Hướng phát triển của thủ phủ dâu tằm

Lâm Đồng là tỉnh dẫn đầu cả nước về diện tích trồng dâu, nuôi tằm. Đây là nghề phát triển nhờ vào điều kiện thiên nhiên ưu đãi, mang lại giá trị kinh tế cao, tạo sinh kế bền vững, gìn giữ nghề truyền thống. Qua đó, góp phần xây dựng nông thôn mới tại địa phương và thúc đẩy công nghiệp tơ lụa - xuất khẩu của tỉnh.

Trồng dâu tằm tại xã Hoài Đức

Phát triển nhanh

Theo ông Nguyễn Đức Thiên - Phó Giám đốc Trung tâm Khuyến nông tỉnh, trong những năm gần đây, nghề trồng dâu, nuôi tằm của tỉnh có chiều hướng phát triển nhanh về diện tích dâu, sản lượng kén tằm, tơ lụa. Chất lượng kén tằm nguyên liệu được nâng cao, cơ bản đáp ứng được yêu cầu ươm tơ chất lượng cao phục vụ cho nhu cầu tiêu dùng nội địa và xuất khẩu. Hiệu quả sản xuất ngành dâu tằm mang lại cho người dân thu nhập cao hơn so với sản xuất một số cây trồng, vật nuôi khác, bởi nguồn vốn đầu tư ban đầu thấp, quay vòng vốn nhanh và tận dụng được nguồn lao động nhàn rỗi.

Hiện nay, diện tích trồng dâu của tỉnh tập trung nhiều ở các địa phương như: phường 2, 3 Bảo Lộc, các xã Tân Hà Lâm Hà, Đinh Văn Lâm Hà, xã Đạ Tẻh 2, 3… Riêng ở khu vực Đông Nam tỉnh, tại xã Hoài Đức, những năm gần đây trồng dâu, nuôi tằm được bà con nông dân chú ý và chọn làm mô hình phát triển kinh tế gia đình và địa phương. Dưới sự hỗ trợ của Hội Nông dân tỉnh, một số hộ dân đã kết nối, thành lập tổ hợp tác trồng dâu, nuôi tằm mang lại hiệu quả kinh tế. Hiện, trên địa bàn xã đang có khoảng 20 hộ đã chuyển sang trồng dâu, nuôi tằm với tổng diện tích 50 ha.

Nuôi tằm tại tỉnh Lâm Đồng

Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh cũng thông tin, đến nay, toàn tỉnh đã hình thành 12 chuỗi liên kết sản xuất gắn với tiêu thụ sản phẩm tơ tằm (gồm 4 chuỗi cấp tỉnh và 8 chuỗi cấp xã) với hơn 630 hộ tham gia dự án liên kết tại các địa phương phát triển dâu tằm trong tỉnh. Diện tích trồng dâu của các hộ tham gia liên kết là 350 ha, với sản lượng kén 670 tấn/năm. Riêng về tiêu thụ, hầu hết sản lượng lá dâu do các nông hộ sản xuất được dùng trong việc chăn nuôi tằm của nông hộ, phần ít bán cho các thương lái tại địa phương. Khó khăn hiện nay là trên địa bàn tỉnh chưa xây dựng quy hoạch vùng phát triển riêng cho cây dâu tằm. Việc phát triển sản xuất dâu ở các địa phương là do nông dân tự phát chuyển đổi, trồng xen trong một số vườn cà phê. Trong khi đó, giá cả dâu không ổn định, do chưa có các tổ chức, cá nhân ký hợp đồng liên kết sản xuất và thu mua sản phẩm cũng như chưa có các nhà máy chế biến tại địa phương…

Cần các giải pháp để phát triển bền vững

Theo ngành nông nghiệp tỉnh, sản xuất dâu tằm tơ của tỉnh Lâm Đồng vẫn còn gặp không ít khó khăn, thách thức, trong đó, có vấn đề bệnh hại trên cả cây dâu và con tằm. Vào thời điểm cuối năm 2024, xuất hiện tình trạng tằm phát triển bình thường đến khi chín đưa lên né thì không quấn kén. Bên cạnh đó, còn có các bệnh tằm kẹ, tằm tiêu chảy, tằm bủng cũng xuất hiện, buộc người nuôi phải bỏ cả lứa tằm hoặc sản lượng kén thấp, gây ảnh hưởng đến hiệu quả sản xuất dâu tằm. Đến nay, tình hình cơ bản đã ổn định, tuy nhiên, nhiều hộ dân vẫn chưa mạnh dạn trong việc tái đầu tư sản xuất dâu tằm. Dịch bệnh không chỉ gây thiệt hại nghiêm trọng về năng suất và chất lượng kén, mà còn đe dọa sự phát triển bền vững của ngành. Việc lạm dụng hóa chất trong phòng trừ bệnh có thể gây ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng đến sức khỏe con người và tằm, đồng thời, làm giảm chất lượng sản phẩm. Do đó, việc nghiên cứu và áp dụng các giải pháp phòng trừ bệnh theo hướng bền vững là hết sức cấp thiết, nhằm bảo đảm hiệu quả kinh tế và bảo vệ môi trường.

TS Lê Quang Tú chia sẻ tại tọa đàm mới đây

Tại buổi tọa đàm mới đây liên quan đến lĩnh vực dâu tằm do Trung tâm Khuyến nông tỉnh tổ chức, TS Lê Quang Tú - Chủ tịch Hiệp hội Dâu tằm tơ Việt Nam chia sẻ, hiện cả nước có nghề trồng dâu, nuôi tằm với diện tích khoảng 14,2 ngàn ha dâu. Thực tế, cây dâu hiện nay ít bón phân hữu cơ, bón phân NPK chưa cân đối, lạm dụng thuốc bảo vệ thực vật và thuốc trừ cỏ, đốn chưa đúng kỹ thuật, dẫn đến vườn dâu bệnh nhiều, năng suất và chất lượng lá thấp.

Hiện trạng vườn dâu bị các bệnh gỉ sắt, đốm lá hại rất nặng do thời tiết khí hậu diễn biến phức tạp, thời tiết âm u, mưa nhỏ kéo dài. Ngoài ra, chất lượng tằm con chưa đồng đều và có chiều hướng giảm, nhà cửa và dụng cụ chuyên nuôi tằm con thiếu đồng bộ và ít cải tiến. Chưa chú ý đến chất lượng lá dâu chuyên cho tằm con. Dịch bệnh hại tằm vẫn còn nhiều, nhất là những vùng cây dâu xen với các cây trồng khác. Do đó, Chủ tịch Hiệp hội Dâu tằm tơ Việt Nam cho rằng, cần xây dựng xưởng ươm tơ tự động để chất lượng tơ đạt trên cấp 2 A; gắn kết nhà máy chế biến với vùng cung cấp nguyên liệu. Đồng thời, đào tạo nguồn nhân lực quản lý và công nhân chuyên nghiệp lành nghề…

Về những đề xuất phát triển bền vững, TS Lê Quang Tú đề nghị địa phương quản lý về giống và các vật tư đầu vào; xây dựng chương trình kế hoạch, tham mưu chính sách hàng năm liên quan để sản xuất, tiêu thụ tơ lụa. Mặt khác, xây dựng các quy trình sản xuất tốt trong lĩnh vực trồng dâu, nuôi tằm, ươm tơ, dệt lụa. Một trong những giải pháp quan trọng được Chủ tịch Hiệp hội Dâu tằm tơ Việt Nam nhấn mạnh là hướng dẫn các địa phương xây dựng vùng nguyên liệu tập trung, thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nước và thường xuyên kiểm tra về chất lượng sản phẩm. Bên cạnh đó, đề xuất UBND tỉnh ban hành cơ chế chính sách hỗ trợ bình ổn giá kén tằm; chính sách hỗ trợ nông dân sử dụng các sáng kiến, thành tựu công nghệ kỹ thuật tiên tiến trong trồng dâu, nuôi tằm, ươm tơ và dệt lụa; xúc tiến thương mại, xây dựng thương hiệu…

Trung tâm Khuyến nông tỉnh cho biết, tính đến năm 2025, toàn tỉnh có khoảng 10.600 ha cây dâu tằm, trong đó, diện tích kinh doanh khoảng 10.505 ha, năng suất ước đạt 219 tạ/ha, sản lượng ước đạt trên 308.000 tấn/ha.

Nguồn: https://baolamdong.vn/huong-phat-trien-cua-thu-phu-dau-tam-395881.html