Phó Thủ tướng: “Nhà nước cam kết, doanh nghiệp mới dám đầu tư lớn"

Yêu cầu này được Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà nhấn mạnh khi phát biểu tại cuộc họp về tình hình xây dựng dự thảo Nghị định quy định chọn tổ chức, doanh nghiệp Việt Nam được giao nhiệm vụ, đặt hàng cung cấp dịch vụ, hàng hóa công nghiệp đường sắt, ngày 16/10.

Dự thảo Nghị định nhằm thiết lập cơ chế pháp lý từng bước hình thành các doanh nghiệp nòng cốt để tạo tiền đề cho công nghiệp đường sắt trong nước phát triển, hình thành chuỗi cung ứng sản xuất sản phẩm, hàng hóa công nghiệp đường sắt; từng bước làm chủ công nghệ, hướng đến tạo ra các sản phẩm công nghiệp đường sắt đạt thương hiệu quốc gia.

Phó Thủ tướng: “Nhà nước cam kết, doanh nghiệp mới dám đầu tư lớn - 1

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà chủ trì cuộc họp (Ảnh: Minh Khôi).

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà cho rằng nếu để thị trường tự vận hành, các chủ đầu tư mua sắm riêng lẻ sẽ không hình thành được doanh nghiệp đủ lớn, trong khi đầu tư cho lĩnh vực công nghiệp đường sắt đòi hỏi nguồn lực rất lớn.

Theo Phó Thủ tướng, muốn doanh nghiệp phát triển bền vững phải có cơ chế tập trung và chính sách đủ mạnh do Nhà nước định hướng, để tạo ra thị trường và hình thành các ngành công nghiệp cơ bản.

"Khi Nhà nước cam kết, doanh nghiệp mới dám đầu tư lớn", Phó Thủ tướng khẳng định và cho rằng phải có các chính sách nổi trội về đất đai, thuế hay nghiên cứu, tiếp nhận, chuyển giao công nghệ.

Dẫn kinh nghiệm Trung Quốc với hàng chục doanh nghiệp lớn cùng hàng nghìn doanh nghiệp phụ trợ, Phó Thủ tướng cho rằng Nhà nước cần chủ động định hình, đặt hàng các doanh nghiệp đủ năng lực, phát triển hệ thống sản xuất linh kiện, chi tiết trong chuỗi sản xuất, qua đó hình thành nền công nghiệp hỗ trợ cho ngành đường sắt Việt Nam.

Tại cuộc họp, đại diện một số bộ, ngành cho rằng, việc xây dựng cơ chế đặt hàng trong phát triển công nghiệp đường sắt phải được xem là đặt niềm tin vào những lĩnh vực mới, chưa có tiền lệ. Do đó, cần xác định rõ ai là người có quyền đặt hàng để tránh tình trạng phân tán, chồng chéo khi triển khai.

Đặc biệt là cần nghiên cứu mô hình "tổng công trình sư" có đủ thẩm quyền và năng lực điều phối, kết nối và giám sát việc triển khai, bảo đảm sự đồng bộ giữa các chủ thể tham gia.

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà nhấn mạnh mục tiêu cao nhất là hình thành ngành công nghiệp đường sắt độc lập, tự chủ, có năng lực làm chủ chuỗi giá trị và công nghệ cốt lõi.

Phó Thủ tướng: “Nhà nước cam kết, doanh nghiệp mới dám đầu tư lớn - 2

Theo Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà, khi Nhà nước cam kết, doanh nghiệp mới dám đầu tư lớn (Ảnh: Minh Khôi).

Phó Thủ tướng yêu cầu xác định rõ danh mục sản phẩm, chuỗi giá trị trọng tâm, không dàn trải, tập trung vào các lĩnh vực then chốt của ngành công nghiệp đường sắt.

Ông cũng nhấn mạnh việc ưu tiên phát triển đường sắt tốc độ cao, vì khi làm chủ được lĩnh vực này sẽ tự động làm chủ được các phân ngành thấp hơn.

“Nhà nước cần đặt hàng các sản phẩm, công nghệ chưa từng có, tạo bước đột phá về năng lực sản xuất trong nước, Phó Thủ tướng nhấn mạnh.

Trong khi đó, doanh nghiệp tham gia phải có kế hoạch chuyển giao công nghệ rõ ràng, cam kết tỷ lệ nội địa hóa tăng dần, có viện nghiên cứu, đội ngũ kỹ sư, năng lực thiết kế - chế tạo và đáp ứng các quy chuẩn, tiêu chuẩn kỹ thuật quốc tế…

Theo Phó Thủ tướng, Nhà nước cần cam kết thị trường tiêu thụ ổn định cho các sản phẩm được đặt hàng; có chính sách ưu đãi vượt trội hỗ trợ doanh nghiệp nghiên cứu, chuyển giao công nghệ, đào tạo nhân lực, phát triển viện nghiên cứu… Đồng thời, thành lập hội đồng thẩm định, lựa chọn doanh nghiệp, công bố danh mục và tiêu chí rõ ràng, bảo đảm minh bạch, pháp lý chặt chẽ trong giao nhiệm vụ.

Về cơ chế đặt hàng, Phó Thủ tướng khẳng định chủ thể đặt hàng là Nhà nước, không phải địa phương hay nhà đầu tư riêng lẻ. Tuy nhiên, đây là vấn đề mới, phức tạp và chưa có tiền lệ, cần giới hạn phạm vi áp dụng, chỉ tập trung vào một số ngành chưa có để tránh dàn trải.

Nguồn: https://dantri.com.vn/thoi-su/pho-thu-tuong-nha-nuoc-cam-ket-doanh-nghiep-moi-dam-dau-tu-lon-20251016180723924.htm