Nhà nghiên cứu Trần Đình Sơn giới thiệu các hiện vật chế tác từ ngọc, ngà

Tất cả những tuyệt tác được chế tác tinh xảo của Việt Nam và các nước thuộc vùng văn hóa Á Đông ấy được chủ nhân Bảo tàng - nhà nghiên cứu Trần Đình Sơn cất công sưu tập hàng chục năm qua.

Trong không gian vừa đủ của Bảo tàng, hơn 100 hiện vật từ ngọc cho đến ngà đã được chủ nhân trưng bày một cách bài bản, khoa học như đưa người xem có chuyến du hành lịch sử thông qua những hiện vật.

Với nhiều người, ngọc và ngà đã quá quen thuộc trong đời sống từ ngàn xưa cho đến hiện đại. Nhưng những hiện vật được chế tác từ chất liệu đó không phải lúc nào cũng xuất hiện đại trà, bởi hầu như di sản này chỉ gắn với đời sống của tầng lớp quyền quý hay phục vụ cho các nghi lễ tâm linh bằng các tượng thờ, pháp bảo…

Đó có thể là những bức tượng Phật, gác bút, ống bút, đỉnh, bảo bình, khay, ấn, chuỗi hạt… xuất xứ từ Nhật Bản, Trung Quốc, Việt Nam, Thái Lan, Ấn Độ có niên đại từ đầu thế kỷ XVII đến đầu thế kỷ XX. Tất cả được điêu khắc chìm, nổi vô cùng tinh xảo. Mỗi hiện vật gắn liền với một câu chuyện, giai thoại cũng như thể hiện trình độ của người chế tác, chủ nhân sở hữu.

Hiện vật làm bằng chất liệu ngà có xuất xứ từ Nhật Bản 

Anh Trần Phong (TP. Huế), một người yêu cổ vật nói rằng đã “lạnh người” khi lần đầu tiên chứng kiến một khối lượng các hiện vật được chế tác từ ngọc và ngà, đặc biệt là các hiện vật được làm từ ngà. Lâu nay, anh chỉ chiêm ngưỡng các hiện vật của người Việt và gần như ít có sự so sánh cho đến khi được thấy các hiện vật của Nhật Bản, Trung Quốc, Ấn Độ được đặt cạnh nhau. “Trình độ chế tác của người xưa quá điêu luyện. Đặc biệt là những hiện vật có xuất xứ từ Nhật Bản, không chỉ tinh xảo mà còn đa dạng trong đề tài”, anh Phong nhận xét.

Trong nhiều hiện vật được ông Sơn đưa ra trưng bày lần này, người xem rất ấn tượng với bức tượng Phật bằng ngà có xuất xứ từ Nhật Bản. Chỉ với kích thước vừa phải, nhưng có thể thấy rằng, trình độ chế tác vô cùng tinh xảo, điêu luyện của người nghệ nhân xưa xứ Phù Tang. Ngoài phần đế được chạm khắc chìm, nổi các họa tiết rồng, thì phần thân giữa của tượng có lẽ đạt đỉnh cao khi hình các tượng Phật được khắc lõm nổi bên trong, cùng với hệ thống 2 cửa mở ra kèm theo nhiều chi tiết liên quan.

Nhà nghiên cứu Trần Đình Sơn đã gọi đó là tuyệt tác khi nhắc đến bức tượng Phật mà ông có cơ duyên sở hữu. Nhìn thoáng qua tác phẩm, có thể thấy rõ trình độ đẳng cấp nghệ nhân Nhật Bản trong việc chế tác các hiện vật từ ngà. Vốn dĩ bức tượng này ra đời theo lý giải của ông Sơn là để phục vụ cho các thương nhân có những chuyến đi buôn dài ngày, khi cần họ “thỉnh” tượng Phật này ra để hành lễ, thuận tiện nhưng vô cùng trang nghiêm.

Trong hơn 100 hiện vật, ông Sơn cũng đưa ra sự so sánh về thú chơi của mỗi nước có sự khác nhau. Ông dẫn chứng, nếu như Việt Nam, Trung Quốc chỉ khắc các tượng thần, Phật thì ngược lại, đề tài điêu khắc của người Nhật Bản rất đa dạng, đó có thể là tượng chăn bò, tiều phu, người quét đường…

Vì thế, thông qua triển lãm này, ngoài việc giới thiệu đến công chúng giá trị lịch sử, mỹ thuật và tinh thần của các tác phẩm cũng như nét độc đáo trong điêu khắc ngọc, ngà, cũng là dịp để người xem có sự so sánh về nghệ thuật và cách chơi ngọc, ngà của các nước có sự tương đồng, khác biệt ra sao.

“Tôi mong rằng, triển lãm ít nhiều giúp du khách tiếp cận với các hiện vật, cổ vật quý, làm nổi bật bức tranh đa sắc màu của di sản văn hóa của dân tộc và các nước. Từ đó, có ý thức tốt hơn trong việc bảo vệ và phát huy giá trị của các di sản văn hóa”, nhà nghiên cứu Trần Đình Sơn tâm tình.

Nhật Minh

Nguồn: https://huengaynay.vn/van-hoa-nghe-thuat/ngoc-nga-ke-chuyen-thu-choi-xua-158128.html