Quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh về văn hóa

A. Tóm tắt

Trong hệ thống những giá trị lý luận của Chủ nghĩa Mác – Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh thì vấn đề văn hóa đã được các nhà kinh điển nhận thức và giải quyết một cách triệt để, cách mạng và khoa học dựa trên cơ sở phương pháp luận của chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử. Những giá trị tư tưởng lý luận đó là hòn đá tảng và là chìa khóa để giúp chúng ta nhận thức và cải tạo thực tiễn trong thời đại mới. Do đó, việc nghiên cứu nguồn gốc, bản chất, đặc trưng của văn hóa có ý nghĩa và tầm quan trọng trong việc khẳng định vai trò, nền tảng tinh thần của văn hóa đối với sự tồn tại, vận động và phát triển của xã hội. Văn hóa vừa là mục tiêu, vừa là động lực cho sự phát triển của kinh tế - xã hội, “văn hóa còn dân tộc còn, văn hóa mất thì dân tộc mất". Việt Nam đang chuẩn bị những hành trang quan trọng nhất để bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc. Chính vì lẽ đó, nghiên cứu quan điểm của Chủ nghĩa mác – Lê nin, tư tưởng Hồ Chí Minh về văn hóa có ý nghĩa lý luận và thực tiễn.

Từ khóa: Văn hóa,; nguồn gốc, bản chất của văn hóa; đặc trưng của văn hóa.

B.Nội dung

1. Nguồn gốc, bản chất của văn hóa

Chủ nghĩa Mác - Lênin khẳng định lao động là nguồn gốc của văn hóa. Lao động là hoạt động sống mà con người sử dụng để tạo ra giá trị và sản phẩm và qua đó đóng góp vào sự phát triển của xã hội. Điều này đồng nghĩa với việc lao động là nguồn gốc của các nhu cầu vật chất và tinh thần của con người. Vì vậy, theo Mác - Lênin, văn hóa cũng là một sản phẩm của lao động. Văn hóa không chỉ là sản phẩm của các nhà văn, họa sĩ hay những nghệ sĩ khác, mà còn bao gồm cả các giá trị, niềm tin, phong tục, tập quán và lối sống của một cộng đồng. Mác - Lênin cho rằng văn hóa là một phần không thể thiếu của xã hội và nó được tạo ra, phát triển và thay đổi thông qua quá trình lao động của con người. C.Mác nêu ra định nghĩa: “Văn hóa là sự phát triển các lực lượng bản chất người của con người nhằm vươn tới sự hoàn thiện con người, xã hội theo hướng nhân bản hóa” 1. Văn hóa là thiên nhiên thứ hai do con người tạo ra. Thiên nhiên thứ nhất là những dạng vật chất tồn tại độc lập, khách quan, tồn tại bên ngoài ý muốn của con người. Thiên

1 C.Mác, Tư bản, quyển I, tập 2, Nxb Sự thật, Hà Nội, 1960, tr.35. 2

nhiên thứ hai là những gì do con người tác động và cải tạo vào thế giới tự nhiên tạo ra, mang lại giá trị cho con người, xã hội. Xét từ góc độ này, con người là chủ thể của văn hóa và ngược lại, văn hóa là cơ sở, môi trường để con người tiếp tục hoàn thiện, phát triển mình với tư cách một sản phẩm của nó.

Với quan điểm duy vật biện chứng, duy vật lịch sử, chủ nghĩa Mác - Lênin đã khẳng định: lao động là nguồn gốc thực sự của sự nảy sinh và phát triển văn hóa. Bất cứ hiện vật văn hóa nào trước hết cũng là sản phẩm của lao động, là sự kết tinh của quá trình lao động một cách sáng tạo của con người. Nhân tố quyết định chủ yếu sự phát triển văn hóa là lao động sáng tạo với việc làm ra những giá trị vật chất, tinh thần cho sự tồn tại của con người và xã hội. Quần chúng lao động là lực lượng quyết định sự phát triển lịch sử, văn hóa, trong đó trí thức giữ vai trò quan trọng thúc đẩy quá trình phát triển.

Các nhà kinh điển đã chỉ ra rằng, xét cho đến cùng thì tồn tại xã hội quyết định ý thức xã hội. Văn hóa là một hiện tượng xã hội, là một hình thái ý thức xã hội, thuộc về lĩnh vực sản xuất tinh thần làm ra giá trị vật chất, tinh thần cho xã hội. Do vậy, xét đến cùng, phương thức sản xuất vật chất quyết định sinh hoạt văn hóa, tinh thần của xã hội. Trong Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản, C.Mác và Ph.Ăngghen đã phân tích một ví dụ điển hình về việc nhập khẩu văn học xã hội chủ nghĩa của nước Pháp vào nước Đức, từ đó đưa ra luận điểm quan trọng về duy vật biện chứng rằng điều kiện sinh hoạt có ý nghĩa thực tiễn thế nào đối với một sự vật, hiện tượng văn hóa: “Văn học xã hội chủ nghĩa và cộng sản chủ nghĩa của nước Pháp, sinh ra dưới áp lực của một giai cấp tư sản thống trị, biểu hiện văn học của sự phản kháng chống lại nền thống trị ấy, thì được đưa vào nước Đức giữa lúc giai cấp tư sản bắt đầu đấu tranh chống chế độ chuyên chế phong kiến. Các nhà triết học, các nhà triết học nửa mùa và những kẻ tài hoa ở Đức hăm hở đổ xô vào thứ văn học ấy, nhưng có điều họ quên rằng văn học Pháp được nhập khẩu vào Đức, song những điều kiện sinh hoạt của nước Pháp lại không đồng thời được đưa vào Đức. Đối với những điều kiện sinh hoạt ở Đức, văn học Pháp ấy đã mất hết ý nghĩa thực tiễn trực tiếp và chỉ còn mang một tính chất thuần túy văn chương mà thôi”2.

Tuy nhiên, các nhà kinh điển của Chủ nghĩa mác đã phân tích, lý giải vấn đề một cách không thuần túy, xuôi chiều mà còn chỉ ra rằng, những luận điểm cho thấy vai trò về tính độc lập tương đối của ý thức xã hội, của sức mạnh tinh thần tác động ngược trở lại đối với tồn tại xã hội. C.Mác đưa luận điểm quan trọng về sự hưng thịnh của nghệ thuật không nhất thiết tương ứng với xã hội văn minh, hiện đại: “Đối với nghệ thuật, người ta biết rằng những thời kỳ hưng thịnh nhất định của nghệ thuật hoàn toàn không tương ứng với sự phát triển chung của xã

2 C.Mác, Ph.Ăngghen, Toàn tập, tập 4, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1995, tr.634. 3

hội”3. C.Mác cũng đã viết: “Vũ khí của sự phê phán cố nhiên không thể thay thế được sự phê phán của vũ khí, lực lượng vật chất chỉ có thể bị đánh đổ bằng lực lượng vật chất; nhưng lý luận cũng sẽ trở thành lực lượng vật chất, một khi nó thâm nhập vào quần chúng”4.

Chủ nghĩa Mác - Lênin phân cấu trúc văn hóa thành hai loại: văn hóa vật chất, văn hóa tinh thần. Văn hóa vật chất là phương tiện sản xuất, phương tiện tiêu dùng và quan hệ sản xuất. Văn hóa tinh thần gồm những giá trị và chuẩn mực. Như vậy, cấu trúc văn hóa bao gồm hầu hết các lĩnh vực hoạt động văn hóa xã hội trong đời sống của con người, trong đó giá trị hệ tư tưởng và chuẩn mực đạo đức, lối sống xã hội chủ nghĩa là cốt lõi, then chốt.

Giai cấp công nhân mà tổ chức tiên phong là Đảng Cộng sản, gánh sứ mệnh lãnh đạo, xây dựng và phát triển văn hóa, lấy chủ nghĩa Mác - Lênin làm nền tảng tư tưởng, là kim chỉ nam cho nhận thức và cải tạo thế giới, xây dựng thế giới quan khoa học, cách mạng và nhân văn.

Đến thời kỳ của Lênin đưa ra luận điểm về mỗi nền văn hóa dân tộc, có hai nền văn hóa dân tộc: “Mỗi nền văn hóa dân tộc đều có những thành phần, thậm chí không phát triển của một nền văn hóa dân chủ và XHCN, vì trong mỗi dân tộc, đều có một quần chúng lao động và bị bóc lột mà điều kiện sinh sống của họ nhất định sản sinh ra một hệ tư tưởng dân chủ và XHCN. Nhưng trong mỗi dân tộc, cũng còn một nền văn hóa tư sản (nền văn hóa này, phần lớn là một nền văn hóa cực kỳ phản động và có tính chất tăng lữ) không phải chỉ ở trong tình trạng là những thành phần mà là dưới hình thức nền văn hóa chiếm địa vị thống trị” 5.

Tóm lại, Chủ nghĩa Mác - Lênin chỉ rõ hoạt động sáng tạo ra giá trị vật chất, tinh thần là đặc trưng cơ bản của văn hóa, quyết định sự tiến bộ văn hóa, chất lượng của phát triển văn hóa. Căn cứ vào mức độ cải tạo tự nhiên của con người thông qua quá trình lao động để phục vụ sinh tồn và thông qua sản phẩm sáng tạo của con người, có thể đánh giá được trình độ văn hóa của con người.Trong xã hội có giai cấp, văn hóa mang các tính chất: tính giai cấp, tính nhân loại phổ biến, tính Đảng, tính dân tộc và tính nhân dân. Theo chủ nghĩa Mác - Lênin, bản chất của văn hóa phát huy năng lực bản chất của con người. Vì vậy, việc phát triển và tạo ra văn hóa cũng đồng nghĩa với việc phát triển và tạo ra các năng lực bản chất của con người. Điều này có ý nghĩa quan trọng trong việc xây dựng một xã hội mới, với sự đề cao vai trò của con người và tạo điều kiện để phát triển toàn diện các năng lực bản chất của họ.

2. Tư tưởng Hồ Chí Minh về văn hóa

3 C.Mác - Ph.Ăngghen - V.I. Lênin, Về văn học và nghệ thuật, Nxb Sự thật, Hà Nội, 1977, tr.33. 4 C.Mác, Ph.Ăngghen, Toàn tập, tập 1, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1998, tr.580. 5 C.Mác - Ph.Ăngghen - V.I. Lênin, Về văn học và nghệ thuật, Nxb Sự thật, Hà Nội, 1977, tr.342. 4

Chủ tịch Hồ Chí Minh đã sớm đưa ra khái niệm văn hóa, quan điểm xây dựng nền văn hóa dân tộc. Người đúc kết nội hàm khái niệm văn hóa như sau: “Vì lẽ sinh tồn cũng như mục đích của cuộc sống, loài người mới sáng tạo và phát minh ra ngôn ngữ, chữ viết, đạo đức, pháp luật, khoa học, tôn giáo, văn học, nghệ thuật, những công cụ cho sinh hoạt hằng ngày về mặc, ăn, ở và các phương thức sử dụng. Toàn bộ những sáng tạo và phát minh đó tức là văn hóa. Văn hóa là sự tổng hợp của mọi phương thức sinh hoạt cùng với biểu hiện của nó mà loài người đã sản sinh ra nhằm thích ứng những nhu cầu đời sống và đòi hỏi của sự sinh tồn”6.

Khái niệm văn hóa mà Chủ tịch Hồ Chí Minh nêu ra đã khái quát nội dung rộng nhất của phạm trù văn hóa, bao hàm các hoạt động vật chất và tinh thần của con người cùng với các giá trị mà con người sáng tạo ra; đồng thời, khái niệm văn hóa của Người cũng chỉ ra nhu cầu sinh tồn của con người với tư cách chủ thể hoạt động của đời sống xã hội chính là nguồn gốc, động lực sâu xa của văn hóa.

Về vị trí, vai trò của văn hóa, theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, văn hóa đứng ngang hàng với các lĩnh vực hoạt động khác của xã hội: “Trong công cuộc kiến thiết nước nhà có bốn vấn đề cùng phải chú ý đến, cùng phải coi trọng ngang nhau: chính trị, kinh tế, xã hội, văn hóa”7. Quan trọng hơn nữa, Người đã chỉ ra mối quan hệ chặt chẽ giữa văn hóa với các lĩnh vực khác. Văn hóa không thể đứng ngoài “mà phải ở trong kinh tế và chính trị” và ngược lại kinh tế, chính trị cũng nằm “trong văn hóa”. Đời sống xã hội được xây dựng, kết cấu đan cài từ bốn lĩnh vực: chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội; trong đó, văn hóa là nền tảng tinh thần của đời sống xã hội, là lĩnh vực thuộc về kiến trúc thượng tầng của xã hội. Từ đó, một trong những vấn đề cơ bản, hệ trọng đặt ra là phải giải quyết đúng đắn mối quan hệ giữa lĩnh vực văn hóa với chính trị, kinh tế, xã hội.

Theo luận điểm văn hóa của chủ tịch Hồ Chí Minh, văn hóa được hiểu theo nghĩa rộng nhất (toàn bộ những giá trị vật chất và tinh thần do con người sáng tạo ra). Mặt khác, trong tư tưởng của Người “văn hóa” được hiểu theo nghĩa hẹp hơn. Theo nghĩa hẹp, văn hóa được Hồ Chí Minh xác định là đời sống tinh thần của xã hội, thuộc về kiến trúc thượng tầng, được đặt ngang hàng và có mối quan hệ mật thiết với kinh tế, chính trị, xã hội. Theo nghĩa rất hẹp, văn hóa đơn giản là trình độ học vấn của con người được đánh giá bằng trình độ học vấn phổ thông, vì vậy Người yêu cầu mọi người “phải đi học văn hóa”, “xóa mù chữ”,...

Ngoài định nghĩa về văn hóa, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ ra 5 định hướng lớn về xây dựng văn hóa dân tộc ta:

“Năm điểm lớn xây dựng nền văn hoá dân tộc.

6 Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2011, t. 3, tr. 458.

7 Hồ Chí Minh: Về văn hóa, Bảo tàng Hồ Chí Minh, Hà Nội, 1997, tr. 11. 5

1-Xây dựng tâm lý: tinh thần độc lập tự cường.

2- Xây dựng luân lý: biết hy sinh mình, làm lợi cho quần chúng.

3- Xây dựng xã hội: mọi sự nghiệp có liên quan đến phúc lợi của nhân dân trong xã hội.

4- Xây dựng chính trị: dân quyền.

5- Xây dựng kinh tế.”8

Chủ tịch Hồ Chí Minh mong muốn xây dựng nền văn hóa dân tộc toàn diện, trong đó đặt xây dựng “Xây dựng tâm lý: tinh thần độc lập tự cường” lên hàng đầu.

Về mối quan hệ giữa văn hóa với chính trị, xã hội, Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ rõ: văn hóa phải phục vụ nhiệm vụ chính trị và ở trong chính trị; chỉ khi chính trị, xã hội được giải phóng thì văn hóa mới được giải phóng; chính trị mở đường cho văn hóa phát triển, để văn hóa phát triển tự do, phải làm cách mạng chính trị trước. “Xã hội thế nào, văn nghệ thế ấy... dưới chế độ thực dân và phong kiến, nhân dân ta bị nô lệ, thì văn nghệ cũng bị nô lệ, bị tồi tàn, không thể phát triển được”9. Văn hóa phải tham gia vào nhiệm vụ chính trị tức là tham gia vào các hoạt động cách mạng, tham gia kháng chiến và xây dựng chủ nghĩa xã hội. Văn hóa tham gia kháng chiến tức là văn hóa không đứng ngoài mà ở trong cuộc kháng chiến thần thánh của dân tộc và cuộc kháng chiến trở thành cuộc kháng chiến có văn hóa.

Trong cách mạng xã hội chủ nghĩa, thực hiện cách mạng trên lĩnh vực văn hóa là một nhiệm vụ rất quan trọng. Mặt trận văn hóa, văn nghệ không chỉ diễn ra trong chống giặc ngoại xâm, mà còn cả ở công cuộc rất khó khăn, phức tạp là chống giặc nội xâm, “giặc ở trong lòng”, chủ nghĩa cá nhân với những biểu hiện như tham ô, nhũng nhiễu, lãng phí, lười biếng, quan liêu,... Vì thế, mối quan hệ giữa chính trị và văn hóa trong cách mạng xã hội chủ nghĩa thể hiện càng sâu sắc hơn, hai lĩnh vực phải được tiến hành cùng lúc, thúc đẩy nhau cùng phát triển.

Đối với mối quan hệ giữa văn hóa và kinh tế, Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ ra rằng: “Muốn tiến lên chủ nghĩa xã hội thì phải phát triển kinh tế và văn hóa. Vì sao không nói phát triển văn hóa và kinh tế? Tục ngữ ta có câu: Có thực mới vực được đạo; vì thế kinh tế phải đi trước”10. Quan điểm của Người chỉ rõ kinh tế chính là cơ sở của văn hóa; do đó, kinh tế phải đi trước một bước, phải chú trọng xây dựng kinh tế, xây dựng cơ sở hạ tầng để có điều kiện xây dựng và phát triển văn hóa.

8 Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2011, t. 3, tr. 458.

9 Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t. 9, tr. 231.

10 Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t. 12, tr. 470. 6

Văn hóa thuộc kiến trúc thượng tầng, vì thế phải dựa trên sự kiến thiết, phát triển của cơ sở hạ tầng của xã hội thì mới kiến thiết được và có đủ điều kiện để phát triển văn hóa. Đồng thời, đứng trên lập trường của Chủ nghĩa Mác – Lênin , Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: “Trình độ văn hóa của nhân dân nâng cao sẽ giúp chúng ta đẩy mạnh công cuộc khôi phục kinh tế, phát triển dân chủ. Nâng cao trình độ văn hóa của nhân dân cũng là một việc cần thiết để xây dựng nước ta thành một nước hòa bình, thống nhất, độc lập dân chủ và giàu mạnh”11. Quan điểm này cảu Người khẳng định rằng văn hóa có tính tích cực, chủ động, là động lực của kinh tế và chính trị, vì thế văn hóa phải ở trong kinh tế, thúc đẩy sự phát triển kinh tế.

Những luận điểm toàn diện và sâu sắc này của Chủ tịch Hồ Chí Minh đặt nền móng cho quan điểm hiện nay của Đảng ta; khẳng định xuyên suốt quá trình lãnh đạo cách mạng, đất nước, nhân dân, chủ trương của Đảng ta luôn nhất quán là: tăng trưởng kinh tế không phải là mục tiêu duy nhất, tăng trưởng kinh tế phải đi đôi với phát triển văn hóa, giữ gìn bản sắc tốt đẹp của văn hóa dân tộc và giải quyết những vấn đề an sinh xã hội; văn hóa là nguồn lực, động lực của phát triển. “Văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội vừa là mục tiêu, vừa là sức mạnh nội sinh, động lực quan trọng để phát triển đất nước, xác định phát triển văn hóa đồng bộ, hài hòa với tăng trưởng kinh tế và tiến bộ xã hội là một định hướng căn bản của quá trình xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam, thể hiện tính ưu việt của chế độ ta”12.

3. Đặc trưng của văn hóa

Đặc trưng của văn hóa là những gì riêng biệt và tiêu biểu, được xem là dấu hiệu để phân biệt văn hóa với các sự vật khác.

Đặc trưng thứ nhất, văn hóa mang tính nhân sinh, tức là văn hóa do con người “sản sinh” ra, sáng tạo ra và vì con người, do con người. C. Mác đã khẳng định văn hóa là mức độ tự nhiên được con người “biến thành bản chất con người”, hay “mức độ tự nhiên được con người khai thác, cải tạo” thành trình độ của con người.

Đặc trưng thứ hai, văn hóa có tính lịch sử. Do văn hóa là sản phẩm của hoạt động thực tiễn xã hội của con người, ra đời và phát triển cùng với tiến trình lịch sử của nhân loại nên mặc nhiên văn hóa cũng mạng tính lịch sử. Điều này có nghĩa rằng văn hóa gắn liền với mỗi một hình thái phát triển kinh tế - xã hội loài người, tuy nhiên sự phát triển cảu nó có những đặc thù nhất định.

11 Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t. 10, tr. 458 - 459 12 Nguyễn Phú Trọng: “Ra sức xây dựng, giữ gìn và phát huy những giá trị đặc sắc của nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc”, Tạp chí Cộng sản, số 979, tháng 12- 2021, tr. 7 7

Đặc trưng thứ ba, văn hóa có tính hệ thống. Văn hóa là một hiện tượng vô cùng phong phú và đa dạng, song nó không phải là một tập hợp tùy tiện, cái nọ xếp cạnh cái kia một cách ngẫu nhiên. Các yếu tố cấu thành nên hệ thống có mối quan hệ chặt chẽ với nhau.

Đặc trưng thứ tư, văn hóa mang tính nhân văn, nhân bản. Văn hóa sinh ra vì con người nên về bản chất, văn hóa mang tính nhân văn, nhân bản. Văn hóa được sinh ra “vì lẽ sinh tồn của và mục đích cuộc sống” của con người, mà mục đích sống của con người nhằm duy trì sự tồn vong, ổn định, phát triển hướng đến giá trị của tự do, hạnh phúc.

Đặc trưng thứ năm, văn hóa có tính giá trị. Văn hóa bao gồm các giá trị thuộc về đời sống vật chất và đời sống tinh thần, trở thành thước đo về mức độ nhân bản của xã hội và con người. Trong lịch sử phát triển cảu nhân loại, có giá trị của văn hóa để tồn tạ và có giá trị của văn hóa để phát triển.

C. Kết luận

Tóm lại, những quan điểm của Chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh về văn hóa luôn mang giá trị lý luận và thực tiễn sâu sắc. Việc nghiên cứu vấn đề văn hóa dưới góc nhìn của triết học của các nhà kinh điển về nguồn gốc, bản chất, đặc trưng về văn hóa giúp chúng ta có được phương pháp luận biện chứng quan trọng nhằm soi rọi, định hướng trong việc xây dựng nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc ở nước ta hiện nay. Cũng như góp phần định hướng quan trọng về xây dựng văn hóa trường Đảng hiện nay ở nước ta.

----------------------------

Danh mục tài liệu tham khảo

1. C.Mác, Tư bản, quyển I, tập 2, Nxb Sự thật, Hà Nội, 1960, tr.35. 2. C.Mác, Ph.Ăngghen, Toàn tập, tập 4, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1995, tr.634.

3. C.Mác - Ph.Ăngghen - V.I. Lênin, Về văn học và nghệ thuật, Nxb Sự thật, Hà Nội, 1977, tr.33.

4. C.Mác, Ph.Ăngghen, Toàn tập, tập 1, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1998, tr.580.

5. C.Mác - Ph.Ăngghen - V.I. Lênin, Về văn học và nghệ thuật, Nxb Sự thật, Hà Nội, 1977, tr.342.

6. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2011, t. 3, tr. 458.

7. Hồ Chí Minh: Về văn hóa, Bảo tàng Hồ Chí Minh, Hà Nội, 1997, tr. 11. 8. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t. 9, tr. 231.

9. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t. 12, tr. 470.

10. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t. 10, tr. 458 – 459.

11. Nguyễn Phú Trọng: “Ra sức xây dựng, giữ gìn và phát huy những giá trị đặc sắc của nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc”, Tạp chí Cộng sản, số 979, tháng 12- 2021, tr. 7. 8

QUAN ĐIỂM CỦA ĐẢNG CỘNG SẢN VI 

ThS. Nguyễn Quang Khiêm 

Khoa Xây dựng Đảng Trường Chính trị Vĩnh Phúc

Nguồn: https://baovinhphuc.com.vn/tin-tuc/Id/127670/Quan-diem-cua-chu-nghia-Mac---Lenin-tu-tuong-Ho-Chi-Minh-ve-van-hoa