Sáng kiến nâng tầm sản phẩm chè

Sinh ra và lớn lên ở vùng chè Tân Cương, bà Đào Thanh Hảo, Giám đốc Hợp tác xã chè Hảo Đạt thấu hiểu cây chè không chỉ là kế sinh nhai mà còn là thương hiệu, niềm tự hào của vùng đất này từ bao đời nay...

Bà Đào Thanh Hảo (bên phải) đã trăn trở nhiều năm để tìm ra giải pháp vừa giữ được hương vị truyền thống, vừa nâng cao chất lượng sản phẩm chè.

Bà Hảo chia sẻ: Thị trường ngày càng khắt khe, sản lượng tăng nhưng nếu công nghệ chế biến vẫn thủ công thì chất lượng khó giữ, giá trị khó nâng. Khâu diệt men bằng chảo tôn truyền thống vừa tốn sức, vừa khó đồng đều, màu và hương dễ bị biến đổi. Tôi đã trăn trở rất nhiều năm để tìm ra một giải pháp vừa giữ được hương truyền thống, vừa nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm chè.

Từ trăn trở ấy, bà Hảo đã tự nghiên cứu, cải tiến và đưa ống diệt men chè vào quy trình chế biến truyền thống tại cơ sở của mình. Thiết bị này được chế tạo từ inox cao cấp, gia nhiệt đồng đều trong lòng ống kín, điều khiển tự động nhiệt độ và tốc độ quay, giúp bất hoạt hoàn toàn enzym polyphenol oxidase và peroxidase, những yếu tố quyết định màu sắc và hương vị của chè xanh.

So với phương pháp chảo thủ công, ống diệt men rút ngắn thời gian mỗi mẻ xuống chỉ 3-5 phút, lá chè chín đều, mềm dẻo, giữ nguyên màu xanh sẫm tự nhiên và hương thơm đặc trưng. Quá trình quay tròn nhẹ nhàng giúp lá không bị nát vụn, tỷ lệ chè cám giảm tối đa.

Đặc biệt, hệ thống còn loại bỏ khói, bụi than, những yếu tố âm thầm ảnh hưởng tới sức khỏe người lao động và chất lượng môi trường sản xuất. Bà Hảo chia sẻ: Trước đây, mỗi mẻ diệt men phải có người đứng đảo tay liên tục. Giờ chỉ cần vận hành máy, vừa tiết kiệm sức lao động, vừa đảm bảo chất lượng đồng đều.

So với phương pháp dùng chảo thủ công, việc sử dụng ống diệt men giúp rút ngắn thời gian thực hiện mỗi mẻ chè xuống chỉ còn 3-5 phút.

Một ống diệt men có thể thay thế tới 8 chảo thủ công, giảm 2 lao động/mẻ, tăng sản lượng gấp 3 đến 5 lần. Chè loại 1 cũng tăng tỷ lệ rõ rệt, sản phẩm đồng đều về màu sắc, hương vị. Minh chứng về hiệu quả kinh tế là năm 2024, Hợp tác xã (HTX) chè Hảo Đạt đạt doanh thu 43 tỷ đồng, lợi nhuận 2 tỷ đồng. Con số gấp hơn 5 lần so với 4 năm trước.

Không chỉ dừng ở việc tiết kiệm chi phí nhiên liệu và công lao động, công nghệ mới giúp HTX chủ động thời gian sản xuất, đồng thời mở rộng liên kết thu mua chè búp tươi từ nông hộ. Người trồng chè yên tâm đầu ra, người chế biến có nguồn nguyên liệu chất lượng để cùng nhau tạo nên chuỗi giá trị bền vững.

Giải pháp ống diệt men không chỉ phù hợp với quy mô HTX mà còn dễ dàng ứng dụng ở các hộ gia đình. Đây là bước tiến công nghệ gắn chặt với thực tiễn, góp phần giữ gìn và nâng tầm thương hiệu Chè Tân Cương - Thái Nguyên, vốn đã đạt nhiều danh hiệu uy tín, trong đó có sản phẩm OCOP 5 sao.

Mong muốn công trình này được nhân rộng, bà Hảo bày tỏ: Tôi tin rằng, khi người làm chè biết tự học hỏi, mày mò sáng tạo, cây chè sẽ mãi xanh trên đất Tân Cương, mang lại no ấm và niềm tự hào cho người dân.

Sáng kiến ống diệt men đã được HTX chè Hảo Đạt ứng dụng từ nhiều năm nay, trở thành hạt nhân đổi mới trong sản xuất chè Tân Cương.

Năm 2025, công trình này vinh dự là 1 trong 5 công trình tiêu biểu toàn quốc được đề xuất vào vòng chung khảo Giải thưởng “Khuyến học - Tự học thành tài”, thuộc hệ thống Giải thưởng Nhân tài Đất Việt.

Đây là giải thưởng tôn vinh những cá nhân, tập thể “tự học - tự nghiên cứu”, chưa qua đào tạo bài bản nhưng bằng thực tiễn lao động đã chế tạo ra sản phẩm có giá trị cao về kinh tế - xã hội.

Lễ trao giải dự kiến diễn ra tại Hà Nội trong Tháng Khuyến học Việt Nam - tháng 10/2025, nơi quy tụ những câu chuyện truyền cảm hứng về trí tuệ và sáng tạo Việt.

Sự ghi nhận này không chỉ là niềm tự hào của riêng HTX chè Hảo Đạt, mà còn khẳng định con đường kết hợp hài hòa giữa truyền thống và đổi mới công nghệ chính là chìa khóa để chè Tân Cương không chỉ bền vững trên quê hương, mà còn vươn xa, định vị thương hiệu Việt trên bản đồ chè thế giới.

Nguồn: https://baothainguyen.vn/kinh-te/202508/sang-kiennang-tam-san-pham-che-2391072/