ຕິດບ້ານເພື່ອ..."ຫວຍຄວາມຮູ້"

ປີຮຽນໃໝ່ຍັງເປັນການເລີ່ມຕົ້ນຂອງການເດີນທາງຂອງຄູອາຈານທີ່ໄປກັບນັກສຶກສາຈາກເຂດຊົນເຜົ່າສ່ວນໜ້ອຍໃນເສັ້ນທາງໄປສູ່ການຮູ້ຫນັງສື.

Báo Đắk Lắk•23/09/2025

ໃນໝູ່ບ້ານຂອງຊາວຊົນເຜົ່າສ່ວນໜ້ອຍ, ຫຼາຍຄອບຄົວພວມດຳລົງຊີວິດຢູ່ໃນສະພາບຫຍຸ້ງຍາກທີ່ສຸດ, ສະນັ້ນ ການສຶກສາຂອງເດັກນ້ອຍກໍ່ຫຍຸ້ງຍາກທີ່ສຸດ. ໂດຍຮູ້ເຖິງສິ່ງດັ່ງກ່າວ, ຄູອາຈານໄດ້ພະຍາຍາມທຸກມື້ເພື່ອສິດສອນການຮູ້ໜັງສື ແລະ ຊີວິດການເປັນຢູ່ຂອງເດັກນ້ອຍ.

ນັ້ນແມ່ນການເດີນທາງຂອງນາງ ຮ່ວາງທິດາທາວ, ຄູອາຈານຊັ້ນຮຽນທີ 5 ຢູ່ໂຮງຮຽນບູຮານດາມ (ໂຮງຮຽນປະຖົມເອບົງ, ຕາແສງອີນາ). ໄດ້ເປັນຄູສອນມາເກືອບ 30 ປີ, ໃນນັ້ນໄດ້ຢູ່ກັບນັກຮຽນຢູ່ໂຮງຮຽນປະຖົມອີບົງ ເປັນເວລາ 20 ປີ. ນາງ ທາວ ເລົ່າວ່າ: “ປີ 1996 ຂ້ອຍເລີ່ມສອນ ແລະ ປີ 2005 ຂ້ອຍຖືກມອບໝາຍໃຫ້ສອນຢູ່ໂຮງຮຽນປະຖົມອີບົງ, ໃນເວລານັ້ນໄລຍະທາງຈາກບ້ານໄປໂຮງຮຽນບໍ່ຮອດ 10 ກິໂລແມັດ, ແຕ່ເສັ້ນທາງແມ່ນຫຍຸ້ງຍາກຫຼາຍ, ມີຂີ້ຕົມໃນລະດູຝົນ ແລະ ຂີ້ຝຸ່ນໃນລະດູແລ້ງ, ໂດຍສະເພາະເມື່ອໄປສອນຢູ່ໂຮງຮຽນ ບົນໂກ ແຕ່ລະມື້ມີສາຍນ້ຳນ້ອຍ, ແຕ່ລະມື້ຂ້ອຍຕ້ອງຂ້າມຫ້ວຍ. ເກີບ, ຊຸດເຄື່ອງນຸ່ງ, ແລະຖົງໂຮງຮຽນຂອງຂ້ອຍຕ້ອງຖືກຫໍ່ດ້ວຍຖົງຢາງເພື່ອວ່າຖ້າຂ້ອຍລົ້ມແລະລົ້ມ, ຂ້ອຍຈະມີບາງສິ່ງບາງຢ່າງທີ່ຈະປ່ຽນແປງແລະບໍ່ທໍາລາຍແຜນການສອນຂອງຂ້ອຍ ...”

ທ່ານນາງ ຮ່ວາງທິດາທາວ ຢູ່ຫ້ອງຮຽນ.

ຄວາມຫຍຸ້ງຍາກບໍ່ຢຸດຢັ້ງ, ສຳລັບນັກຮຽນຊາວເຜົ່າສ່ວນໜ້ອຍຢູ່ທີ່ນີ້, ພໍ່ແມ່ປະຊາຊົນຫຍຸ້ງຍາກເຮັດວຽກຈົນບໍ່ມີເວລາສົນໃຈເລື່ອງການຮ່ຳຮຽນ ແລະ ຊີວິດສ່ວນຕົວຂອງລູກ. ສະນັ້ນ, ນອກຈາກຈະສອນວິທີການອ່ານ ແລະ ຂຽນແລ້ວ, ໃນແຕ່ລະມື້ ນາງ ທາວ ຍັງສອນໃຫ້ເຂົາເຈົ້າກ່ຽວກັບສຸຂະອະນາໄມສ່ວນຕົວຕັ້ງແຕ່ຖູແຂ້ວ, ລ້າງຜົມ, ອາບນໍ້າ… ຈົນເຖິງບັນຫາດ້ານສະລີລະວິທະຍາຂອງໄວໜຸ່ມ ເພາະໃນສະໄໝນັ້ນນັກຮຽນຫຼາຍຄົນມີອາຍຸ 14, 15 ປີ ແຕ່ຍັງຢູ່ຊັ້ນ ມ4 ແລະ ມ5.

“ໃນຊຸມປີມໍ່ໆມານີ້, ຊີວິດການເປັນຢູ່ຂອງປະຊາຊົນນັບມື້ນັບຫຍຸ້ງຍາກ, ເສັ້ນທາງປູຢາງສະອາດ, ໂຮງຮຽນນັບມື້ນັບກວ້າງຂວາງ, ພໍ່ແມ່ປະຊາຊົນໄດ້ເອົາໃຈໃສ່ສຶກສາຮໍ່າຮຽນຂອງລູກຫຼານຫຼາຍກວ່າເກົ່າ, ຍ້ອນເຫດນັ້ນ, ການເດີນທາງເຜີຍແຜ່ຄວາມຮູ້ໃຫ້ແກ່ຄູ- ອາຈານ ກໍ່ມີຄວາມຫຍຸ້ງຍາກ ໜ້ອຍ .

ເຖິງວ່າຈະປະສົບກັບຄວາມຫຍຸ້ງຍາກ, ຫຍຸ້ງຍາກ ແລະ ຂາດເຂີນອຸປະກອນການຮຽນ-ການສອນກໍ່ຕາມ, ແຕ່ທ່ານນາງ ດ່າວຊວນ ຍັງຄົງອົດທົນຢູ່ກັບໂຮງຮຽນ ແລະ ນັກຮຽນ ດ້ວຍຄວາມຫວັງວ່າຈະມີອະນາຄົດທີ່ສົດໃສ.

ສຳລັບທ່ານນາງ ຮໍລາຈີ ອານົນ, ຄູສອນຊັ້ນ 3 ຢູ່ໂຮງຮຽນປະຖົມອີບົງ (ບ້ານແກ້ງ), ໃນອາຍຸ 17 ປີ ເຮັດວຽກກັບນັກຮຽນຢູ່ທີ່ນີ້, ແຕ່ລະສົກຮຽນໃໝ່, ພາຍຫຼັງໄດ້ເຂົ້າຮຽນແລ້ວ, ນ້ອງໄດ້ພັກຜ່ອນໄປຢາມຄອບຄົວຂອງນັກຮຽນແຕ່ລະຄົນ. ເຖິງວ່າເຮືອນຢູ່ຫ່າງຈາກໂຮງຮຽນເກືອບ 20 ກິໂລແມັດກໍ່ຕາມ, ແຕ່ຖ້າບໍ່ໄດ້ພົບພໍ່ແມ່ເທື່ອທຳອິດ, ນາງກໍຄົງຈະໄປຢາມມື້ຕໍ່ໄປຈົນກວ່າຈະໄດ້ພົບ. ຂໍຂອບໃຈກັບການມາຢາມບ້ານເຫຼົ່ານີ້, ນາງ ຮ່ວາຈີ ໄດ້ເຂົ້າໃຈສະພາບຕົວຈິງຂອງນັກຮຽນແຕ່ລະຄົນ ເພື່ອສະເໜີວິທີແກ້ໄຂທີ່ເໝາະສົມເພື່ອຊຸກຍູ້ໃຫ້ເຂົາເຈົ້າໄປໂຮງຮຽນ.

ສໍາລັບນັກຮຽນທີ່ມີຄວາມສ່ຽງຕໍ່ການອອກໂຮງຮຽນ, ການໃຫ້ພວກເຂົາກັບຄືນໄປໂຮງຮຽນແມ່ນມີຄວາມຫຍຸ້ງຍາກ, ການຮັກສາໃຫ້ເຂົາເຈົ້າມີສ່ວນຮ່ວມກັບຄໍາທີ່ຂຽນແມ່ນມີຄວາມຫຍຸ້ງຍາກຫຼາຍ. ເພື່ອເຮັດໄດ້ຄືແນວນັ້ນ, ຄູອາຈານຢູ່ທີ່ນີ້ໄດ້ປະດິດສ້າງ ແລະ ສ້າງວິທີການສອນໃໝ່ຢ່າງບໍ່ຢຸດຢັ້ງ. ພວກເຂົາເຂົ້າໃຈວ່າການບັນຍາຍທາງທິດສະດີທີ່ແຫ້ງແລ້ງຈະບໍ່ສາມາດດຶງດູດເດັກນ້ອຍທີ່ເຄີຍເຮັດໄຮ່ແລະພູເຂົາແລະປ່າໄມ້.

ທ່ານນາງ H La Chi Enuol ໄດ້ສອນນັກຮຽນຢ່າງດີ.

ເຊັ່ນດຽວກັນກັບນາງ H La Chi, ເພື່ອສ້າງຄວາມຕື່ນເຕັ້ນໃຫ້ແກ່ນັກຮຽນ, ນາງເລືອກທີ່ຈະຖ່າຍທອດຄວາມຮູ້ໂດຍຜ່ານການສ້າງກິດຈະກໍາທາງສາຍຕາ, ຜ່ານເກມ, ແລະກະກຽມຂອງຂວັນຂະຫນາດນ້ອຍເຊັ່ນ: ສະຕິກເກີ, ປາກກາຕະຫລົກ, ສາຍໂສ້ ... ສໍາລັບນັກຮຽນທີ່ຕອບຖືກ. ສຳລັບນັກຮຽນທີ່ຮຽນເກັ່ງ, ນອກຈາກຈະຕິດຕາມຢ່າງໃກ້ຊິດແລ້ວ, ນ້ອງກໍ່ມັກຈະຊຸກຍູ້, ຖາມຄຳຖາມທີ່ຢູ່ໃນຄວາມສາມາດຂອງຕົນ ເພື່ອໃຫ້ນັກຮຽນໄດ້ຕອບຕໍ່ໜ້າຫ້ອງຮຽນ ແລະ ພ້ອມກັນນັ້ນກໍຍ້ອງຍໍຊົມເຊີຍທີ່ຈະຊ່ວຍໃຫ້ເຂົາເຈົ້າມີຄວາມເຊື່ອໝັ້ນຫຼາຍຂຶ້ນ. ຍ້ອນສິ່ງນັ້ນ, ນັກຮຽນບໍ່ຮູ້ສຶກຖືກກົດດັນໃນເວລາໄປໂຮງຮຽນ, ແຕ່ກົງກັນຂ້າມ, ລໍຖ້າສິ່ງໃໝ່ໆທີ່ລາວເອົາມາໃຫ້.

ບໍ່ພຽງແຕ່ຕິດພັນກັບໂຮງຮຽນແລະນັກຮຽນເທົ່ານັ້ນ, ທ່ານນາງທາວແລະນາງຮ່ວາຈີຍັງແມ່ນຂົວຕໍ່ໃຫ້ຜູ້ມີນ້ຳໃຈໃຈດີໄປເຖິງລູກຫຼານ. ເຂົາເຈົ້າໄດ້ລະດົມທຶນບໍລິຈາກປຶ້ມເກົ່າ, ເຄື່ອງນຸ່ງໃຊ້, ຖົງຮຽນໃໝ່, ລົດຖີບ, ຂອງຂວັນ, ທຶນສຶກສາ... ຂອງຂວັນນ້ອຍໆນັ້ນບໍ່ພຽງແຕ່ຊ່ວຍໃຫ້ລູກຜ່ານຜ່າຄວາມຫຍຸ້ງຍາກດ້ານວັດຖຸເທົ່ານັ້ນ, ຫາກຍັງແມ່ນແຫຼ່ງກຳລັງໃຈທາງດ້ານຈິດໃຈອີກດ້ວຍ.

ທຸຍຫົງ

ທີ່ມາ: https://baodaklak.vn/giao-duc/202509/bam-buon-lang-de-geo-chu-1e6183d/