô, hạt bí, hạt đỗ, rồi chăm bẵm đến ngày thu hoạch. Đời sống sản xuất của người dân bình dị góp phần bồi đắp nên những di sản trên đá rất độc đáo. Ngay sát đỉnh dốc Thẩm Mã, có một nơi mà nhiều người cũng rất thích thử sức, đó là vách đá ảo, một kiến tạo địa chất tạo ra một ảo giác cho con người. Một hẻm vực có không gian cảm giác như rất gần giữa 2 vách đá, ai cũng nghĩ có thể cầm viên đá ném nhẹ qua được cái hẻm vực này, nhưng gần như không ai có thể ném đá tới chân vách đá bên kia.

Một con dốc với 2 từ ngắn gọn - Thẩm Mã thôi mà tạo ra bao nhiêu điều thú vị, lạ lẫm, vừa thực, vừa ảo, cuốn hút và tạo ra bao cảm xúc trong lòng người. Tôi và nhiều người đã đến đây nhiều lần, nhưng chắc chắn sẽ mong muốn được quay trở lại thêm nhiều lần nơi con dốc hùng vĩ này.

Bài, ảnh: Huy Toán

Nguồn: https://baotuyenquang.com.vn/van-hoa/du-lich/202511/hung-vi-doc-tham-ma-tren-mien-da-20c49cf/