Mèo Vạc, nơi hội tụ sắc màu văn hóa các dân tộc

BHG - Từ bao đời nay, giữa vùng đá tai mèo trùng điệp nơi cực Bắc của Tổ quốc, Mèo Vạc không chỉ được biết đến với phong cảnh hùng vĩ mà còn là nơi bảo tồn, gìn giữ những giá trị văn hóa nguyên sơ, đậm đà bản sắc của 17 dân tộc cùng sinh sống. Mỗi dân tộc như một gam màu độc đáo, cùng nhau tạo nên bức tranh văn hóa sống động, hấp dẫn nơi rẻo cao này.

BHG - Từ bao đời nay, giữa vùng đá tai mèo trùng điệp nơi cực Bắc của Tổ quốc, Mèo Vạc không chỉ được biết đến với phong cảnh hùng vĩ mà còn là nơi bảo tồn, gìn giữ những giá trị văn hóa nguyên sơ, đậm đà bản sắc của 17 dân tộc cùng sinh sống. Mỗi dân tộc như một gam màu độc đáo, cùng nhau tạo nên bức tranh văn hóa sống động, hấp dẫn nơi rẻo cao này.

Lên Mèo Vạc, du khách dễ dàng bắt gặp hình ảnh những người phụ nữ dân tộc Mông trong bộ váy xòe sặc sỡ, tay thoăn thoắt xe lanh, dệt vải bên hiên nhà trình tường. Trong nếp nhà đơn sơ lợp ngói âm dương ấy, truyền thống vẫn còn nguyên vẹn qua từng nếp ăn, ở, sinh hoạt hay trong tiếng khèn ngân vang mỗi độ Xuân về. Người Mông nơi đây coi trọng bản sắc, từ trang phục, lễ cưới, tang lễ đến các phong tục tín ngưỡng như cúng tổ tiên, lễ Gầu tào. Các hoạt động đều được tổ chức chu đáo, thể hiện sự gắn kết giữa con người với thiên nhiên và tổ tiên.

Đồng bào dân tộc Giáy, xã Tát Ngà giữ gìn điệu múa trống truyền thống.

Không chỉ người Mông, các dân tộc khác như Lô Lô, Dao, Giáy, Nùng… cũng góp phần tạo cho mảnh đất Mèo Vạc những nét văn hóa riêng biệt, khó hòa lẫn. Người Lô Lô nổi bật với trang phục thêu tay cầu kỳ, tinh xảo như một tác phẩm nghệ thuật đặc sắc. Trong khi đó, người Dao đỏ lại gìn giữ cẩn thận các nghi lễ tín ngưỡng truyền thống như lễ cấp sắc, cúng Bàn Vương - những giá trị tâm linh ăn sâu trong đời sống tinh thần cộng đồng. Còn người Giáy góp vào kho tàng văn hóa nơi đây những điệu múa mềm mại như múa nón, múa kiếm, phản ánh đậm nét vẻ đẹp con người và thiên nhiên miền sơn cước.

Điều đặc biệt, văn hóa ở Mèo Vạc không phải là những vật mẫu trưng bày trong bảo tàng mà là đời sống hàng ngày, là chợ phiên rộn ràng tiếng cười hay những lễ hội dân gian vẫn được người dân tổ chức theo chu kỳ truyền thống. Mỗi mùa lễ hội như Chợ Phong Lưu Khâu Vai hay các hoạt động văn hóa tại phiên chợ vùng cao đều thu hút đông đảo du khách đến trải nghiệm, tìm hiểu.

Nhận thấy tiềm năng to lớn từ kho tàng văn hóa dân tộc, huyện Mèo Vạc đã đẩy mạnh công tác bảo tồn đi đôi với phát triển du lịch bền vững. Hàng loạt hoạt động gìn giữ văn hóa được triển khai đồng bộ, từ việc khôi phục nghề truyền thống như dệt vải lanh, làm khèn, rèn nông cụ đến việc thành lập các tổ hợp tác sản xuất thổ cẩm dân tộc, tiêu biểu như Hợp tác xã Thêu thổ cẩm dân tộc Lô Lô tại thị trấn Mèo Vạc. Những sản phẩm thổ cẩm đầy màu sắc không chỉ lưu giữ kỹ thuật thủ công tinh xảo mà còn góp phần tăng thu nhập, tạo sinh kế cho phụ nữ vùng cao.

Song song với đó, công tác giáo dục, tuyên truyền cũng được chú trọng. Văn hóa dân tộc được đưa vào trường học như một phần quan trọng của chương trình giáo dục địa phương, các em học sinh được học tiếng mẹ đẻ, tìm hiểu phong tục tập quán của dân tộc mình, từ đó hình thành ý thức gìn giữ di sản ngay từ nhỏ. Nhiều địa phương còn tổ chức các câu lạc bộ dân ca, dân vũ nhằm tạo sân chơi lành mạnh và phát huy tài năng nghệ thuật trong thế hệ trẻ.

Huyện Mèo Vạc còn tích cực cải tạo không gian văn hóa truyền thống gắn với phát triển du lịch cộng đồng; nhiều làng văn hóa tiêu biểu đã hình thành như Làng văn hóa du lịch cộng đồng dân tộc Mông thôn Pả Vi Hạ, Làng văn hóa du lịch cộng đồng thôn Tát Ngà, Làng Văn hóa dân tộc Lô Lô thôn Sảng Pả A, thị trấn Mèo Vạc.

Văn hóa không chỉ là hồn cốt dân tộc mà còn là cầu nối đưa Mèo Vạc vươn xa hơn trên bản đồ du lịch Việt Nam. Cũng nhờ thực hiện tốt công tác bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa các dân tộc, lượng khách du lịch đến huyện không ngừng tăng qua các năm. Riêng năm 2024, huyện đón hơn 540.000 lượt người, đạt gần 113% so với năm 2023.

Giữa nhịp sống hiện đại đang len lỏi về các bản làng, Mèo Vạc vẫn giữ được nét riêng văn hóa dân tộc - điều riêng có níu chân bao du khách phương xa.

Bài, ảnh: TRẦN KẾ

Nguồn: https://baohagiang.vn/van-hoa/202506/meo-vac-noi-hoi-tu-sac-mau-van-hoa-cac-dan-toc-cdb70dc/