Nguồn kích hoạt tăng trưởng bền vững

Năm 2026, Chính phủ phấn đấu tăng thu ngân sách nhà nước (NSNN) ít nhất 10%, tăng chi đầu tư phát triển lên 35,5% tổng chi NSNN; đồng thời triệt để tiết kiệm chi, giảm chi thường xuyên. Mục tiêu này thu hút sự chú ý của người dân, doanh nghiệp, cho thấy quyết tâm mạnh mẽ của Chính phủ trong tái cơ cấu chi ngân sách - chuyển trọng tâm từ duy trì bộ máy sang đầu tư cho phát triển.

Năm 2025, chi đầu tư phát triển theo dự toán là 790.700 tỷ đồng, chiếm 31% tổng chi NSNN. Năm 2026, dự toán chi đầu tư phát triển hơn 1,1 triệu tỷ đồng, chiếm 35,5% tổng chi (tăng hơn 40% so với năm 2025). Đây là bước thay đổi lớn, thể hiện rõ định hướng mở rộng đầu tư công để tạo động lực cho tăng trưởng. Trong phiên thảo luận tại hội trường về kinh tế - xã hội, ngân sách tại kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV mới đây, nhiều đại biểu Quốc hội cũng đề cập tới vấn đề ngân sách, đầu tư công và nhấn mạnh đến yêu cầu nâng cao hiệu quả giải ngân.

Theo dự toán trình Quốc hội, tổng thu NSNN năm 2026 khoảng 2,5 triệu tỷ đồng, tổng chi NSNN khoảng 3,1 triệu tỷ đồng, bội chi gần 605.800 tỷ đồng, tương đương 4,2% GDP. Mức bội chi này cao hơn bình quân giai đoạn 2021-2025 (khoảng 3,1%-3,2% GDP), phản ánh chủ trương mở rộng tài khóa có kiểm soát để thúc đẩy tăng trưởng. Dư địa tài khóa vẫn ở mức an toàn, khi nợ công dự kiến đến cuối năm 2025 khoảng 35%-36% GDP, thấp hơn đáng kể so với trần 60% mà Quốc hội cho phép.

Tuy nhiên, dư địa ấy chỉ thực sự có ý nghĩa nếu đồng vốn được sử dụng hiệu quả. Kinh nghiệm nhiều năm cho thấy, đầu tư công không thiếu vốn mà thiếu hiệu quả. Tình trạng dự án chậm tiến độ, giải ngân thấp vẫn tái diễn ở nhiều nơi. Nếu không cải thiện khâu chuẩn bị đầu tư, lựa chọn dự án và năng lực thi công, việc tăng chi đầu tư có nguy cơ khiến NSNN thêm gánh nặng, chưa tạo ra giá trị phát triển tương xứng.

Trong khi đó, nhiệm vụ triệt để tiết kiệm chi, giảm chi thường xuyên dự kiến có chuyển biến nhất định. Theo báo cáo của Chính phủ, năm 2026 chi thường xuyên chiếm 57,2% tổng chi NSNN, thấp hơn năm 2025 (khoảng 61%). Đây là tín hiệu tích cực, phản ánh kết quả của việc sắp xếp bộ máy và mở rộng tự chủ của các đơn vị công lập. Tuy nhiên, để tạo dư địa thực sự cho đầu tư phát triển, việc cắt giảm chi thường xuyên vẫn cần đi kèm cải cách sâu hơn về tiền lương, cơ cấu lại dịch vụ công và quản trị tài chính công theo hướng minh bạch, hiệu quả.

Tăng chi đầu tư phát triển lên hơn 1,1 triệu tỷ đồng, đây là tín hiệu tích cực - thể hiện quyết tâm sử dụng chính sách tài khóa như một đòn bẩy cho tăng trưởng. Nhưng nếu hệ thống giải ngân, giám sát và trách nhiệm đầu tư không thay đổi tương ứng, mục tiêu ấy có thể trở thành áp lực mới đối với NSNN. Khi đó “chi nhiều” chưa chắc đã “đầu tư tốt”.

Cốt lõi của vấn đề nằm ở chỗ: đầu tư công phải trở thành nguồn kích hoạt tăng trưởng bền vững chứ không phải khoản chi tạm thời. Mỗi đồng vốn đầu tư cần đem lại lợi ích kinh tế - xã hội cao hơn chi phí bỏ ra. Khi đồng tiền NSNN được chi tiêu minh bạch, dự án hoàn thành đúng tiến độ và mang lại giá trị lan tỏa, lúc ấy tỷ lệ 35,5% tổng chi NSNN dành cho đầu tư phát triển sẽ thực sự mang ý nghĩa tích cực.

Chính phủ đã xác định rõ tinh thần “tăng thu đi đôi với tiết kiệm chi”, đó là nền tảng cần thiết cho một chiến lược tài chính - ngân sách bền vững. Thách thức của năm 2026 không chỉ là huy động được bao nhiêu, mà là chi thế nào để mỗi đồng ngân sách thực sự là đồng vốn cho phát triển, từ đó đạt được mục tiêu tăng trưởng 2 con số mỗi năm trong giai đoạn tới.

HÀ MY

Nguồn: https://www.sggp.org.vn/nguon-kich-hoat-tang-truong-ben-vung-post823164.html