ທ່ານເອກອັກຄະລັດຖະທູດ ຕີມໍ ເລສເຕ: 30 ປີແຫ່ງການເດີນທາງຂອງຫວຽດນາມ ຢູ່ ອາຊຽນ ແມ່ນມີຄຸນຄ່າ ແລະ ມີຄ່າຄວນໃນການຮ່ຳຮຽນ

ພາຍຫຼັງ 30 ປີ, ຫວຽດນາມ ໄດ້ກາຍເປັນໜຶ່ງໃນບັນດາເສົາຄ້ຳທີ່ເຂັ້ມແຂງຂອງອາຊຽນ. ສຳລັບ Timor Leste, ການເດີນທາງນັ້ນແມ່ນບົດຮຽນອັນລ້ຳຄ່າ. ພວກຂ້າພະເຈົ້າປາດຖະໜາຢາກຮ່ຳຮຽນຈາກເສັ້ນທາງສຳເລັດຜົນຂອງຫວຽດນາມ ໃນການເຊື່ອມໂຍງເຂົ້າກັບ ອາຊຽນ.

Báo Quốc Tế•09/08/2025

Đại sứ Timor Leste: Hành trình 30 năm trong ASEAN của Việt Nam rất quý giá và đáng học hỏi

ຕອນເຊົ້າວັນທີ 26 ກຸມພາ, ທ່ານນາຍົກລັດຖະມົນຕີ ຫວຽດນາມ ຟ້າມມິງຈິ້ງ ແລະ ທ່ານປະທານາທິບໍດີ Timor Leste Ramos-Horta ທີ່ກອງປະຊຸມຂັ້ນສູງ ເວທີປາໄສ ອະນາຄົດ ອາຊຽນ 2025 (ພາບ: TTXVN)

ເສັ້ນທາງໄປສູ່ການເຊື່ອມໂຍງທີ່ປະສົບຜົນສໍາເລັດ

ການເຂົ້າເປັນສະມາຊິກອາຊຽນໃນປີ 1995 ແມ່ນຂີດໝາຍສຳຄັນທີ່ສຸດ, ບໍ່ພຽງແຕ່ສຳລັບຫວຽດນາມເທົ່ານັ້ນ, ຫາກຍັງສຳລັບທົ່ວພາກພື້ນ. ຫວຽດນາມ ໄດ້ນຳເອົາທັດສະນະຍຸດທະສາດຢ່າງເລິກເຊິ່ງໃຫ້ແກ່ ອາຊຽນ ກ່ຽວກັບ ການເມືອງ ແລະ ເສດຖະກິດ.

ນັບແຕ່ເຂົ້າຮ່ວມສະມາຄົມ, ນະໂຍບາຍການຕ່າງປະເທດຂອງຫວຽດນາມ ໄດ້ສະແດງໃຫ້ເຫັນຄວາມສອດຄ່ອງກັບບັນດາບັນດາຫຼັກການພື້ນຖານຂອງ ອາຊຽນ, ເຊັ່ນ: ການບໍ່ແຊກແຊງເຂົ້າວຽກງານພາຍໃນ, ຄວາມເຫັນດີເຫັນພ້ອມ ແລະ ການຮ່ວມມືພາກພື້ນ. ເຖິງວ່າໃນເວລານັ້ນສະພາບ ການເສດຖະກິດ - ສັງຄົມຂອງຫວຽດນາມ ຍັງບໍ່ທັນໄດ້ຮັບການພັດທະນາຄືໃນປະຈຸບັນ, ແຕ່ ຫວຽດນາມ ໄດ້ສະແດງໃຫ້ເຫັນຄຳໝັ້ນສັນຍາຢ່າງແຮງເພື່ອກາຍເປັນສະມາຊິກທີ່ຕັ້ງໜ້າ ແລະ ມີຄວາມຮັບຜິດຊອບ.

ທ່ານເອກອັກຄະລັດຖະທູດ Timor Leste ປະຈຳ ຫວຽດນາມ Joao Pereira. (ພາບ: Linh Nguyen)

ພາຍຫຼັງ 30 ປີ, ຫວຽດນາມ ໄດ້ກາຍເປັນໜຶ່ງໃນບັນດາເສົາຄ້ຳທີ່ເຂັ້ມແຂງຂອງອາຊຽນ. ສໍາລັບ Timor Leste, ການເດີນທາງນັ້ນເປັນບົດຮຽນອັນລ້ຳຄ່າ. ພວກຂ້າພະເຈົ້າປາດຖະໜາຢາກຮ່ຳຮຽນຈາກເສັ້ນທາງສຳເລັດຜົນຂອງຫວຽດນາມ ໃນການເຊື່ອມໂຍງເຂົ້າກັບ ອາຊຽນ.

ປະຈຸບັນ, ຕີມໍເລສເຕພວມມານະພະຍາຍາມດັດແກ້ລະບົບກົດໝາຍແລະສະຖາບັນໃຫ້ສອດຄ່ອງກັບກົດບັດອາຊຽນ ແລະ ມາດຕະຖານພາກພື້ນ. ຕີມໍເລັສເຕ ປາດຖະໜາຢາກກາຍເປັນສະມາຊິກທີ່ມີຄວາມຮັບຜິດຊອບ, ຕັ້ງໜ້າເຂົ້າຮ່ວມທຸກກົນໄກຮ່ວມມືຂອງສະມາຄົມ, ໃນນັ້ນມີບັນດາກອງປະຊຸມສຸດຍອດ ແລະ ກອງປະຊຸມລັດຖະມົນຕີ.

ພາຍຫຼັງ 1 ປີເຮັດວຽກຢູ່ຫວຽດນາມ, ຂ້າພະເຈົ້າເຊື່ອໝັ້ນວ່າ ຫວຽດນາມ ແມ່ນປະເທດທີ່ເຕັມໄປດ້ວຍຄວາມມຸ່ງມາດປາດຖະໜາ ແລະ ວິໄສທັດ. ທົ່ວໂລກຮູ້ກ່ຽວກັບປະຫວັດສາດອັນສະຫງ່າລາສີຂອງຫວຽດນາມ ໃນການຕໍ່ສູ້ເພື່ອເອກະລາດ ແລະ ປ້ອງກັນປະເທດຊາດ. ແຕ່ສິ່ງທີ່ໜ້າປະທັບໃຈກວ່ານັ້ນແມ່ນ ຫວຽດນາມ ໄດ້ຫັນບັນດາບົດຮຽນປະຫວັດສາດເຫຼົ່ານັ້ນໃຫ້ກາຍເປັນກຳລັງຊຸກຍູ້ການເຕີບໂຕ ແລະ ພັດທະນາ. ຫວຽດນາມ ພວມກ້າວໄປໜ້າຢ່າງບໍ່ຢຸດຢັ້ງ.

ປະຈຸບັນ, ຫວຽດນາມ ໄດ້ຮັບຖືວ່າແມ່ນໜຶ່ງໃນບັນດາພື້ນຖານເສດຖະກິດທີ່ປອດໄພ ແລະ ເຕີບໂຕໄວທີ່ສຸດໃນພາກພື້ນ. ໃນ 6 ເດືອນຕົ້ນປີ 2025, ຫວຽດນາມ ນຳໜ້າພາກພື້ນໃນລະດັບເຕີບໂຕດ້ານເສດຖະກິດ, ດ້ວຍການລົງທຶນໂດຍກົງຈາກຕ່າງປະເທດຢູ່ ຫວຽດນາມ ບັນລຸ 21 ຕື້ USD. ບັນດາຕົວຊີ້ວັດເສດຖະກິດເຫຼົ່ານີ້ເສີມຂະຫຍາຍບົດບາດຂອງຫວຽດນາມ ໃນຖານະເປັນກຳລັງຊຸກຍູ້ເສດຖະກິດໃນອາຊຽນ.

ບໍ່ພຽງແຕ່ໃນຂົງເຂດເສດຖະກິດເທົ່ານັ້ນ, ຫວຽດນາມ ຍັງໄດ້ຮັບຮູ້ວ່າແມ່ນປະເທດທີ່ມີສັນຕິພາບ ແລະ ສະຖຽນລະພາບ ແລະ ນັບມື້ນັບດຶງດູດນັກທ່ອງທ່ຽວສາກົນເປັນຈຳນວນຫຼວງຫຼາຍ. ຫວຽດນາມ ຈະເປັນເຈົ້າພາບຈັດຕັ້ງພິທີລົງນາມໃນສົນທິສັນຍາຕ້ານອາດຊະຍາກຳທາງອິນເຕີແນັດຂອງສະຫະປະຊາຊາດໃນເດືອນ 10/2025 ເຊິ່ງເປັນການຢັ້ງຢືນເຖິງການເຕີບໂຕຂອງຫວຽດນາມໃນການປົກຄອງໂລກ.

ກປ.ອອນໄລ - ຕອນເຊົ້າວັນທີ 9 ກໍລະກົດ, ຢູ່ຮ່າໂນ້ຍ, ທ່ານຮອງນາຍົກລັດຖະມົນຕີ, ລັດຖະມົນຕີກະຊວງການຕ່າງປະເທດ ບຸ່ຍແທງເຊີນ ໄດ້ໃຫ້ການຕ້ອນຮັບທ່ານລັດຖະມົນຕີການຕ່າງປະເທດ ແລະການຮ່ວມມື Timor Leste Bendito dos Santos Freitas ໃນຂອບເຂດກອງປະຊຸມລັດຖະມົນຕີການຕ່າງປະເທດ ອາຊຽນ ຄັ້ງທີ 58 (AMM 58) ໃນວັນທີ 9 ກໍລະກົດ ຢູ່ມາເລເຊຍ. (ພາບ: ກວາງຮ່ວາ)

ທະເຍີທະຍານແຕ່ບັນລຸເປົ້າຫມາຍ

ຫວຽດນາມ ໄດ້ຢືນຢັນບົດບາດຕັ້ງໜ້າ ແລະ ຕັ້ງໜ້າຂອງຕົນຢູ່ ອາຊຽນ, ບໍ່ພຽງແຕ່ໃນດ້ານເສດຖະກິດເທົ່ານັ້ນ, ຫາກຍັງແມ່ນດ້ານການເມືອງ ແລະ ວັດທະນະທຳ - ສັງຄົມ. ຕີມໍເລສເຕ ປາດຖະໜາຢາກຮ່ຳຮຽນຈາກປະສົບການຂອງຫວຽດນາມ ແລະ ຊຸກຍູ້ການຮ່ວມມືສອງຝ່າຍ. ທ່ານປະທານປະເທດ ແລະ ນາຍົກລັດຖະມົນຕີ ຕີມໍເລສເຕ ໄດ້ເນັ້ນໜັກເຖິງຄວາມສຳຄັນຂອງການເພີ່ມທະວີການພົວພັນກັບຫວຽດນາມ ໃຫ້ເລິກເຊິ່ງກວ່າ.

ປະທານາທິບໍດີ Timor Leste José Ramos-Horta ໄດ້ມາຢ້ຽມຢາມຫວຽດນາມ 2 ຄັ້ງໃນໄລຍະຜ່ານມາ. 2 ຝ່າຍພວມສົມທົບກັນຢ່າງຕັ້ງໜ້າເພື່ອປະຕິບັດບັນດາການພົບປະແລກປ່ຽນຄະນະຜູ້ແທນຂັ້ນສູງໃນໄລຍະຈະມາເຖິງ.

ຂ້າພະເຈົ້າປະທັບໃຈແທ້ໆກັບການປະຕິຮູບຂອງຫວຽດນາມເມື່ອບໍ່ດົນມານີ້. ຕີມໍ ເລສເຕ ຍັງຢູ່ໃນຂະບວນການປະຕິຮູບການແບ່ງຂັ້ນສູນກາງ, ແຕ່ສິ່ງທີ່ ຫວຽດນາມ ບັນລຸໄດ້ໃນບໍ່ເຖິງ 1 ປີ ແມ່ນບໍ່ມີມາກ່ອນ.

ການຫຼຸດຜ່ອນຈຳນວນກະຊວງ, ຂະແໜງການ, ຫັນອຳນາດການປົກຄອງທ້ອງຖິ່ນຈາກ 3 ຂັ້ນລົງເປັນ 2 ຂັ້ນແມ່ນບາດກ້າວບຸກທະລຸ. ຈາກ 63 ແຂວງ, ນະຄອນ, ທົ່ວປະເທດໄດ້ຫຼຸດລົງເປັນ 34 ຫົວໜ່ວຍບໍລິຫານຂັ້ນແຂວງ, ໃນນັ້ນມີ 28 ແຂວງ ແລະ 6 ເມືອງ; ຈຳນວນຫົວໜ່ວຍບໍລິຫານຂັ້ນຕາແສງ (ຕາແສງ, ຫວອດ, ເມືອງ) ໄດ້ຫຼຸດລົງຢ່າງຫຼວງຫຼາຍ - ນີ້ແມ່ນການປະຕິຮູບຂະໜາດໃຫຍ່.

ໃນຖານະເປັນຜູ້ທີ່ເຮັດວຽກງານປົກຄອງ, ຂ້າພະເຈົ້າຂໍຊົມເຊີຍລັດຖະບານ ແລະ ປະຊາຊົນຫວຽດນາມ. ຂ້າພະເຈົ້າສາມາດເວົ້າຢ່າງໝັ້ນໃຈວ່າ, ນີ້ແມ່ນໜຶ່ງໃນບັນດາການປະຕິຮູບທີ່ປະຕິບັດໄດ້ດີທີ່ສຸດທີ່ຂ້າພະເຈົ້າໄດ້ເຫັນ - ບໍ່ພຽງແຕ່ຢູ່ໃນພາກພື້ນເທົ່ານັ້ນ ຫາກຍັງຢູ່ໃນທົ່ວໂລກ. ທ່ານເລຂາທິການໃຫຍ່ To Lam ໄດ້ຢືນຢັນຢ່າງຈະແຈ້ງວ່າ ເປົ້າໝາຍຂອງການປະຕິຮູບນີ້ແມ່ນເພື່ອຍົກສູງຫວຽດນາມ ຂຶ້ນສູ່ລະດັບສາກົນ, ດ້ວຍບັນດາຄາດໝາຍເຕີບໂຕເປັນສອງຕົວເລກໃນປີ 2030. ຫວຽດນາມ ພວມຕັ້ງໜ້າມຸ່ງໄປເຖິງບັນດາຄາດໝາຍທີ່ຕັ້ງໜ້າ ແຕ່ບັນລຸໄດ້.

ປະຈຸບັນ, ຫວຽດນາມມີມະຫາເສດຖີ 200 ກວ່າຄົນ, ເປັນຈຳນວນທີ່ໜ້າປະຫຼາດໃຈ. ຫວຽດນາມ ພວມເຂົ້າໃກ້ກຸ່ມ 20 ປະເທດທີ່ມີລະດັບເຕີບໂຕເສດຖະກິດສູງສຸດໃນໂລກ. ສິ່ງທັງໝົດເຫຼົ່ານີ້ສະແດງໃຫ້ເຫັນຄວາມກ້າວໜ້າຂອງຫວຽດນາມໃນການປົກຄອງ ແລະ ສະຖຽນລະພາບເສດຖະກິດ - ສັງຄົມ.

ຊາວຫວຽດນາມລ້ວນແຕ່ມີສິດເອກອ້າງທະນົງໃຈຕໍ່ການນຳປະເທດຕົນ, ມີຄວາມສາມາດບົ່ມຊ້ອນ, ມີຄວາມຕັດສິນໃຈ, ເດັດດ່ຽວໜຽວແໜ້ນ. ຊົມເຊີຍລັດຖະບານ ແລະປະຊາຊົນຫວຽດນາມ.

ທີ່ມາ: https://baoquocte.vn/dai-su-timor-leste-hanh-trinh-30-nam-trong-asean-cua-viet-nam-rat-quy-gia-va-dang-hoc-hoi-323816.html