Quốc hội đồng hành cùng kiến tạo phát triển: Từ thể chế đến hành động

Quốc hội khóa XV đang thể hiện vai trò đồng hành cùng Chính phủ, cùng nhân dân - biến thể chế thành hành động, biến ý chí đồng thuận thành sức mạnh phát triển quốc gia.

Từ nghị trường đến đời sống, tinh thần Diên Hồng đang lan tỏa mạnh mẽ, khơi dậy ý chí đổi mới trong từng cán bộ, từng đại biểu, từng người dân. Đó không chỉ là sự chuyển động của bộ máy nhà nước, mà còn là hành trình kiến tạo niềm tin, nơi pháp luật, trí tuệ và đồng thuận cùng hội tụ để vì dân, vì nước, vì tương lai phát triển bền vững của Việt Nam.

Quốc hội thông qua Nghị quyết của Quốc hội sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 tại Kỳ họp thứ 9.

Khi Hiến pháp sửa đổi và hàng loạt đạo luật mới ra đời, điều quan trọng hơn cả là làm sao để những văn bản đó thực sự sống - sống trong chính đời sống của người dân, doanh nghiệp, và bộ máy công quyền. Đó là tư duy "thể chế phải gắn với hành động" mà Quốc hội khóa XV đang kiên trì thực hiện.

Ngay sau Kỳ họp thứ 9, các ủy ban của Quốc hội - đặc biệt là Ủy ban Pháp luật và Tư pháp, Ủy ban Kinh tế và Tài chính - đồng loạt triển khai kế hoạch giám sát chuyên đề việc thi hành Hiến pháp và các đạo luật sửa đổi.

Hơn 3.000 ý kiến góp ý của cử tri được tổng hợp, gần 600 kiến nghị được chuyển tới Chính phủ và các bộ, ngành - minh chứng cho tinh thần Quốc hội hành động, vì dân, vì nước.

Việc hoàn thiện thể chế không còn dừng lại ở "làm luật cho đủ", mà đã chuyển sang làm luật để tạo động lực phát triển. Các chính sách phân cấp, phân quyền, kiểm soát quyền lực được thiết kế theo hướng cụ thể, có công cụ thực thi và cơ chế giám sát rõ ràng.

Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi), Luật Ngân sách nhà nước (sửa đổi) và các luật liên quan đến đầu tư, đất đai, tài nguyên... đều được rà soát đồng bộ để tránh "luật chồng luật", "quy định cản nhau".

TS Nguyễn Sĩ Dũng - nguyên Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc - hội nhấn mạnh: "Quốc hội khóa XV đang thể hiện sự trưởng thành trong tư duy lập pháp: không chỉ kiểm soát quyền lực mà còn giải phóng quyền lực, để chính quyền năng động hơn, phục vụ nhân dân tốt hơn".

Tư duy đó đã tạo nền cho hàng loạt hành động cụ thể - từ nghị trường đến đời sống.

Từ sau kỳ họp, không khí cải cách thể chế lan tỏa mạnh mẽ ở nhiều địa phương. Những điểm nhấn thực tiễn - từ TP.HCM, Quảng Ninh, đến Ninh Bình (mới) - cho thấy Quốc hội không chỉ "làm luật", mà đang cùng các cơ quan hành pháp và địa phương đưa luật vào cuộc sống.

Tại TP.HCM, mô hình "chính quyền đô thị hai cấp" chính thức vận hành sau khi Luật sửa đổi được thông qua. Thành phố được trao quyền chủ động hơn trong quy hoạch, đầu tư công, sắp xếp bộ máy, nhân sự và thu - chi ngân sách.

Kết quả là thời gian phê duyệt dự án đầu tư giảm từ 18 tháng xuống còn 8 tháng, nhờ rút ngắn khâu thẩm định và phân cấp quyết định. Sở Kế hoạch và Đầu tư thành phố báo cáo, chỉ trong quý III/2025, tổng vốn FDI đăng ký tăng 12,6%, một phần nhờ thủ tục nhanh và minh bạch hơn.

Ở Quảng Ninh, mô hình "một cửa liên thông vùng" trở thành biểu tượng của cải cách thể chế cấp vùng. Chỉ trong 72 giờ, doanh nghiệp có thể hoàn tất thủ tục đầu tư liên tỉnh giữa Quảng Ninh - Hải Phòng - Hải Dương - Bắc Giang. Mô hình này được Quốc hội đánh giá là "một trong những sáng kiến thể chế địa phương hiệu quả nhất năm 2025".

Còn Ninh Bình (mới) - hình thành từ sáp nhập các tỉnh Ninh Bình, Nam Định, Hà Nam - đang chứng minh giá trị thực của nghị quyết "sắp xếp lại giang sơn". Bộ máy hai cấp hoạt động gọn nhẹ, 100% thủ tục hành chính cấp tỉnh được xử lý trực tuyến. Theo báo cáo của Bộ Nội vụ, chỉ sau 6 tháng, ngân sách tiết kiệm hơn 320 tỷ đồng/năm, trong khi năng lực phục vụ người dân và doanh nghiệp tăng đáng kể.

Tại Đà Nẵng, việc triển khai mô hình "chính quyền số" được đẩy nhanh nhờ Luật Dữ liệu số vừa được Quốc hội thông qua. 92% hồ sơ hành chính cấp quận, huyện được xử lý trực tuyến.

Một cán bộ phường Hòa Thuận chia sẻ: "Trước đây, để cấp phép xây dựng một ngôi nhà, người dân phải đi lại 3-4 lần; nay chỉ cần nộp hồ sơ qua Cổng dịch vụ công, nhận kết quả tại nhà". Những thay đổi nhỏ như thế lại chính là minh chứng lớn cho sức sống của thể chế.

Chủ tịch Quốc hội khảo sát các tính năng dịch vụ hành chính công tại Trung tâm hành chính phường Ninh Kiều, TP Cần Thơ, ngày 30/6/2025.

Trong một phiên thảo luận sôi nổi, đại biểu Quốc hội Nguyễn Quang Huân (Đoàn TP.HCM) thẳng thắn đánh giá: "Quốc hội khóa XV không chỉ làm luật, mà đang làm lịch sử".

Câu nói tưởng như ẩn dụ ấy lại chính xác đến từng chữ: Quốc hội khóa này đã đưa khái niệm "thể chế" từ tầm pháp lý trở thành lợi thế cạnh tranh quốc gia - nơi luật pháp không còn là hàng rào, mà là đòn bẩy, là công cụ mở đường cho phát triển.

Theo ông Huân, nếu trước đây, hành pháp và lập pháp thường vận hành tách biệt, thì nay, Quốc hội đang đồng hành cùng Chính phủ trong cải cách và giám sát, đảm bảo các đạo luật không chỉ đúng mà còn sống, không chỉ hợp lý mà còn hợp lòng dân.

"Phân quyền phải thực chất, trao quyền phải đi đôi với trách nhiệm giải trình - đó là cách duy nhất để vừa giải phóng, vừa kiểm soát quyền lực", ông Nguyễn Quang Huân nói. Những quan điểm ấy nhận được sự đồng thuận cao trong nghị trường - như một sự chuyển giao tư duy từ "quản lý" sang "kiến tạo".

Ông Huân nhấn mạnh thêm, ý kiến này bổ sung cho tầm nhìn mà các chuyên gia như TS Nguyễn Sĩ Dũng hay PGS.TS Bùi Hoài Sơn đã nhiều lần đề cập: quản trị tốt chính là hình thái cao nhất của thể chế mạnh.

Điều làm nên sự khác biệt của Quốc hội khóa XV không chỉ là khối lượng luật được thông qua, mà là tinh thần đồng hành cùng Chính phủ trong thực thi. Lần đầu tiên, Quốc hội tổ chức các đoàn giám sát chuyên đề "hậu nghị quyết", theo dõi hiệu quả của việc phân cấp, sáp nhập, tinh giản biên chế, cũng như tác động thực tế đến người dân.

Các báo cáo giám sát cho thấy tỷ lệ hài lòng của người dân đối với dịch vụ công (SIPAS 2025) đạt 85,4%, tăng 5,2 điểm phần trăm so với năm 2024; 80% thủ tục hành chính được thực hiện trực tuyến; chỉ số cải cách hành chính (PAR INDEX) của các bộ, ngành tăng đều. Những con số đó phản ánh một thực tế: thể chế đang được chuyển hóa thành năng suất, thành động lực phát triển.

Không chỉ trong lĩnh vực hành chính, Quốc hội còn tạo hành lang pháp lý vững chắc cho đổi mới sáng tạo, phát triển kinh tế xanh và chuyển đổi số. Các đạo luật như: Luật Dữ liệu số, Luật Năng lượng tái tạo, Luật Khoa học và Công nghệ (sửa đổi)... đều được ban hành trong năm 2025, mở đường cho nền kinh tế tri thức.

Cùng với đó, Quốc hội đã tăng cường phối hợp với Chính phủ trong việc giải trình chính sách - một điểm mới thể hiện tư duy "đồng hành, không bao biện". Thay vì thảo luận khô khan, nhiều phiên họp trở thành diễn đàn hiến kế, nơi đại biểu, chuyên gia, nhà quản lý cùng bàn giải pháp.

Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường giám sát việc triển khai Luật Dữ liệu số, Ủy ban Văn hóa và Xã hội theo dõi chính sách an sinh sau sáp nhập - tất cả thể hiện sự chuyển mình của một Quốc hội hiện đại, năng động và kiến tạo.

Sự đồng hành ấy còn lan tỏa tới cả khu vực tư nhân và quốc tế. Báo cáo của Ngân hàng Thế giới (WB) tháng 9/2025 đánh giá Việt Nam là "một trong ba quốc gia có tốc độ cải thiện thể chế nhanh nhất khu vực Đông Nam Á". Chương trình Phát triển của Liên hợp quốc (UNDP) cũng ghi nhận điểm số "hiệu quả quản trị công" (GOV-Efficiency) của Việt Nam đạt mức cao nhất trong 10 năm qua.

Từ "quyết sách" đến "hành động", từ nghị trường đến hiện trường, Quốc hội khóa XV đã chứng minh năng lực điều hành và giám sát của một thiết chế dân chủ hiện đại.

Hành trình ấy tiếp tục được nối dài bằng những đạo luật mới, những chương trình giám sát mới, và trên hết là niềm tin của nhân dân - nguồn lực quý giá nhất cho mọi cải cách.

Tinh thần Diên Hồng, từ nghị trường hôm nay, đang được viết tiếp bằng hành động, bằng kết quả, bằng niềm tin và khát vọng phát triển bền vững của đất nước.

Vtcnews.vn

Nguồn:https://vtcnews.vn/quoc-hoi-dong-hanh-cung-kien-tao-phat-trien-tu-the-che-den-hanh-dong-ar984764.html