Giá xuống thấp, nhà vườn sẽ đốn sầu riêng?
"Sầu riêng tràn ra ngoài đường, thấy tội nhà vườn! Nhưng 30.000 đồng/kg là giá vừa sức mua của lớp bình dân tụi tui", những người mua sầu riêng vệ đường thú thiệt mấy năm qua, giá sầu riêng xuất khẩu 80.000-90.000 đồng/kg, muốn mua cũng khó. Đã quen bán giá cao, sầu riêng nghiễm nhiên thành hàng cao cấp, tỉ đô… nay thất sủng, liệu nhà vườn sẽ đốn bỏ khi sầu riêng rớt giá !?
Anh Mến, nhà vườn ở Châu Thành, Đồng Tháp, nâng niu từng trái sầu riêng trong vườn. Ảnh: Ng. Đém
"Đối với những người trồng sầu riêng nắm chắc kỹ thuật, kiểm soát chi phí thì giá sầu riêng 30.000 đồng/kg vẫn sống được. Ths. Nguyễn Văn Đém, Công ty TNHH Phì Nhiêu, chuyên tư vấn nhà vườn trồng sầu riêng theo hướng an toàn, tính rợ: 1 công (1.000m2) nếu trồng 20 gốc sầu riêng, 3 năm cho trái. Mỗi cây mười trái, mỗi trái 3kg trở lên, nhà vườn thu nhập bình quân 1 triệu đồng/cây, tức 20 triệu đồng/công, 200 triệu đồng/ha. Hiện nay, nhà vườn trồng mật độ dày 40 gốc/công, thu nhập tăng gấp đôi, tức 400 triệu đồng/ha. Không thu tiền tỉ nhưng so với nhãn, cam, xoài… Chưa có cây nào tạo thu nhập cao hơn sầu riêng. Chưa có cây nào hoàn vốn, sinh lợi nhanh như sầu riêng nên sẽ không có nạn đốn bỏ không thương tiếc sầu riêng như những cây khác", Ths. Đém tin vào nhóm nhà vườn ở Châu Thành, Đồng Tháp.
Giá xuống thấp, anh Mến vẫn chăm sóc vườn tỉ mỉ, trực tiếp kiểm tra từng trái sầu riêng, từng cây và dõi theo thị trường nội địa xem người tiêu dùng ruột thịt ưa chuộng sầu riêng kiểu gì, giống nào - nội hay ngoại - trái chín tự nhiên hay nhúng thuốc….? Ths Đém có bằng chứng. Hệ lụy nghiêm trọng hơn nếu buông bỏ việc chăm sóc: Thu không đủ bù đắp chi phí đầu tư và công sức lao động, nợ nần thì mất uy tín; sau này không ai dám mua bán, mần ăn với mình. Nhiều gia đình, chỉ cần lơi chăm sóc là cây mất sức, vườn thất thu. Áp lực sinh kế khiến gia đình căng thẳng, trường hợp xấu nhất có thể giận hờn, xách gói đi luôn… Anh Mến cũng có bằng chứng.
Cùng là nhà vườn ở Châu Thành, anh Mến bàn với anh em trong xóm lập nhóm ứng phó nghịch cảnh, tập trung làm mấy việc: 1/Chia sẻ cách chăm sóc vườn tược bài bản, kiểm soát chi phí, chứ không bỏ cù; 2/Tìm các kênh bán hàng online, lựa chọn trái ngon cung cấp đều đều thay vì bán ào ào cho thương lái nhúng thuốc; 3/Khui trái bán trực tiếp cho người tiêu dùng; 4/Tìm tới chợ phiên nông sản, các điểm bán lẻ số lượng lớn chào hàng; 5/Học cách đàm phán để tìm đầu ra ở cửa hàng trái cây, siêu thị với cam kết cung cấp ổn định. Đặc biệt, cùng nhau xây dựng thương hiệu trái chín cây ngon lành, trái nào chắc trái nấy vừa tạo lòng tin với người mua vừa có giá tốt hơn.
Có ai đó nói với những nhà vườn này rằng, Thống đốc tỉnh Takeo, Vei Samnang đã chỉ thị các cơ quan chức năng tại cửa khẩu ngăn sầu riêng nhập khẩu vào Campuchia vì chứa các hóa chất gây hại cho người tiêu dùng. Khi giá sầu riêng giảm và không có đầu ra sẽ có tình trạng nhập khẩu trái phép vào thị trường Campuchia. Ông Vei Samnang từng dự báo và mừng rỡ báo cáo "cho đến nay không có hoạt động nhập khẩu sầu riêng trái phép nào qua tỉnh Takeo".
Ông Nguyễn Ngọc Thành, chuyên gia tư vấn về dinh dưỡng cây trồng, khoa học đất từng hỗ trợ vùng trồng sầu riêng Kampot, Takeo nói, các trang trại ở đây trồng sầu riêng với khoảng cách 10 thước 1 gốc. Với khoảng cách này, họ chăm sóc từng gốc theo hướng sinh học thuận tiện, không chịu áp lực phân, thuốc hóa học và rất tự tin ứng dụng số hóa để khách hàng dễ truy xuất nguồn gốc.
Chiến lược từ Thai SELECT - Orchid Star tới Otod
Thái Lan cũng lo đẩy nhanh việc phân phối - tiêu thụ 950.000 tấn sầu riêng. Bộ trưởng Thương mại Pichai Naripthaphan kêu gọi sự hợp tác của bộ này với nhiều tổ chức để thúc đẩy thương mại nội địa và xuất khẩu, đồng bộ hóa các hoạt động sản xuất, tiếp thị, chế biến… Bộ Thương mại Nội địa (DIT), ngay lập tức liên kết chuỗi bán lẻ lớn như Siam Paragon, Central, The Mall và CP Axtra.
Các chuyên gia tự nguyện chia sẻ kinh nghiệm trồng sầu riêng an toàn, bền vững với nông dân. Ảnh: Ch.L
Hiệp hội nông nghiệp, nhà sản xuất phân bón và Bộ Nông nghiệp và Hợp tác xã kết nối "Chương trình phân bón giá rẻ 2025" nhằm cung cấp phân bón chất lượng với hơn 79 công thức khác nhau để bảo vệ vùng trồng sầu riêng. 26 nhà cung cấp trong toàn quốc đã có sẵn 10,06 triệu bao cho chương trình này, mức chiết khấu 1,35 USD/bao.
7 biện pháp thực hiện và 25 kế hoạch hành động tăng cường xuất khẩu các sản phẩm nông nghiệp trên toàn cầu đang được Thái Lan kết nối nguồn lực theo tầm nhìn chiến lược. Để bảo đảm thành công, Bộ Thương mại nâng cấp nhãn hiệu chứng nhận "Thai Select", logo mới có hình ngôi sao danh dự hình hoa lan, phân loại thành bốn bậc: Thai Select 1 sao, 2 sao, 3 sao và Thai Select Casual. Nhiều nhà hàng Thái Lan ở nước ngoài cũng tham gia chương trình này, đề cao nhãn hiệu Thai Select, mở ra con đường nhập khẩu nguyên liệu từ Thái Lan sang các nước có nhà hàng Thái trên toàn cầu. Thai Select tiếp tục được cải tiến mang biểu tượng "Orchid Star". Bộ trưởng Pichai đặt kỳ vọng vào các thỏa thuận từ hiệp định thương mại tự do song phương (FTA) với Liên minh châu Âu, Hàn Quốc và hiệp định ASEAN - Canada, mở ra hướng kết nối thương mại giữa Thái Lan với hơn 50 quốc gia. Thành công của các FTA đã nâng mức tăng trưởng xuất khẩu của Thái Lan lên 17,8% trong tháng 3, đạt 29,55 tỉ USD.
Riêng thị trường Trung Quốc, khi Tổng cục Hải quan Trung Quốc (GACC) kéo dài thời gian vận hành các trạm kiểm soát 24/7, tăng cường các cơ sở phòng thí nghiệm tại biên giới để kiểm tra sầu riêng Thái Lan (kiểm soát thuốc nhuộm Basic Yellow 2 (BY2), loại trừ những chất nhiễm bẩn trước đây dẫn đến việc từ chối giao hàng), Bộ trưởng Nông nghiệp Thái Lan đã tập trung 9 phòng thí nghiệm tại Thái Lan đồng loạt sàng lọc BY2 để tránh tình trạng tiếp tục bị từ chối và kiên trì minh chứng để Trung Quốc công nhận một phòng thí nghiệm bổ sung, Central Laboratory (Thailand) Co Ltd, có trụ sở tại Chachoengsao.
6 tháng trước Cơ quan Xúc tiến kinh tế số Thái Lan (Depa) đã khởi động dự án "sầu riêng kỹ thuật số" nhằm giúp 8,8 triệu nông dân trồng sầu riêng cải thiện năng suất, và thiết lập các tiêu chuẩn riêng của sầu riêng Thái Lan. Cố vấn của Bộ Kinh tế và Xã hội số hóa Thái Lan (DES), ông Pantanu Wannagangsai, cho biết dự án này không chỉ phù hợp với các chính sách hiện hành của Chính phủ trong việc giải quyết các vấn đề về nợ, về mức thu nhập, chi phí sinh hoạt của nông dân mà còn xây dựng lòng tin của người tiêu dùng trong nước và quốc tế, giúp quảng bá các sản phẩm cao cấp của Thái Lan trên toàn cầu, đặc biệt trong bối cảnh các sản phẩm sầu riêng của Thái Lan đang chịu sự cạnh tranh khốc liệt từ các nước trong khu vực Đông Nam Á và cả sầu riêng "tự lực - tự cường" của Trung Quốc.
Hiện nay, diện tích trồng sầu riêng tại Thái Lan hơn 1,02 triệu rai (hơn 136.000ha), sản lượng 1,53 triệu tấn mỗi năm. Sầu riêng chiếm 69% tổng số lượng trái cây xuất khẩu của Thái Lan, tương đương hơn 991.557 tấn vào năm 2023. Trong đó, Trung Quốc là thị trường nhập khẩu sầu riêng lớn nhất của Thái Lan.
Thái Lan có 234 giống sầu riêng đã đăng ký với Chính phủ, trong đó 60-80 giống được trồng đại trà theo 3 nhóm chỉ số kỳ hạn: 1/Trưởng thành sớm (103-105 ngày gồm: Chanee, Gradum-tong và Lueng; 2/Thành thục trung bình (127-130 ngày) gồm Monthong. Gob, KanYau ; 3/Thành thục muộn (140-150 ngày) gồm Gumpan, Enak, Tong-Yoi-chat. Trong tất cả giống sầu riêng được trồng ở Thái Lan, Monthong chiếm 41%, Channee 33%, Kan Yau 5%, Gradum - Tong 2%... Theo Ths. Nguyễn Văn Đém, tiềm lực của Thái còn rất lớn. Họ không cần vay mượn nguồn gène, tên tuổi của ai cả.
Trung Quốc khác hẳn, theo Global Trade Atlas, Trung Quốc nhập khẩu sầu riêng tươi từ Thái Lan, Việt Nam và Philippines, Malaysia. Văn phòng Xúc tiến Thương mại Thái Lan tại Hạ Môn, Trung Quốc, cho biết nước này đã sản xuất được sầu riêng ở Hải Nam, bán với giá 300 baht/0,5kg (207.000 đồng).
Trong báo cáo của China News Service, Trung Quốc đã trồng sầu riêng rộng rãi ở các khu vực như Tam Á và Yucai, Hải Nam. Sầu riêng từ các nguồn gène chọn lọc đã sinh trưởng tốt. Năm ngoái, khoảng 500 cây bắt đầu cho trái. Lô sầu riêng đầu tiên từ Hải Nam ra thị trường vào cuối tháng 6. Mùa thu hoạch sầu riêng Hải Nam kéo dài từ tháng 6 đến tháng 8, cao điểm vào tháng 7. Một cây sầu riêng bốn năm tuổi có thể cho 19 trái, mỗi trái nặng khoảng 2kg. Trong 3-5 năm tới, theo dự kiến, diện tích sầu riêng trồng tại Hải Nam sẽ hơn 6.600ha. Tuy nhiên, sầu riêng Hải Nam được nhận xét là có mùi không quá nồng, không có kết cấu mịn như kem.
Một số ý kiến khác cho rằng cơm sầu riêng Hải Nam gợi lên cảm giác như chuối chưa chín, không có hương vị gì cả, thậm chí khô, cứng và nhạt nhẽo.
Đối với Thái Lan, dù sầu riêng Hải Nam có vô duyên chăng nữa, sầu riêng Thái vẫn phải chỉn chu. Dự án One Tambon, One Digital (Otod) do Cơ quan Xúc tiến kinh tế số Thái Lan (Depa) khởi động nhằm giúp 6.100 người nông dân trồng sầu riêng tại Thái Lan sử dụng các ứng dụng để ghi lại quá trình trồng trọt, thuận tiện trong việc theo dõi từng cây trồng, dữ liệu riêng của từng vùng trồng; thứ đến 12.200 nông dân tại 23 tỉnh sẽ được đào tạo về cách sử dụng các ứng dụng thương mại điện tử để nói rõ cách làm cho sầu riêng trở thành món ngon thiên đường, bất kể định kiến "biên giới mong manh của địa ngục".
Mô hình nông - công nghiệp kết hợp
Theo freshplaza.com, bài học mà chủ tịch Uniban, Manuel Laborde, chia sẻ ở đây là "Sự khác biệt trên thị trường quốc tế" được công nhận về hương vị, kết cấu và điều kiện trồng trọt". Uniban, với gần 60 năm kinh nghiệm, đã phát triển một mô hình nông - công nghiệp kết hợp các khu vực sản xuất lớn với công việc của hơn 2.400 nông dân nhỏ.
Do sản phẩm chính của Uniban là chuối nên danh mục đầu tư của công ty bao gồm chuối Cavendish thông thường và hữu cơ, cũng như chuối Hartón và Popocho, được sản xuất quanh năm tại Urabá, Santa Marta và Chocó.
Theo Manuel Laborde, châu Âu là điểm đến chính của Uniban, với 38% thị phần xuất khẩu vào năm 2024 thông qua công ty con Tropical Marketing Associated (TMA). Đức, Vương quốc Anh, Pháp và Hà Lan dẫn đầu nhu cầu về trái cây được chứng nhận.
Manuel Laborde cũng nhấn mạnh đến sự phát triển của Puerto Antioquia, với mức tăng trưởng 80%, như một giải pháp chiến lược tăng trưởng của Uniban bao gồm việc tăng cường: 1/Danh mục sản phẩm cao cấp; 2/Mở rộng sản phẩm đồ ăn nhẹ có giá trị gia tăng; và 3/Củng cố liên minh với các nhà sản xuất nhỏ.
Tuy sản phẩm hữu cơ không phải là tất cả, nhưng sự tiến triển thông qua một chuỗi hành động thân thiện tự nhiên, gắn bó con người, hành vi đạo đức… mô hình nông - công nghiệp có ý nghĩa khi nói đến hiệu quả và bền vững thay vì xé lẻ đội hình, thuyền ai nấy lạo, nặng lòng sầu riêng.
CHÂU LAN
Nguồn: https://baocantho.com.vn/sau-chung-sau-rieng-a187052.html
Bình luận (0)