Phân loại, tái chế và tái sử dụng chất thải rắn sinh hoạt

Đó là 1 trong những mục tiêu được nhấn mạnh tại kế hoạch thực hiện phân loại chất thải rắn sinh hoạt (CTRSH) tại nguồn trên địa bàn tỉnh mới được UBND tỉnh ban hành. Qua đó, góp phần hạn chế tối đa lượng chất thải phát sinh, giảm thiểu chi phí thu gom, vận chuyển và xử lý rác thải trên địa bàn, hướng tới xây dựng môi trường sống xanh, sạch, đẹp.

Dây chuyền tái chế rác thải hiện đại tại Nhà máy xử lý rác thải tập trung thị trấn Tam Hồng (Yên Lạc). Ảnh: Thế Hùng

Với sự quan tâm, hỗ trợ, triển khai thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp của các cấp, ngành, chính quyền địa phương, nhận thức, ý thức về công tác bảo vệ môi trường của các cơ quan, đoàn thể và cộng đồng dân cư trên địa bàn tỉnh được nâng lên rõ rệt. Nhiều phong trào bảo vệ môi trường ở các địa phương, của các hội, đoàn thể được thực hiện hiệu quả và nhân rộng các sáng kiến, mô hình tiêu biểu.

Đến nay, tỷ lệ thu gom CTRSH đô thị đạt 96%, khu vực nông thôn đạt 76%; thu gom chất thải nguy hại đạt 100%; các cơ sở sản xuất kinh doanh dịch vụ trên địa bàn tỉnh đã chấp hành các quy định về bảo vệ môi trường, xây dựng công trình biện pháp bảo vệ môi trường theo quy định.

Tuy nhiên, với sự phát triển KT-XH mạnh mẽ hiện nay kéo theo gia tăng dân số và rác thải phát sinh trên địa bàn tỉnh ngày một gia tăng. Hiện nay, tổng lượng rác thải phát sinh toàn tỉnh hơn 1060 tấn/ngày, trong đó ở khu vực đô thị khoảng 423 tấn/ngày, khu vực nông thôn khoảng 638 tấn/ngày. Toàn tỉnh mới có 1 cơ sở xử lý chất thải rắn đang hoạt động là khu xử lý rác thải sinh hoạt tập trung thị trấn Tam Hồng (Yên Lạc) của Công ty TNHH MTV xử lý môi trường Trung Nguyên, công suất 120 tấn/ngày.

Phần lớn rác thải sinh hoạt trên địa bàn tỉnh hiện nay được chôn lấp tạm thời hoặc đổ thành bãi lộ thiên, phần còn lại được xử lý bằng các lò đốt quy mô nhỏ, không đảm bảo. Song, hầu hết các bãi chôn lấp, lò đốt rác thải trên địa bàn tỉnh đã quá tải, xuống cấp không đáp ứng yêu cầu về bảo vệ môi trường.

Toàn tỉnh chưa triển khai xây dựng được các điểm tập kết, trung chuyển rác thải để phục vụ công tác thu gom, vận chuyển rác từ các địa phương đến cơ sở xử lý. Đặc biệt, ý thức về bảo vệ môi trường của đa số người dân vẫn chưa trở thành thói quen, nếp sống; nhận thức, ý thức trách nhiệm và hành động bảo vệ môi trường của một số cơ sở sản xuất, kinh doanh còn thấp, chưa tuân thủ quy định về bảo vệ môi trường, nhất là các cơ sở sản xuất tiểu thủ công nghiệp.

Quy hoạch tỉnh thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 đã định hướng đến năm 2030 xây dựng các cơ sở xử lý chất thải rắn phân tán tại các huyện, thành phố (mỗi địa phương bố trí tối thiểu 1 cơ sở xử lý hoặc dự trữ quỹ đất để bố trí khu xử lý chất thải rắn đảm bảo thu gom, xử lý cho địa phương hoặc liên huyện); thu gom, xử lý chất thải rắn sinh hoạt, công nghiệp thông thường của từng, huyện, thành phố sẽ thu gom và đưa về khu xử lý chất thải rắn của từng huyện...

Hiện thực hóa mục tiêu trên, đồng thời khắc phục những khó khăn, tồn tại trong công tác bảo vệ môi trường, UBND tỉnh vừa ban hành kế hoạch thực hiện phân loại CTRSH tại nguồn trên địa bàn tỉnh.

Theo đó, tỉnh tập trung đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến các quy định của pháp luật về thu gom, phân loại CTRSH tại nguồn, vận động nhân dân phân loại CTRSH, sử dụng các sản phẩm thay thế, sử dụng túi nilon thân thiện với môi trường tại các trung tâm thương mại, siêu thị, cửa hàng tiện lợi, chợ truyền thống.

Cùng với đó, ban hành, cấp phát tài liệu hướng dẫn phân loại CTRSH tại nguồn và hạn chế sử dụng túi nilon, sản phẩm nhựa một lần đến toàn thể các tổ chức, cá nhân, cộng đồng dân cư trên địa bàn tỉnh.

Tổ chức thí điểm mô hình phân loại CTRSH tại nguồn tại huyện Vĩnh Tường, Yên Lạc và tại các Làng văn hóa kiểu mẫu (LVHKM) trên địa bàn tỉnh. Từ đó, nhân rộng và thúc đẩy các sáng kiến, mô hình hiệu quả thực hiện phân loại CTRSH tại nguồn tại khu dân cư, nơi công cộng, cơ quan.

Là đơn vị hỗ trợ về chuyên môn cho các địa phương trong công tác phân loại CTRSH tại nguồn theo yêu cầu, đảm bảo mục tiêu, nhiệm vụ đề ra, Sở TN&MT đang xây dựng kế hoạch thực hiện, dự kiến trong tháng 3 và tháng 4 sẽ tổ chức tập huấn và hướng dẫn cho lãnh đạo cấp xã, cán bộ phụ trách môi trường cấp xã, người đứng đầu đơn vị thu gom rác tại các địa phương về quy trình, kỹ thuật phân loại CTRSH tại nguồn trên địa bàn huyện Yên Lạc và huyện Vĩnh Tường.

Trong tháng 4 triển khai thí điểm tại 2 LVHKM (1 LVHKM/1 huyện). Từ tháng 6 - 10/2024 sẽ triển khai nhân rộng mô hình phân loại rác sinh hoạt tại nguồn trên toàn địa bàn của 2 huyện Yên Lạc và Vĩnh Tường. Tháng 11/2024 triển khai nhân rộng mô hình trên địa bàn toàn tỉnh.

Với khối lượng rác thải sinh hoạt ngày một gia tăng, việc phân loại rác thải tại nguồn được coi là giải pháp quan trọng không chỉ giúp giảm thiểu lượng rác thải phát sinh, giảm tải áp lực lên hệ thống thu gom và xử lý rác mà còn hồi sinh tài nguyên từ rác.

Do đó, rất cần sự vào cuộc, quyết liệt của cả hệ thống chính trị cũng như ý thức, trách nhiệm của mỗi người dân, cơ quan, doanh nghiệp cũng như các đơn vị làm dịch vụ môi trường.

Hồng Tính

Nguồn