Phần 2: Giải mã chính sách thuế quan

Năm 2025, chính sách thương mại nổi lên như một yếu tố then chốt định hình giá hàng hóa và dòng vốn toàn cầu. Đặc biệt, làn sóng thuế quan đối ứng giữa Mỹ và các đối tác lớn, mà trọng tâm là Trung Quốc, đang có tác động rõ rệt đến thị trường năng lượng. Để thấu hiểu vấn đề này, các nhà đầu tư buộc phải đi sâu vào các động thái chính trị đầy biến động và những cảm xúc mà chúng tạo ra.

Quan điểm tích cực về thuế quan

Năm 2025, gánh nặng nợ công của Mỹ đặc biệt nặng nề. Khoảng 7.800 tỷ USD nợ chính phủ Mỹ sẽ đáo hạn, phần lớn là trái phiếu ngắn hạn (T-bills) tập trung vào giữa năm. Điều này tạo ra một gánh nặng tái cấp vốn khổng lồ đúng lúc lãi suất hiện tại (~4,5%) cao hơn đáng kể so với mức lãi suất khi số nợ này được phát hành (~2,5%). Việc tái cấp vốn có thể làm chi phí lãi vay hằng năm tăng thêm khoảng 200 tỷ USD, gây thêm áp lực lên ngân sách liên bang vốn đã căng thẳng, khi chi phí trả nợ đã chiếm 16% chi tiêu liên bang, vượt cả chi tiêu quốc phòng.

Có nhiều loại thuế quan riêng biệt, mỗi loại phục vụ một mục đích khác nhau:

Thuế quan ô tô đối với Mexico, Canada: Các vấn đề với Mexico và Canada nhiều khả năng sẽ được xử lý thông qua việc triển khai lại thỏa thuận USMCA dự kiến vào năm 2026.
Thuế đối ứng: Đây là "cây gậy" chính trong đàm phán, đồng thời phơi bày sự đạo đức giả của các nước chỉ trích thuế quan của Mỹ. Các mức thuế này nhiều khả năng sẽ được hoãn lại nếu đạt tiến triển trên các lĩnh vực khác.
Thuế phổ quát 10%: Đây là trọng tâm chính của thuế quan nhằm tăng thu ngân sách và khuyến khích sản xuất nội địa. Mức 10% là động thái mở đầu, có thể hạ xuống quanh mức trung bình một chữ số trong tương lai.
Thuế quan đối với Trung Quốc: Đây là tình huống phức tạp nhất và sẽ mất nhiều thời gian đàm phán, kết quả rất khó lường và thường là tâm điểm tạo biến động mạnh trên thị trường tài chính.

Góc nhìn tiêu cực

Xét sâu xa, thế giới đang đứng trước một chu kỳ khủng hoảng toàn diện khi 5 trụ cột nền tảng có dấu hiệu đồng thời rạn nứt:

Trật tự tiền tệ – tài chính toàn cầu mất cân đối nghiêm trọng
Bất ổn chính trị nội bộ gia tăng, đặc biệt tại Mỹ
Phân rã trật tự địa chính trị toàn cầu
Thiên tai và dịch bệnh tác động đến chuỗi cung ứng và cấu trúc ngân sách công
Biến đổi công nghệ, đặc biệt là AI, sẽ có tác động sâu rộng đến tất cả các khía cạnh của cuộc sống, bao gồm tiền bạc/nợ/trật tự kinh tế, trật tự chính trị, trật tự quốc tế,v.v....

Thuế quan chỉ là biểu hiện bề mặt. Thực chất đây là sự sụp đổ của mô hình cũ: vay – tiêu dùng – xuất khẩu – tái đầu tư vốn.

Cả Mỹ và Trung Quốc đều không còn khả năng duy trì mô hình kinh tế dựa trên nợ và thặng dư thương mại như trước đây, buộc phải tái cấu trúc sâu rộng hệ thống tài chính, chuỗi sản xuất và định vị địa chính trị.

Lê Trung Lân – Ban KTĐT (Tổng hợp)

Nguồn: https://bsr.com.vn/web/bsr/-/phan-2-giai-ma-chinh-sach-thue-quan