Khám phá những tầng sâu mới của “Truyện Kiều” qua 5 ấn phẩm vừa ra mắt

Nhà Xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật vừa ra mắt bộ 5 ấn bản khác nhau của kiệt tác “Truyện Kiều”, mở cánh cửa cho giới nghiên cứu và độc giả tiếp cận sâu hơn với di sản của đại thi hào Nguyễn Du qua lăng kính các học giả tiền bối.

“Truyện Kiều” của đại thi hào Nguyễn Du không chỉ là một kiệt tác văn chương mà còn là một tượng đài văn hóa, ngôn ngữ. Tác phẩm là một bách khoa thư về ngôn ngữ và là minh chứng hùng hồn cho chủ nghĩa nhân đạo sâu sắc của Nguyễn Du..

Bộ 5 ấn bản khác nhau của kiệt tác "Truyện Kiều". Ảnh: NXB

Nhằm bảo tồn và giới thiệu các ấn bản khác nhau của kiệt tác “Truyện Kiều”, Nhà Xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật đã tuyển chọn và xuất bản 5 cuốn sách “Truyện Kiều”, vốn là công trình khảo cứu tâm huyết của các học giả lớn cuối thế kỷ XIX, đầu thế kỷ XX. Việc này không chỉ nhằm giới thiệu, tôn vinh tác phẩm mà còn tôn vinh lao động khoa học của những người tiên phong trong lĩnh vực văn bản học và chú giải văn học cổ; đồng thời giúp bạn đọc cảm nhận được nấc thang của tiến trình ngôn ngữ, hiểu thêm giai đoạn đầu của sự phát triển chữ Quốc ngữ.

5 ấn bản đưa độc giả đến các phương pháp tiếp cận khác nhau đối với “Truyện Kiều”, từ phiên âm quốc ngữ sơ khai, chú giải phổ thông, đến dẫn giải phân đoạn và hiệu khảo văn bản học chuyên sâu.

Tác phẩm "Kim, Vân, Kiều truyện". Ảnh: NXB

Tác phẩm “Kim, Vân, Kiều truyện” do Trương Vĩnh Ký phiên âm và chú giải là một tài liệu có giá trị lịch sử ngôn ngữ đặc biệt. Xuất bản lần đầu vào năm 1875, đây được xem là cuốn “Truyện Kiều” đầu tiên được in bằng chữ Quốc ngữ ở Việt Nam. Công trình của Trương Vĩnh Ký không chỉ giúp “Truyện Kiều” thoát khỏi rào cản chữ Nôm, lan tỏa rộng rãi hơn trong công chúng mà còn đóng góp vào quá trình Quốc ngữ hóa văn bản học. Đặc biệt, tác phẩm này còn có lời nói đầu bằng tiếng Pháp (Avant propos), thể hiện tầm nhìn và nỗ lực của Trương Vĩnh Ký trong việc giới thiệu kiệt tác dân tộc ra thế giới. Đối với các nhà nghiên cứu, đây là một văn bản đối chiếu quan trọng để tìm hiểu về giai đoạn sơ khai của chữ Quốc ngữ.

Tác phẩm “Kim Vân Kiều” chú thích của học giả Bùi Khánh Diễn lại mang đậm tính chất phổ thông hóa và giáo dục. Bùi Khánh Diễn đã thực hiện một công việc tỉ mỉ là chú thích các điển tích, điển cố Hán học và giải nghĩa nhiều từ ngữ cổ, khó hiểu với công chúng phổ thông trong nguyên tác. Công trình này thể hiện sự trăn trở của học giả trong việc tạo cầu nối giữa di sản văn học cổ và độc giả hiện đại, làm cho “Truyện Kiều” dễ thưởng thức hơn với mọi tầng lớp độc giả.

Chân dung nàng Kiều hiện lên khi ghép phần gáy sách. Ảnh: NXB

Tác phẩm “Truyện Thúy Kiều” (Đoạn trường tân thanh) do hai học giả uy tín Bùi Kỷ và Trần Trọng Kim hiệu khảo được xem là công trình văn học chuẩn mực và uy tín. Hai học giả đã khảo cứu một lượng lớn tài liệu chữ Nôm và chữ quốc ngữ cổ, thực hiện công việc đối chiếu từng câu chữ để loại bỏ gần như tối đa mọi sai sót, nhằm xác lập một văn bản gốc (bản sạch) gần nhất với ý tưởng và ngôn ngữ của Nguyễn Du.

Tác phẩm “Kiều truyện dẫn giải” của Hồ Đắc Hàm lại chia thành 238 đoạn đánh ký tự chữ số La mã, mỗi đoạn đều có phần tóm tắt đại ý và lược thuật với lời văn giản dị, dễ tiếp cận và dễ hiểu. Cách làm này giúp độc giả dễ theo dõi diễn biến cốt truyện, đồng thời công trình còn có phần chú thích Hán tự và mục “Đối tra” để so sánh văn bản này với các bản “Kiều” đương thời. Công trình của Hồ Đắc Hàm hữu ích cho độc giả như một cuốn sách giáo khoa tự học, để tra cứu sâu về “Truyện Kiều”.

Tác phẩm "Truyện Kiều" (Đoạn trường tân thanh". Ảnh: NXB

Tác phẩm “Truyện Kiều” (Đoạn trường tân thanh) do Nông Sơn Nguyễn Can Mộng hiệu đính và chú thích là công trình nhấn mạnh vào sự chính xác của văn bản. Việc hiệu đính rất công phu, đòi hỏi học giả phải đối chiếu nhiều bản chép tay và bản in khác nhau để loại bỏ những dị bản, sửa chữa những sai sót do quá trình truyền khẩu hay sao chép. Nguyễn Can Mộng đã góp phần quan trọng vào việc chuẩn hóa văn bản “Truyện Kiều” sạch và đáng tin cậy.

Việc xuất bản 5 ấn bản Truyện Kiều với sự tôn trọng, giữ nguyên bản gốc (bao gồm cả chính tả, ngữ pháp và từ ngữ cổ) của Nhà Xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật giúp độc giả chiêm ngưỡng vẻ đẹp của một kiệt tác văn chương, đồng thời cho người đọc và giới nghiên cứu thấy rõ dấu ấn thời gian và sự phát triển của tiếng Việt qua từng giai đoạn.

Điều độc đáo và sáng tạo là khi sở hữu đủ 5 ấn bản này, độc giả có thể ghép nên chân dung nàng Kiều qua phần gáy sách. Bộ sách kỳ vọng tạo nguồn cảm hứng, động lực kích thích giới trẻ và giới nghiên cứu tiếp tục khai thác kho tàng tri thức vô tận mà đại thi hào Nguyễn Du để lại.

Nguồn: https://hanoimoi.vn/kham-pha-nhung-tang-sau-moi-cua-truyen-kieu-qua-5-an-pham-vua-ra-mat-723174.html