Sống lại ký ức hào hùng ở Trường báo Huỳnh Thúc Kháng

Trường dạy làm báo Huỳnh Thúc Kháng không chỉ là dấu mốc lịch sử mà còn là biểu tượng của tinh thần dấn thân, cống hiến vì sự nghiệp cách mạng.

Ngày 4/4/1949, tại xóm Bờ Rạ, xã Tân Thái, huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên, Trường dạy làm báo Huỳnh Thúc Kháng được thành lập theo chỉ thị của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Đây là cơ sở đào tạo báo chí đầu tiên và duy nhất trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp, nhằm đáp ứng nhu cầu cấp thiết về đội ngũ cán bộ báo chí phục vụ công cuộc cách mạng.

Đây là cơ sở đào tạo báo chí duy nhất của cách mạng trong thời kỳ này, do nhà báo Đỗ Đức Dục giữ cương vị Giám đốc và nhà báo Xuân Thủy làm Phó Giám đốc. Ban giám hiệu còn có sự tham gia của các nhà báo tên tuổi như Như Phong, Đỗ Phồn, và Tú Mỡ. Đội ngũ giảng viên của nhà trường là những trí thức, nhà hoạt động chính trị, nhà báo và văn nghệ sĩ nổi bật của đất nước lúc bấy giờ như: Trường Chinh, Đại tướng Võ Nguyên Giáp, Hoàng Quốc Việt, Lê Quang Đạo, Tố Hữu, Trần Huy Liệu, Xuân Diệu…

Trong thời gian đào tạo ngắn ngủi kéo dài ba tháng, từ ngày 4/4 - 6/7/1949, nhà trường đã huấn luyện được 42 học viên, những người sau này trở thành các nhà báo cách mạng xuất sắc, tiếp tục đảm nhiệm các công tác quan trọng tại các cơ quan báo chí và tuyên truyền của Đảng và Nhà nước.

Ngày 6/7/1949, lớp học bế mạc. Trong thư gửi cho lớp, Bác Hồ biểu dương và nhắc 4 điểm chính về nhiệm vụ, tôn chỉ, mục đích, đối tượng của mỗi tờ báo, mục tiêu của báo chí. Bác nhấn mạnh, muốn viết báo thì cần: “1 - Gần gũi quần chúng, cứ ngồi trong phòng giấy mà viết thì không thể viết thiết thực. 2 - Ít nhất cũng phải biết một thứ tiếng nước ngoài, để xem báo nước ngoài và học kinh nghiệm của người. 3 - Khi viết xong một bài báo, tự mình phải xem lại ba, bốn lần, sửa chữa lại cẩn thận. Tốt hơn là đưa nhờ một vài người ít văn hóa xem và hỏi họ những câu nào, chữ nào họ không hiểu thì sửa lại cho dễ hiểu. 4 - Luôn cố gắng học hỏi, luôn cầu tiến bộ…”

Tổng Bí thư Trường Chinh tháng 6/1949 đã viết: "Khóa thứ nhất trường Huỳnh Thúc Kháng này là một thí nghiệm rất hay. Tôi tin rằng sau khi rút tỉa kinh nghiệm của khóa này, Tổng hội Việt Minh sẽ thành công hơn trong việc đào tạo cán bộ chiến đấu với quân thù bằng ngòi bút và hướng dẫn dư luận quốc dân".

Từ mái trường ấy, các học viên đã tỏa đi khắp mọi miền đất nước, có mặt trên các chiến trường ác liệt nhất, nơi tuyến lửa căng thẳng và phức tạp nhất. Họ là những người đã làm nên tên tuổi trên mặt trận báo chí cách mạng như các nhà báo Thép Mới, Chính Yên, Trần Kiên (Báo Nhân Dân); Mai Thanh Hải, Mai Hồ (Báo Cứu Quốc); đạo diễn Bành Bảo; nhà văn Hữu Mai; nhà thơ Từ Bích Hoàng (bút danh Việt Phương), nhà thơ Hải Như... Ảnh: Bút tích các nhà báo tại được trưng bày tại Trường dạy làm báo Huỳnh Thúc Kháng.

Đó là thế hệ nhà báo được “đào tạo giữa lửa đạn”, không qua trường lớp chính quy, nhưng bằng bản lĩnh, tư duy, kỹ năng và phẩm chất chính trị vững vàng, họ đã làm nên một thời kỳ báo chí oanh liệt, đầy tự hào trong lịch sử cách mạng Việt Nam. Ảnh: Lớp dạy làm báo đầu tiên được tái hiện lại.

Lớp Huỳnh Thúc Kháng đã cho chúng ta những bí quyết của người cầm bút, nhưng muốn trở thành những nhà văn, nhà báo sắc sảo, chúng ta cần phải vác bút đi thực nghiệm trong trường đời, nhât là thực nghiệm ngay trong những tòa báo hiện có”, nhà báo Xuân Thủy nhận định.

Nhà báo Phan Hữu Minh, Nguyên Trưởng ban Kiểm tra, Hội Nhà báo Việt Nam xúc động chia sẻ: "Mặc dù chỉ có ba tháng nhưng với một khối lượng đồ sộ về kiến thức, có cả thực hành và lý thuyết, những người tham gia lớp báo chí Huỳnh Thúc Kháng đầu tiên đó gần như được trang bị những kiến thức hết sức cơ bản, được học những giáo trình hơn tất cả những giáo trình, đặc biệt là hai lá thư của Bác Hồ dạy làm báo. Tôi cho rằng đây là những tài liệu rất quý, nó có tính chất vĩnh hằng đối với thời gian".

Bà Nguyễn Thị Kim Hoa, Giám đốc Bảo tàng Báo chí Việt Nam tâm sự: "Ở thời điểm đó một ngôi trường mọc lên tranh tre nứa lá trên một ngọn đồi thuộc xóm Bờ Rạ, xã Tân Thái, huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên và bây giờ mặc dù xóm Bờ Rạ không còn nữa nhưng mà bên hồ Núi Cốc đã có một công trình lịch sử soi bóng xuống mảnh đất lịch sử năm xưa, và với sự cố gắng, nỗ lực của chúng tôi, ngôi nhà sàn này sẽ trở thành một ngôi nhà để kể lại câu chuyện báo chí Chiến khu Việt Bắc".

Ngày 18/1/2024, Hội Nhà báo Việt Nam đã khởi công xây dựng công trình tu bổ, tôn tạo Di tích quốc gia Địa điểm Trường dạy làm báo Huỳnh Thúc Kháng tại xã Tân Thái (Đại Từ).

Nhà báo Lê Quốc Minh, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam chia sẻ: "Chúng tôi cũng sẽ đẩy mạnh tuyên truyền đến với các hội nhà báo địa phương, các liên chi hội và chi hội nhà báo trong toàn quốc với mong muốn tất cả giới báo chí thấy rõ tầm quan trọng của di tích này, từ đó coi đây là một địa chỉ đỏ để các nhà báo, nhất là các nhà báo trẻ, hướng về nguồn, để tìm hiểu lịch sử báo chí hào hùng, nghe kể chuyện về lớp lớp đàn anh đi trước và xây đắp cho tương lai của báo chí nước nhà".

Đối với thế hệ trẻ, Trường dạy làm báo Huỳnh Thúc Kháng không chỉ là một di tích lịch sử mà còn là nguồn cảm hứng lớn lao, nhắc nhở họ về truyền thống vẻ vang, tinh thần cống hiến và trách nhiệm của người làm báo cách mạng. Trần Hương (sinh viên Học viện Báo chí & Tuyên truyền) chia sẻ: "Về thăm trường dạy làm báo đầu tiên của Việt Nam, điều đầu tiên tôi cảm nhận được là sự tự hào sâu sắc khi biết về một ngôi trường ra đời trong hoàn cảnh chiến tranh ác liệt, nơi những nhà báo đầu tiên được đào tạo để phục vụ cách mạng".

Bạn Phương Doãn (Thái Nguyên) cũng không giấu nổi sự xúc động khi tới thăm Khu di tích: "Các hiện vật đều là những minh chứng sống động cho thành quả đào tạo của Trường Dạy làm báo Huỳnh Thúc Kháng, nơi khơi nguồn đam mê, hun đúc bản lĩnh và tay nghề cho một thế hệ nhà báo dấn thân và kiên trung". Ảnh: Tạp chí Thông tin & Truyền thông.

Nguồn: https://khoahocdoisong.vn/song-lai-ky-uc-hao-hung-o-truong-bao-huynh-thuc-khang-post1549387.html