Phát triển công nghệ cao - “đòn bẩy” chính sách phải đủ mạnh

Tiếp tục chương trình làm việc Kỳ họp thứ Mười, sáng nay, (21/11), Quốc hội thảo luận ở hội trường về dự thảo Luật Công nghệ cao (sửa đổi). Việc ban hành Luật này nhằm tháo gỡ vướng mắc, rào cản về phát triển công nghệ cao hiện nay, hoàn thiện hành lang pháp lý thúc đẩy phát triển công nghệ cao phù hợp với yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội trong tình hình mới. Tuy nhiên, để công nghệ cao phát triển, cần “đòn bẩy” chính sách phải đủ mạnh.

Sau 17 năm thi hành, bên cạnh những kết quả đạt được, Luật Công nghệ cao đã bộc lộ nhiều hạn chế, bất cập. Các chính sách thúc đẩy nghiên cứu phát triển, ứng dụng công nghệ cao chưa thu hút được các doanh nghiệp trong nước, doanh nghiệp nhỏ và vừa tham gia. Việc phát triển các khu công nghệ cao chưa đi liền với hệ sinh thái nghiên cứu phát triển, vườn ươm công nghệ, viện nghiên cứu, doanh nghiệp khởi nghiệp…

Không chỉ vướng mắc về các quy định pháp luật, việc tổ chức thực hiện cũng chưa đáp ứng được yêu cầu đẩy mạnh phân cấp trong quản lý nhà nước đối với hoạt động công nghệ cao và đối với khu công nghệ cao, đây cũng là một trong những rào cản cần gỡ bỏ để bảo đảm thúc đẩy công nghệ cao phát triển.

Đặc biệt, Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị đã xác định rõ định hướng phát triển công nghệ cao gắn với công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Điều này, đặt ra yêu cầu hoàn thiện hệ thống pháp luật, chính sách để tạo điều kiện thuận lợi cho nghiên cứu, phát triển, ứng dụng và chuyển giao công nghệ cao.

Để sớm tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc này, dự thảo Luật Công nghệ cao (sửa đổi) đã xác định công nghệ cao, công nghệ chiến lược là đột phá chiến lược, ưu tiên nguồn lực nghiên cứu phát triển và thương mại hóa gắn với chuyển đổi số. Nhằm tạo chính sách phát triển công nghệ cao và công nghệ chiến lược, dự thảo Luật quy định, Nhà nước khuyến khích, hỗ trợ tăng cường liên kết giữa viện nghiên cứu, cơ sở giáo dục đại học và doanh nghiệp nhằm tạo nền tảng khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo vững chắc; áp dụng cơ chế, chính sách đặc thù để phát triển, nội địa hóa, làm chủ và ứng dụng công nghệ, hình thành và phát triển doanh nghiệp công nghệ cao, doanh nghiệp công nghệ chiến lược và doanh nghiệp khởi nghiệp công nghệ cao.

Cùng với đó, Nhà nước có chính sách ưu đãi và cơ chế đặc thù để thu hút, phát triển nguồn nhân lực công nghệ cao, tạo điều kiện môi trường sống, môi trường làm việc thuận lợi nhất cho nhân lực công nghệ cao làm việc tại Việt Nam. Nhà nước khuyến khích và hỗ trợ hoạt động thử nghiệm công nghệ cao, công nghệ chiến lược và áp dụng cơ chế thử nghiệm có kiểm soát để thúc đẩy đổi mới sáng tạo, triển khai sản phẩm, dịch vụ công nghệ cao, công nghệ chiến lược…

Để thúc đẩy hoạt động nghiên cứu và phát triển công nghệ cao, dự thảo Luật quy định, tổ chức, cá nhân thực hiện hoạt động nghiên cứu sáng tạo công nghệ cao, công nghệ lõi; nghiên cứu làm chủ và cải tiến công nghệ cao; nghiên cứu ứng dụng và thử nghiệm công nghệ cao thì được ưu tiên xem xét tài trợ, hỗ trợ kinh phí từ chương trình khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, và các quỹ theo pháp luật về khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo; được hưởng ưu đãi về thuế theo quy định của pháp luật về thuế thu nhập cá nhân, thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu…

Như vậy có thể thấy, rất nhiều cơ chế chính sách “khuyến khích”, “ưu tiên” được quy định trong dự thảo Luật. Tuy vậy, để bảo đảm tính khả thi của chính sách và thuận lợi cho công tác triển khai thực hiện, cơ quan chủ trì soạn thảo cần làm rõ hơn các công cụ chính sách, nguồn lực bảo đảm và cơ chế phối hợp giữa các cơ quan trong quá trình triển khai. Quy định các ưu đãi trong hoạt động sản xuất sản phẩm công nghệ cao theo hướng chỉ áp dụng trong thời gian doanh nghiệp đáp ứng các tiêu chí theo quy định và thực hiện theo nguyên tắc ưu đãi tại pháp luật chuyên ngành để bảo đảm chính sách có trọng tâm, trọng điểm cũng như bảo đảm tính khả thi của chính sách.

Đối với vùng nông thôn, miền núi, biên giới, hải đảo và vùng dân tộc thiểu số, đây là khu vực cơ sở hạ tầng, điều kiện kinh tế còn gặp nhiều khó khăn. Do đó, muốn phát triển kinh tế - xã hội cũng như kéo gần khoảng cách ở khu vực này với các địa bàn khác, rất cần có những chính sách quy định ưu đãi đặc biệt cho dự án công nghệ cao đầu tư ở khu vực này. Đó là chính sách miễn giảm thuế thu nhập doanh nghiệp, hỗ trợ vay vốn lãi suất 0% cho đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng số, ưu tiên cấp đất cho khu công nghệ cao.

Việc hoàn thiện các quy định để tạo những chính sách khuyến khích, ưu đãi đủ mạnh đối với công nghệ cao, công nghệ chiến lược là điều rất cần thiết. Đây chính là đòn bẩy chính sách quan trọng cho công nghệ cao, công nghệ chiến lược phát triển, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội đất nước giai đoạn mới.

Nguồn: https://daibieunhandan.vn/phat-trien-cong-nghe-cao-don-bay-chinh-sach-phai-du-manh-10396485.html