Kịp thời tháo gỡ các vướng mắc trong thi hành Luật Địa chất và khoáng sản

Sáng nay, 4/11, Quốc hội nghe Tờ trình và báo cáo thẩm tra dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Địa chất và khoáng sản.

"Gỡ" cơ chế cấp phép, khai thác, sử dụng khoáng sản phục vụ công trình, dự án quan trọng

Tờ trình dự án Luật do Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng nêu rõ, dự án Luật nhằm tháo gỡ điểm nghẽn trong hoạt động khai thác khoáng sản, góp phần đẩy nhanh thủ tục triển khai các dự án phát triển hạ tầng, các dự án trọng điểm quốc gia.

Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng trình bày Tờ trình dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Địa chất và khoáng sản. Ảnh: Hồ Long

Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho biết, việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Địa chất và khoáng sản nhằm kịp thời tháo gỡ các vướng mắc phát sinh trong thực tiễn thi hành Luật, đặc biệt là các vấn đề về cơ chế cấp phép, khai thác, sử dụng khoáng sản phục vụ xây dựng các công trình, dự án quan trọng quốc gia; dự án đầu tư khẩn cấp, cấp bách do cấp có thẩm quyền quyết định; dự án đầu tư công, dự án đầu tư theo phương thức đối tác công tư; công trình, dự án phát triển kinh tế - xã hội thuộc thẩm quyền chấp thuận, quyết định chủ trương đầu tư của chính quyền địa phương theo quy định của pháp luật về đầu tư; các quy định về tiêu chí khoanh định khu vực không đấu giá quyền khai thác khoáng sản chưa đáp ứng yêu cầu giải phóng mọi nguồn lực, trong đó có nguồn lực khoáng sản cho phát triển kinh tế - xã hội trong tình hình mới; việc luật hóa các quy định về phân quyền, phân cấp và đặc biệt là các quy định riêng biệt về quản lý đất hiếm trong tình hình mới.

Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng trình bày Tờ trình dự án Luật. Ảnh: Quang Khánh

Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Địa chất và khoáng sản góp phần đẩy nhanh thủ tục triển khai các dự án phát triển hạ tầng, các dự án trọng điểm quốc gia cần khởi công chào mừng Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIV và giai đoạn tiếp theo; đồng thời là giải pháp thiết thực thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, góp phần hoàn thành mục tiêu tăng trưởng GDP 8% trong năm 2025 và tạo nền tảng vững chắc hướng tới tăng trưởng hai con số trong các năm tiếp theo.

Quang cảnh phiên họp. Ảnh: Quang Khánh

Dự thảo Luật gồm 3 điều, cụ thể: Điều 1 gồm 30 khoản sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Địa chất và khoáng sản số 54/2024/QH15. Điều 2 quy định điều khoản thi hành của Luật. Điều 3 quy định điều khoản chuyển tiếp.

Nghiên cứu thiết kế một Chương riêng về nguyên tắc quản lý các loại khoáng sản chiến lược quan trọng

Trình bày Báo cáo thẩm tra dự án Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Nguyễn Thanh Hải cho biết, về các cơ chế để giải quyết triệt để tình trạng khó khăn, khan hiếm về khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường, vật liệu san lấp phục vụ xây dựng các dự án, công trình quan trọng (các khoản 2, 14, 15, 18 và 19 Điều 1 của dự thảo Luật), Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường đề nghị cân nhắc quy định trường hợp gia hạn, cấp lại, điều chỉnh giấy phép thăm dò khoáng sản, giấy phép khai thác khoáng sản, trong đó thời hạn của giấy phép không phụ thuộc vào thời kỳ của quy hoạch khoáng sản, quy hoạch tỉnh đã được phê duyệt (điểm b khoản 2 Điều 1), vì nội dung này có khả năng tác động đến các quy hoạch tỉnh và quy hoạch tổng thể quốc gia đã được phê duyệt. Đồng thời, cần quy định chặt chẽ để tránh bị lợi dụng việc khai thác không qua đấu giá, trái quy hoạch, gây thất thoát tài nguyên và ô nhiễm môi trường.

Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Nguyễn Thanh Hải trình bày Báo cáo thẩm tra dự án Luật. Ảnh: Quang Khánh

Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường cho rằng, việc mở rộng đối tượng cấp phép khai thác khoáng sản nhóm III làm vật liệu xây dựng cho các công trình, dự án, nhiệm vụ tại khoản 15 Điều 1 dự thảo Luật có thể dẫn đến kẽ hở trong quản lý, khai thác lãng phí tài nguyên khoáng sản vì chưa có đánh giá đầy đủ tác động đối với việc mở rộng đối tượng này. Đề nghị bổ sung quy định về việc kiểm soát cũng như cơ chế hậu kiểm khi cắt giảm thủ tục hành chính trong thăm dò, khai thác khoáng sản nhóm III, nhóm IV, tuyệt đối tránh tình trạng lạm dụng chính sách thông thoáng để trục lợi, gây thất thoát, lãng phí tài nguyên khoáng sản, khó khắc phục.

Quang cảnh phiên họp. Ảnh: Hồ Long

Về quy định quản lý đất hiếm (khoản 21 Điều 1), Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường nêu rõ, Ủy ban cơ bản thống nhất với việc bổ sung Chương VIIa vào sau Chương VII của Luật Địa chất và Khoáng sản nhằm quy định cơ chế quản lý chặt chẽ đối với các hoạt động có liên quan đối với đất hiếm. Tuy nhiên, để bao quát hơn Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường đề nghị Cơ quan chủ trì soạn thảo nghiên cứu thiết kế một Chương riêng quy định về nguyên tắc quản lý các loại khoáng sản chiến lược quan trọng nói chung và một số quy định về quản lý đất hiếm nói riêng; nghiên cứu tiếp thu, giải trình làm rõ các quy định khác biệt giữa đất hiếm và khoáng sản nhóm I; cân nhắc bổ sung thêm quy định: cần có ý kiến bằng văn bản của Bộ Quốc phòng, Bộ Công an trước khi cấp phép thăm dò, khai thác đất hiếm tại khu vực nhạy cảm liên quan đến quốc phòng, an ninh.

Các đại biểu tham dự phiên họp. Ảnh: Hồ Long

Về tiêu chí khoanh định khu vực không đấu giá quyền khai thác khoáng sản, Ủy ban cơ bản tán thành với việc sửa đổi, bổ sung tiêu chí khoanh định khu vực không đấu giá quyền khai thác khoáng sản; tuy vậy, đề nghị Cơ quan chủ trì soạn thảo tiếp tục hoàn thiện quy định, để không xảy ra việc lợi dụng chính sách để đầu cơ giữ mỏ, trục lợi; chẳng hạn như dự thảo Luật có quy định: các khu vực không thực hiện đấu giá quyền khai thác nếu đã được quy hoạch là nguồn nguyên liệu, cho nhà máy chế biến khoáng sản đang hoạt động theo quy định của pháp luật, quy định này quá rộng, bao trùm lên nhiều loại khoáng sản quan trọng, giá trị thương mại cao như quặng bauxite, titan, sắt,... ảnh hưởng tiêu cực đến việc phát triển mới các dự án thăm dò, khai thác khoáng sản theo quy hoạch; không bảo đảm tính cạnh tranh giữa các doanh nghiệp và hạn chế sự tham gia của các nhà đầu tư mới sở hữu công nghệ khai thác khoáng sản tiên tiến, hiệu quả hơn.

Nguồn: https://daibieunhandan.vn/kip-thoi-thao-go-cac-vuong-mac-trong-thi-hanh-luat-dia-chat-va-khoang-san-10394270.html