Lõi Trái Đất rò rỉ, một lượng vàng khổng lồ sắp trồi lên lớp bề mặt?

Một khám phá khoa học mới từ đá núi lửa ở Hawai'i đang làm chấn động giới địa chất toàn cầu. Theo đó, vật chất từ lõi Trái Đất, bao gồm vàng và một số kim loại quý hiếm, đang rò rỉ lên bề mặt hành tinh.

Điều này không chỉ thay đổi hiểu biết của con người về cấu trúc Trái Đất, mà còn mở ra những câu hỏi mới về sự phân bố kim loại quý, vốn được xem là nguồn tài nguyên cực kỳ hiếm.

Dấu vết kim loại quý từ tầng sâu nhất Trái Đất

Nghiên cứu vừa được công bố bởi nhóm khoa học đến từ Đại học Göttingen (Đức) cho thấy trong các mẫu đá núi lửa được lấy tại Hawai'i, các nhà địa hóa học đã phát hiện một vật chất đặc biệt. Đó là đồng vị 100Ru của kim loại ruthenium, vốn rất hiếm gặp trong lớp vỏ nhưng lại phổ biến trong lõi Trái Đất.

"Khi những kết quả đầu tiên xuất hiện, chúng tôi nhận ra rằng chúng tôi đã thực sự tìm thấy vàng", TS Nils Messling, tác giả chính của nghiên cứu, chia sẻ.

Theo các nhà khoa học, sự hiện diện bất thường của ruthenium-100 cùng với dấu vết của vàng và các kim loại quý khác là bằng chứng cho thấy dòng vật chất siêu nóng từ ranh giới lõi (tên khoa học: manti) đã trồi lên bề mặt.

Sự kiện này vô tình mang theo các nguyên tố hiếm, từng được cho là bị "giam cầm" sâu trong lòng Trái Đất.

Khám phá đi ngược lại với nhận định lâu nay rằng lõi Trái Đất hoàn toàn cách biệt về mặt địa hóa học với các lớp phía trên. Cụ thể, TS Matthias Willbold, đồng tác giả nghiên cứu, khẳng định: "Giờ đây, chúng tôi có thể chứng minh rằng khối lượng lên tới hàng trăm nghìn tỷ tấn vật liệu manti đang được đưa lên từ ranh giới lõi, hình thành các đảo núi lửa như Hawai'i".

Lõi Trái Đất: Điểm khởi nguồn cho kim loại quý

Lõi Trái Đất rò rỉ, một lượng vàng khổng lồ sắp trồi lên lớp bề mặt? - 2 — Vàng là một nguồn tài nguyên quan trọng, được sử dụng trong các ngành điện tử, y học, kỹ thuật hàng không vũ trụ... (Ảnh: Getty).

Phát hiện lần này được đánh giá là một trong những bằng chứng rõ nét nhất cho thấy lõi Trái Đất không hoàn toàn tách biệt như giả định trước đó.

Các nhà địa chất cho rằng những dòng vật chất nằm ở rất sâu có thể đã liên tục trao đổi với lớp phủ và vỏ Trái Đất trong suốt hàng tỷ năm.

Điều này không chỉ thay đổi cách con người hiểu về tiến hóa địa chất của hành tinh, mà còn gợi mở khả năng rằng vàng và kim loại quý trên bề mặt Trái Đất có thể đến từ chính lõi của nó - chứ không chỉ từ các tiểu hành tinh như giả thuyết phổ biến trước đây.

Tuy nhiên, theo các chuyên gia, hiện tượng "rò rỉ" này không mang tính nguy hiểm như các bộ phim viễn tưởng. "Khám phá này thú vị vì nó cho thấy tầng Trái Đất sâu thẳm năng động hơn chúng ta từng nghĩ", TS Forrest Horton, Viện Hải dương học Woods Hole, Mỹ, người từng phát hiện lõi Trái Đất rò rỉ helium vào năm 2023, nhận định.

Dù vậy, việc tiếp cận hoặc khai thác các kim loại quý từ nguồn sâu này là điều gần như bất khả thi trong tương lai gần.

Nguyên nhân là bởi những vật chất quý hiếm này chỉ có thể xuất hiện trên bề mặt qua các quá trình kiến tạo địa tầng, vận động manti và phun trào núi lửa kéo dài hàng triệu năm.

Phát hiện mới không chỉ là một thành tựu khoa học đáng chú ý, mà còn mở ra nhiều câu hỏi: Liệu lõi Trái Đất đã từng rò rỉ trước đây?

Cùng với đó, các câu hỏi như quá trình này có liên quan gì đến sự hình thành mỏ vàng lớn trên thế giới, và liệu có thể có những nguyên tố khác cũng đang "du hành" từ lõi ra vỏ Trái Đất... sẽ khiến các nhà khoa học đau đầu đi tìm lời giải.

"Những phát hiện mở ra một góc nhìn hoàn toàn mới về sự tiến hóa bên trong hành tinh quê hương chúng ta", TS Messling kết luận.

Nguồn: https://dantri.com.vn/khoa-hoc/loi-trai-dat-ro-ri-mot-luong-vang-khong-lo-sap-troi-len-lop-be-mat-20250526074424079.htm