Rộn ràng sân hội Phú Đình

Thái Nguyên, vùng đất phên dậu, cái nôi của cách mạng, cũng là nơi “đất lành chim đậu” của cộng đồng các dân tộc anh em. Về với ATK Định Hóa dịp này (ngày 9 và 10-12), du khách không chỉ về với nguồn cội lịch sử mà còn lạc vào một không gian văn hóa đa tầng, đa sắc.

Đầu đông, tiết trời ở ATK dù lạnh nhưng vẫn có nắng vàng tươi. Cảnh đẹp nên lòng người như càng phơi phới hơn khi nơi đây đang diễn ra Ngày hội giao lưu văn hóa, nghệ thuật truyền thống các dân tộc thiểu số tỉnh Thái Nguyên năm 2025. Trong không gian ATK lịch sử, Ngày hội đã trở thành điểm hẹn của cộng đồng các dân tộc trong tỉnh, nơi di sản văn hóa được kể lại bằng những nhịp điệu sống động của hiện tại; nơi những điệu hát sli, lượn, sấng cọ được ngân nga...

Tiết mục trình diễn múa bát (dân tộc Tày) của đoàn xã Võ Nhai, tỉnh Thái Nguyên.

Bản “hòa ca” giữa núi rừng

Sáng 10-12, sau lễ dâng hương tưởng nhớ Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đại tướng Võ Nguyên Giáp tại đèo De (xã Phú Đình), không gian lễ hội bừng lên bởi những âm thanh đặc trưng của tiếng tính tẩu dìu dặt, tiếng hát lượn rộn ràng. Gần 200 nghệ nhân, diễn viên quần chúng từ các xã Phú Đình, Phú Lương, Đồng Hỷ, Nam Hòa, Võ Nhai, Đức Xuân... đã mang đến ngày hội những “báu vật” của dân tộc mình.

Trên sân khấu chính, người xem như được thưởng thức một “bữa tiệc” thịnh soạn. Nếu như người Tày ở Phú Đình, Định Hóa, Võ Nhai mang đến không gian linh thiêng, huyền bí qua điệu “Then cổ cầu an”, sự uyển chuyển trong màn múa bát, múa chầu thì đồng bào Sán Chay ở xã Phú Lương lại khuấy động không khí bằng vũ điệu Tắc Xình, điệu múa cầu mùa nổi tiếng đã được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

Các gian hàng trưng bày sản vật, đặc sản truyền thống của các địa phương trong tỉnh Thái Nguyên.

Không chỉ có vậy, những làn điệu truyền thống tưởng chừng chỉ còn vang vọng bên bếp lửa nhà sàn xưa kia, nay được cất lên đầy tự hào giữa các dân tộc anh em. Đó là điệu sli “Ơn Đảng” mượt mà của người Nùng xã Văn Hán, là câu hát soọng cô da diết tình tứ của người Sán Dìu xã Nam Hòa, hay điệu páo dung, điệu múa “Đi nương” mộc mạc của đồng bào Dao xã Phú Đình.

Đặc biệt, tiết mục hát then “Bác về Việt Bắc chiến khu” và “Lời then dâng Đảng” không chỉ thể hiện kỹ thuật điêu luyện của các nghệ nhân, mà còn là lời tri ân sâu sắc của đồng bào các dân tộc đối với Đảng và Bác Hồ.

Chị Trịnh Thị Hương, người dân xã Phú Đình không giấu nổi niềm xúc động: “Mấy ngày hôm nay, người dân sinh sống quanh khu vực này vui như Tết. Từ hôm mùng 9, chúng tôi đã được xem các tiết mục do Nhà hát Sân khấu truyền thống quốc gia biểu diễn, được đi xem các gian hàng trưng bày ẩm thực. Hôm nay lại được thấy các bà, các mẹ múa hát trên sân khấu lớn, tự hào lắm. Di sản văn hóa của mình đẹp thế này cơ mà!”.

Cuộc vui kết nối cộng đồng

Nếu phần trình diễn mang lại cảm xúc thẩm mỹ thì phần hội với các trò chơi dân gian lại là nơi xóa nhòa mọi khoảng cách, đưa mọi người trở về với sự hồn nhiên. Tại sân vận động dưới chân đèo De, tiếng hò reo cổ vũ đầy phấn khích tại nơi diễn ra các trò chơi vang động, rộn ràng.

Đánh yến - một trò chơi thú vị, được ưa thích của phụ nữ người Sán Chay, xã Phú Lương.

Vừa bước ra từ sân chơi ném còn, anh Trần Văn Thảo (xã Phú Đình) cười rạng rỡ, mồ hôi lấm tấm trên trán. Anh Thảo là người may mắn đầu tiên tung quả còn trúng đích, xuyên qua vòng tròn trên cây nêu cao vút trong nghi thức khai hội.

“Quả còn bay qua vòng tròn là điềm lành, báo hiệu một năm mưa thuận gió hòa, mùa màng tươi tốt. Phần thưởng là mâm cỗ ngày hội tuy giản dị nhưng với tôi đó là lộc lớn. Là người địa phương, thấy du khách thập phương về đây chung vui, tôi thấy mình phải có trách nhiệm gìn giữ và lan tỏa nét đẹp này hơn nữa, ngay từ chính trong gia đình mình”, anh Trần Văn Thảo, chia sẻ.

Ở một góc khác, đám đông đang vây quanh khu vực thi đấu đánh yến - một trò chơi thú vị, được ưa thích của phụ nữ người Sán Chay.

Bà Hoàng Thị Thạch (xã Phú Lương), tay cầm con yến, hào hứng giải thích: “Con yến nhìn qua thì giống quả cầu lông của người Kinh, nhưng đế làm bằng lá dừa tết lại, lông gà thì được kết lại bằng ống trúc nhỏ. Trò này không phân thắng thua gay gắt, người chơi chỉ cốt đánh qua lại bằng tay sao cho con yến bay cao và không rơi xuống đất. Với phụ nữ Sán Chay chúng tôi chơi trò đánh yến trong ngày Tết, ngày hội là để gắn kết tình cảm, rèn sự khéo léo chứ không phải để tranh giành”.

Đi cầu khỉ đòi hỏi người chơi phải giữ được sự thăng bằng cao độ.

Sôi động và đòi hỏi kỹ thuật cao nhất có lẽ là khu vực đi cà kheo và cầu khỉ. Anh Hà Văn Chúng (xã Nam Hòa) vừa biểu diễn những bước đi thoăn thoắt trên đôi cà kheo cao lênh khênh, vừa chia sẻ bí quyết: Để có đôi cà kheo tốt, phải chọn cây tre già, đặc ruột thì mới chịu lực được. Người chơi cà kheo không chỉ cần sức khỏe mà phải có giữ được bình tĩnh, sự thăng bằng trong từng bước chân. Ngày xưa các cụ dùng cà kheo để lội suối, đi rừng, nay mang ra hội là để con cháu nhớ về sự sáng tạo và gian khó của cha ông.

Trò chơi cà kheo cũng là cách để con cháu nhớ về sự sáng tạo và gian khó của cha ông.

Khi màn đêm buông xuống, ánh lửa trại bùng lên giữa núi rừng ATK, tay trong tay, người Kinh, người Tày, Nùng, Dao, Sán Chay... cùng nối vòng tay lớn. Trong ánh lửa bập bùng, mọi ranh giới bị xóa nhòa, chỉ còn lại sự thăng hoa của tình đoàn kết. Và từ ngày hội này, mạch nguồn văn hóa nơi “Thủ đô gió ngàn” sẽ lại tiếp tục chảy, bồi đắp tâm hồn cho các thế hệ mai sau.

Nguồn: https://baothainguyen.vn/van-hoa/202512/ron-rangsan-hoi-phu-dinh-cd421bb/