Sóng giảm lãi suất dồn dập
Ngày này năm ngoái, lãi suất (LS) tiết kiệm và cho vay tăng vù vù, năm nay thì hoàn toàn ngược lại. Tính từ đầu tháng 1 đến nay, có khoảng 30 ngân hàng (NH) thực hiện giảm lãi huy động về mức thấp kỷ lục. Agribank giảm LS lần thứ hai trong vòng 1 tháng qua, mức giảm mới vào khoảng 0,2%/năm, dao động trong khoảng 1,8 – 5,3%/năm. Mới đây, TPBank giảm lãi huy động thêm 0,2%/năm, xuống mức 2,8 – 5,3%/năm; MB giảm lãi từ 0,2 – 0,3%/năm, xuống còn 2,5 – 6%/năm…
Một số NH đã điều chỉnh giảm LS tiết kiệm 2 lần trong tháng 1. Chẳng hạn, Eximbank giảm lãi suất từ 0,1 – 0,3%/năm. LS huy động 1 tháng còn 3,4%/năm, 3 tháng còn 3,7%, 6 tháng còn 4,6%, 12 tháng còn 5,1%/năm… Đây là lần giảm thứ hai của NH này trong tháng 1. Tương tự, VietBank cũng giảm LS tiết kiệm lần hai, từ 0,1 – 0,2%/năm; LS kỳ hạn 1 tháng còn 3,5%/năm, 3 tháng còn 3,7%, 6 – 11 tháng còn 5%, 12 tháng 5,3%… Techcombank cũng giảm kỳ hạn 1 – 2 tháng, lãi suất của NH này còn 2,7%/năm, 3 tháng còn 3,3%, 6 tháng còn 3,8%, 9 tháng còn 3,85%, 12 tháng trở lên còn 4,9%…
Ngân hàng tiếp tục giảm lãi suất xuống thấp
Các NH có tên trong cuộc đua tăng LS trước đây thì nay cũng đã giảm lãi xuống thấp. Dẫn chứng như LPBank huy động lãi các kỳ hạn từ 1 – 24 tháng từ 2 – 5,3%/năm; SHB có lãi từ 3 – 5,5%/năm; NAM A BANK có lãi từ 3,1 – 5,9%/năm…
Có thể thấy, LS huy động kỳ hạn dưới 6 tháng của các NH đã không còn đụng trần 4,75%/năm. Chênh lệch giữa LS ngắn hạn và dài hạn được thu hẹp lại, vào khoảng 2 – 3% thay vì 5 – 6% như trước đây. Đối với kỳ hạn từ 12 tháng trở đi, các NH cũng chỉ huy động quanh mức từ 5 – 6%/năm. Dù vậy tình trạng NH có LS huy động ngắn cao hơn so với kỳ hạn dài vẫn xuất hiện. Chẳng hạn như ABBANK ở kỳ hạn 6 tháng có mức lãi huy động là 4,8%/năm nhưng từ 9 tháng trở lên chỉ còn 4,2%/năm. Hay MSB có lãi huy động kỳ hạn 3 tháng ở mức 3,25%/năm nhưng kỳ hạn 6 – 9 tháng còn có 3,1%/năm, từ 12 tháng trở lên 3,5%/năm. Đây là NH có bảng LS không vượt qua được mức 4%/năm.
Trên thị trường liên NH, LS giao dịch giữa các NH cũng xuống đến mức kỷ lục. Theo công bố mới nhất từ Ngân hàng Nhà nước (NHNN), LS bình quân liên NH ngày 24.1 kỳ hạn qua đêm xuống còn 0,12%/năm, 1 tuần còn 0,26%/năm, 2 tuần còn 0,51%/năm, 1 tháng còn 0,93%/năm, 3 tháng còn 3,02%/năm, 6 tháng còn 4,02%/năm. Dù lãi thấp nhưng doanh số giao dịch luôn duy trì ở mức cao, như qua đêm lên đến 241.049 tỉ đồng, 1 tuần 14.985 tỉ đồng, 2 tuần 1.460 tỉ đồng… Đây là diễn biến khá lạ so với những năm trước đây. Thông thường vào thời điểm tháng 1, LS trên thị trường liên NH sẽ ở mức cao. Vào thời điểm này năm ngoái, LS giao dịch của các NH từ 6 – 11,44%/năm. Như vậy mức lãi hiện nay thấp hơn so với cách đây 1 năm khoảng 6%/năm.
Vay tiền… được thưởng
PGS-TS Nguyễn Hữu Huân (Trường ĐH Kinh tế TP.HCM) nhận định mặt bằng LS tiết kiệm đi xuống cho thấy các NH hiện vẫn đang dư thừa vốn, tình hình cho vay khó khăn. Mức LS tiết kiệm sẽ còn giảm nhẹ và xoay quanh vùng đáy. “Không ai nghĩ LS tiết kiệm 1 năm sau lại xuống đáy như vậy. Tâm lý của người dân không dám chi tiêu dẫn đến tỷ lệ tiết kiệm gia tăng, trong khi tỷ lệ tiêu dùng và đầu tư lại giảm nên tiết kiệm lớn hơn đầu tư dẫn đến nguồn vốn ứ đọng. Vấn đề tâm lý đang tác động đến thị trường. Khi kỳ vọng kinh tế không mấy sáng sủa, mọi người sẽ đề phòng, chi tiêu tiết kiệm cho những khó khăn sắp tới. Điều này càng làm sức cầu yếu đi và tạo thành vòng xoáy suy giảm tổng cầu”, ông Huân phân tích.
Trái ngược với tình trạng muốn được vay vốn, phải mua bảo hiểm những năm trước, hiện để thúc đẩy tăng trưởng tín dụng, một số NH đang tung ra các chương trình khác nhau. Chẳng hạn ACB triển khai chương trình “Tết cùng ACB: Quà tới cản không kịp” diễn ra từ ngày 15.1 – 31.3 dành cho khách hàng vay vốn với tỷ lệ trúng thưởng 100%. Giải thưởng gồm ô tô Mercedes, vàng PNJ 3,4 lượng, điện thoại iPhone 15 ProMax và nhiều phần quà giá trị khác. BIDV cho vay mua nhà với LS từ 6,5 – 8,5%/năm trong 6 hoặc 24 tháng.
Bên cạnh đó, BIDV dành tặng 2 gói đặc quyền vượt trội “Dream Home” và “Premier Home” cho khách hàng trả lương qua tài khoản BIDV hoặc khách hàng cá nhân là chủ hộ kinh doanh đang sử dụng tài khoản BIDV và khách hàng cá nhân cao cấp của BIDV, với hàng loạt ưu đãi hấp dẫn chưa từng có. Cụ thể, giảm 50% phí trả nợ trước hạn, tặng tài khoản số đẹp trị giá 50 triệu đồng…. SHB gửi tặng hàng loạt ưu đãi vượt trội cùng quà tặng hấp dẫn khi gửi tiết kiệm và vay vốn tại NH.
Ông Nguyễn Hữu Huân nhận xét: Trước đây khi hạn mức tín dụng khó khăn, khách hàng cần NH thì NH “bán bia kèm lạc”, còn bây giờ NH cần khách hàng nên cũng phải “bán bia tặng lạc”. Muốn đà giảm của LS tiết kiệm dừng lại thì nhu cầu vay vốn của nền kinh tế phải tăng lên. NH cho vay ra thì mới huy động vốn. Mà điều này lại phụ thuộc vào tình hình kinh tế của các nước mà VN xuất khẩu hàng, chẳng hạn như Mỹ. Nền kinh tế Mỹ tăng trưởng, phục hồi, doanh nghiệp Việt nhận được nhiều đơn hàng hơn thì mới có nhu cầu vay vốn sản xuất kinh doanh.
Ông James Cheo, Trưởng bộ phận đầu tư Khu vực Đông Nam Á và Ấn Độ, Khối dịch vụ ngân hàng tư nhân toàn cầu của HSBC, nhấn mạnh kinh tế VN sẽ tăng trưởng 6% vào năm 2024. Trong đó, sức mạnh của nền kinh tế VN năm 2024 sẽ đến từ sự kết hợp giữa chi tiêu tiêu dùng và đầu tư. Dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài mạnh mẽ có thể vẫn sẽ tiếp tục vào năm 2024, hỗ trợ ngành sản xuất. Chu kỳ thương mại toàn cầu mới phục hồi sẽ thúc đẩy xuất khẩu của VN. Hơn nữa, VN có thể sẽ chứng kiến sự tăng trưởng dần du lịch quốc tế. Nhìn chung, theo ông, kỳ vọng nền kinh tế VN sẽ tăng trưởng GDP ở mức 6% vào năm 2024, nhanh hơn năm 2023.
Lạm phát khá ổn định nhưng có thể rủi ro tăng do giá năng lượng hoặc lương thực cao hơn dự kiến. Cơ quan Quản lý tiền tệ VN sẽ thận trọng và giữ nguyên lãi suất điều hành trong năm nay
Ông James Cheo, Trưởng bộ phận đầu tư Khu vực Đông Nam Á và Ấn Độ, Khối dịch vụ ngân hàng tư nhân toàn cầu của HSBC
