'Sắc màu' bản Dao Na Bả

Ngày ra mắt Câu lạc bộ “Phụ nữ bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc Dao Lô Gang xóm Na Bả” vào trung tuần tháng 8-2025, chị Triệu Thị Bình, Chủ nhiệm CLB cùng gần 60 thành viên xúng xính trong bộ trang phục dân tộc đến Hội trường UBND xã Dân Tiến từ sớm. Không vui sao được khi chính họ là những người đang từng ngày nỗ lực góp phần gìn giữ bản sắc văn hóa của dân tộc mình, với hy vọng nét văn hóa ấy mãi trường tồn với thời gian.

Các thành viên CLB Phụ nữ bảo tồn bản săc văn hóa dân tộc Dao Lô Gang xóm Na Bả.

Từ mô hình văn hóa điểm

Xóm Na Bả, xã Dân Tiến, là nơi có 100% số dân là người Dao Lô Gang sinh. Những giá trị văn hóa truyền thống như trang phục thêu tay, tiếng nói, chữ viết cổ, Lễ Cấp sắc, hát Páo dung và các phong tục cưới hỏi, lễ hội vẫn được cộng đồng người Dao nơi đây trân trọng lưu giữ.

Tuy nhiên, trước làn sóng hội nhập và tác động mạnh mẽ của công nghệ, không ít nét đẹp văn hóa đang dần bị mai một. Nhận thức được điều đó, Hội LHPN xã Dân Tiến đã chủ động khôi phục và phát huy mô hình câu lạc bộ văn hóa dân tộc.

Trước khi sáp nhập 3 xã Bình Long, Phương Giao và Dân Tiến, địa phương từng có một CLB bảo tồn văn hóa Dao Lô Gang hoạt động hiệu quả với hơn 20 thành viên. Sau khi sáp nhập, để phù hợp với điều kiện mới, Hội tiếp tục vận động thành lập CLB mới tại xóm Na Bả, với sự tham gia của gần 60 hội viên phụ nữ những người trực tiếp gắn bó, thực hành và truyền dạy văn hóa truyền thống.

Trong cuộc trò chuyện với chúng tôi về giữ bản sắc người Dao Lô Gang, chị Phạm Thị Nhị, Chủ tịch Hội LHPN xã Dân Tiến, bảo: Phụ nữ chính là lực lượng quan trọng trong việc gìn giữ bản sắc dân tộc. Họ là người trực tiếp may mặc trang phục truyền thống, dạy con cháu tiếng nói, chữ viết, hát dân ca và gìn giữ nếp nhà. Vì vậy, việc thành lập CLB “Phụ nữ bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc Dao Lô Gang” là cách chúng tôi cụ thể hóa vai trò, trách nhiệm và niềm tự hào của người phụ nữ Dao trong đời sống hôm nay.

CLB được kỳ vọng trở thành mô hình điểm, không chỉ gìn giữ giá trị văn hóa truyền thống mà còn góp phần thực hiện hiệu quả phong trào “Xây dựng người phụ nữ Việt Nam thời đại mới: tự tin, tự trọng, trung hậu, đảm đang”. Thông qua sinh hoạt định kỳ, hội viên được chia sẻ kinh nghiệm may trang phục, học chữ Nôm Dao, luyện hát dân ca và cùng nhau gìn giữ phong tục tốt đẹp.

Ngưng giây lát, chị Nhị nói như tâm tình: Được đi học hỏi ở một số địa phương, tôi nhận ra rằng việc bảo tồn bản sắc văn hóa đi đôi với khai thác hợp lý các giá trị truyền thống sẽ giúp tạo sinh kế mới cho phụ nữ địa phương. Bởi vậy, chúng tôi mong muốn qua việc phục dựng và quảng bá trang phục, ẩm thực, làn điệu dân ca Dao Lô Gang, xóm Na Bả sẽ trở thành điểm đến du lịch cộng đồng. Khi đó, phụ nữ không chỉ giữ gìn văn hóa mà còn có thể tăng thu nhập, cải thiện đời sống gia đình từ giá trị của văn hóa.

Đến lan tỏa bản sắc dân tộc

Ban Chủ nhiệm ngày ra mắt CLB.

Đến thời điểm này, thông tin về hoạt động của CLB đã được lan tỏa trên các nền tảng mạng xã hội như Facebook, Zalo, TikTok, với các video, hình ảnh giới thiệu trang phục của người Dao; hướng dẫn thêu hoa văn truyền thống hay chia sẻ câu chuyện về lễ Cấp sắc, tục cưới hỏi.

Chủ nhiệm CLB, chị Triệu Thị Bình hào hứng nói: Chúng tôi tận dụng mạng xã hội để giới thiệu văn hóa Dao Lô Gang đến mọi người. Khi thấy bạn bè ở nơi khác trầm trồ khen ngợi trang phục truyền thống của mình, tôi cảm thấy rất tự hào và có thêm động lực để học thêu, học hát dân ca và tích cực tuyên truyền, vận động chị em cùng tham gia. Trong CLB hiện nay có các bà 70 - 80 tuổi vẫn nhiệt tình tham gia.

Giờ đây hoạt động của CLB không chỉ dừng ở các hội viên phụ nữ mà còn có sức ảnh hưởng đến cộng đồng. Ông Triệu Văn Sinh, người dân xóm Na Bả, bảo rằng: Chúng tôi rất vui khi thế hệ trẻ, đặc biệt là phụ nữ, quan tâm học hỏi văn hóa của dân tộc. Trước đây, nhiều người không còn biết hát Páo dung hay đọc chữ Nôm Dao, nhưng đến nay nay nhờ các lớp học của Hội Phụ nữ, nhiều cô gái đã biết thêu trang phục, hát dân ca và tự tin biểu diễn trong các dịp lễ hội.

Không chỉ dừng lại ở việc bảo tồn, CLB “Phụ nữ bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc Dao Lô Gang”còn là diễn đàn kết nối cộng đồng, giúp chị em hỗ trợ nhau trong sản xuất, nuôi dạy con cái và xây dựng gia đình hạnh phúc. Thông qua các buổi sinh hoạt, phụ nữ Dao Lô Gang cùng nhau chia sẻ kinh nghiệm làm kinh tế, giữ gìn nếp sống văn minh, đoàn kết giúp nhau vượt khó.

Trong bối cảnh hiện nay, việc gìn giữ bản sắc văn hóa không chỉ là trách nhiệm của cộng đồng mà còn là động lực để phát triển bền vững. Câu lạc bộ “Phụ nữ bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc Dao Lô Gang” ở xóm Na Bả ra đời đã khẳng định vai trò tiên phong của phụ nữ trong công tác bảo tồn di sản.

Từ những nỗ lực cụ thể và thiết thực ấy, những người phụ nữ Dao Lô Gang ở Dân Tiến đang từng ngày góp phần làm giàu thêm sắc màu văn hóa Việt Nam.

Nguồn: https://baothainguyen.vn/van-hoa/202511/sac-mau-ban-dao-na-ba-b1a37b7/