Khi nhà báo đi, tìm và kể lại “Dấu xưa Cần Thơ”

Tại Triển lãm thành tựu Đất nước kỷ niệm 80 năm Ngày Quốc khánh với chủ đề “80 năm Hành trình Độc lập - Tự do - Hạnh phúc” (diễn ra từ ngày 28-8 đến 5-9-2025 ở Thủ đô Hà Nội), TP Cần Thơ tham gia triển lãm “Rạng rỡ Cần Thơ - Vị thế mới, tầm nhìn mới”. Trong đó, tại không gian trưng bày sách, tài liệu về TP Cần Thơ có quyển “Dấu xưa Cần Thơ” vừa được NXB Văn học ấn hành. Sách của tác giả Đăng Huỳnh, phóng viên Báo và Phát thanh, Truyền hình Cần Thơ.

“Dấu xưa Cần Thơ” là cuốn sách đầu tay của Đăng Huỳnh, tuyển chọn 40 bài viết biên khảo tâm đắc của tác giả. Theo chân anh, độc giả cùng theo dòng thời gian để tìm về với những “dấu xưa” đã làm nên đất và người Cần Thơ.

Mở đầu bằng bài viết “Vài nét về quá trình đô thị hóa ở Cần Thơ thuở xưa”, tác giả dẫn dắt độc giả theo dấu vết người xưa, tìm hiểu lịch sử khẩn hoang của cha ông đến quá trình phát triển đô thị Tây Đô những năm đầu thế kỷ XX. Từ những nguồn tư liệu quý giá, tác giả tổng hợp, phác họa nên một đô thị non trẻ mang đậm dấu ấn vùng sông nước với kinh, rạch, chợ, trường, đường, bến bãi… Cần Thơ xưa tiếp tục được phác họa rõ nét hơn không chỉ qua thiên du ký nổi tiếng của nhà báo Khuông Việt đăng liên tục trong 19 số trong Nam Kỳ tuần báo năm 1942, mà ngày nay còn được nhà báo Đăng Huỳnh tiếp bước, đi đến những địa điểm được miêu tả trong thiên du ký để ghi nhận, so sánh những đổi thay của những nơi này sau hơn 80 năm.

Cứ thế, bằng niềm đam mê và nghiêm túc nghiên cứu mạch nguồn văn hóa, bước chân của nhà báo trẻ đã đến hầu hết những nơi in đậm dấu vết của người xưa. Từ “Nhà in miền Tây” ra đời sớm nhất ở Tây Nam Bộ đến những ngôi nhà cổ, đình thần, những địa danh nổi tiếng, những câu chuyện truyền kỳ, những nhân vật lịch sử… được tác giả ghi chép, tra cứu cẩn thận rồi kể lại một cách rõ ràng, mạch lạc cho mọi người cùng nghe, cùng biết, cùng hiểu hơn về văn hóa, lịch sử, con người của thủ phủ miền Tây. Trong đó, có nhiều câu chuyện thú vị về các địa danh Tân An, Bình Thủy, về tục thờ Ông Hổ ở đình Bình Thủy, những huyền tích ở đình Thường Thạnh…

Cùng nhiều sách, tài liệu về TP Cần Thơ được trưng bày tại triển lãm “Rạng rỡ Cần Thơ - Vị thế mới, tầm nhìn mới”, có quyển “Dấu xưa Cần Thơ”. Ảnh: THANH BÌNH

Nếu di sản kiến trúc và đô thị hóa là nền tảng vững chắc cho một Cần Thơ vươn mình phát triển, thì con người, đặc biệt là các danh nhân, đã góp phần dệt nên chiều sâu văn hóa của Cần Thơ. Dưới ngòi bút của tác giả, người đọc có thêm kiến thức về những người xưa đã làm vinh diệu cho xứ sở này, như: Đinh Sâm - Hào kiệt Tây Đô, Chánh Lãnh binh Võ Duy Tập, Thủ khoa Bùi Hữu Nghĩa, nhà thơ yêu nước Phan Văn Trị, chí sĩ yêu nước Phan Ngọc Hiển. Đồng thời, thích thú nghe chuyện người xưa lập gánh hát, mở công viên, xây vườn bách thú… Rồi lại thán phục trước những nghệ sĩ tài danh và những đóng góp của họ cho Cần Thơ và nền văn hóa nước nhà, để từ đó biết được ai là người đưa “Dạ cổ Hoài Lang” lên sân khấu cải lương, ai là nghệ sĩ đầu tiên mang cải lương đến trời Tây, ai là danh sư đờn tranh nức tiếng Tây Đô…

Bên cạnh đó, đời sống tinh thần, xã hội cũng được khai thác qua nhiều khía cạnh, giúp độc giả khám phá về cách người Cần Thơ ăn Tết hơn 100 năm trước, sự xuất hiện của máy cày trong nông nghiệp, nghề trồng khóm Cầu Đúc, niềm tự hào về “Hò Cần Thơ” - Di sản phi vật thể quốc gia, vai trò và nét đẹp của nhạc lễ… Đặc biệt, 2 bài viết “Về với miệt vườn” và “Nét xưa phố mới” với văn phong bình dị nhưng giàu cảm xúc, làm độc giả lắng đọng với những hoài niệm, những giá trị sống tốt đẹp được gìn giữ và phát huy bởi những thế hệ ông bà - cha mẹ - con cháu trong các gia đình ở cả nông thôn và thành thị.

“Dấu xưa Cần Thơ” là nguồn tư liệu quý giá trong nghiên cứu, tìm hiểu về những “trầm tích thời gian” đã kiến tạo nên bề dày văn hóa của đất và người Cần Thơ. Có thể thấy, mạch nguồn văn hóa không chỉ đong đầy trong từng câu chữ, chảy tràn qua từng trang sách, mà dưới góc nhìn của người làm báo chuyên nghiệp, tác giả vừa kết nối giữa quá khứ và hiện tại, vừa mong muốn bảo tồn, phát huy, lan tỏa giá trị bản sắc văn hóa của Cần Thơ xưa và nay.

Nhà báo Đăng Huỳnh, tên thật Đặng Duy Khôi, sinh năm 1987, tại xã Vĩnh Lộc, tỉnh Cà Mau; là phóng viên của Báo và Phát thanh Truyền hình Cần Thơ. 15 năm làm nghề, anh đoạt nhiều giải thưởng báo chí cấp Trung ương và địa phương. Trong đó, những bài viết mang tính chất biên khảo, nghiên cứu sâu về đất và người Cần Thơ không chỉ phác họa nên nét văn hóa, lịch sử của Tây Đô một thuở mà còn thể hiện tình yêu sâu sắc của tác giả đối với xứ sở “Gạo trắng nước trong” - nơi tác giả học tập, sinh sống và làm việc.

CÁT ĐẰNG

Nguồn: https://baocantho.com.vn/khi-nha-bao-di-tim-va-ke-lai-dau-xua-can-tho--a190303.html