Sử dụng thực phẩm có đường thế nào cho an toàn

Tại Hội thảo về xu hướng sử dụng thực phẩm và đồ uống có đường vừa được tổ chức, TS.Bùi Thị Mai Hương, Viện Dinh dưỡng Quốc gia cho biết, đường trong khẩu phần ăn của người Việt hiện chiếm tỷ lệ rất cao, lên tới 70%, vượt xa khuyến cáo của WHO.

TS. Bùi Thị Mai Hương, Viện Dinh dưỡng Quốc gia chia sẻ về đồ uống có đường.

Cũng theo TS.Hương, trong 15 năm qua, mức tiêu thụ đường ở Việt Nam đã tăng gấp 7 lần. Theo thống kê của Viện Dinh dưỡng Quốc gia, mức tiêu thụ đường trung bình của người Việt Nam là 46,5 gam/ngày (năm 2018), cao gấp nhiều lần so với khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), chỉ 25 gam/ngày.

Việc tiêu thụ quá mức đường là nguyên nhân dẫn đến nhiều bệnh lý mãn tính không lây. Trong bối cảnh này, việc sử dụng thực phẩm có đường sao cho hợp lý và an toàn trở thành vấn đề đáng được quan tâm.

TS.Hương cũng chia sẻ rằng một lon nước ngọt có gas chứa tới 36g đường. Nghiên cứu cho thấy hơn 57% người tham gia khảo sát có thói quen uống nước ngọt có gas, trong đó, 13% nam giới uống mỗi ngày.

Bà cảnh báo rằng việc tiêu thụ quá nhiều đường là nguyên nhân chính dẫn đến các bệnh mãn tính không lây, như bệnh răng miệng, tiểu đường, béo phì, và bệnh tim mạch.

Để sử dụng đường an toàn, bạn cần phân biệt giữa các loại đường trong thực phẩm. Có hai loại đường chính, gồm:

Đường tự nhiên: Được tìm thấy trong trái cây, rau củ và các sản phẩm từ sữa (lactose). Đây là những loại đường tự nhiên cung cấp năng lượng và các dưỡng chất thiết yếu cho cơ thể.

Đường bổ sung (đường tinh luyện): Là loại đường được thêm vào trong quá trình chế biến thực phẩm, thường có mặt trong các món bánh kẹo, nước ngọt, thực phẩm chế biến sẵn. Đây là loại đường cần hạn chế vì nó không cung cấp dưỡng chất và có thể gây hại khi tiêu thụ quá mức.

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến cáo rằng lượng đường bổ sung không nên chiếm quá 10% tổng năng lượng trong khẩu phần ăn hàng ngày.

Đối với một người trưởng thành có chế độ ăn 2.000 calo, điều này tương đương với khoảng 50 gram (tương đương với 12 thìa cà phê) đường bổ sung. Tuy nhiên, nếu có thể, bạn nên giảm lượng đường bổ sung xuống dưới 5%, tương đương với 25 gram đường mỗi ngày.

Khi thèm ngọt, thay vì chọn các món ăn chứa đường bổ sung, hãy ưu tiên các thực phẩm có đường tự nhiên như trái cây tươi, sữa chua không đường hoặc các loại hạt ngọt tự nhiên.

Những thực phẩm này không chỉ cung cấp đường mà còn bổ sung vitamin, khoáng chất và chất xơ, giúp duy trì sức khỏe tổng thể. Ví dụ, thay vì uống nước ngọt có đường, bạn có thể thay thế bằng nước ép trái cây tươi, nhưng cũng cần lưu ý lượng đường có trong nước trái cây để tránh tiêu thụ quá mức.

Một cách hiệu quả để kiểm soát lượng đường bạn tiêu thụ theo khuyến cáo là đọc kỹ nhãn mác thực phẩm để biết chính xác lượng đường mình đưa vào cơ thể.

Bên cạnh việc giảm lượng đường, hãy chú ý đến việc xây dựng một chế độ ăn uống cân bằng với đầy đủ các nhóm thực phẩm. Hãy ưu tiên các loại rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt và các nguồn protein chất lượng cao như cá, thịt gà, đậu và hạt. Một chế độ ăn uống lành mạnh sẽ giúp bạn duy trì sức khỏe và hạn chế thèm ăn đồ ngọt.

Tập thể dục đều đặn không chỉ giúp bạn kiểm soát cân nặng mà còn hỗ trợ cơ thể sử dụng hiệu quả lượng đường tiêu thụ, ngăn ngừa các bệnh lý như tiểu đường và bệnh tim mạch. Các hoạt động thể chất như đi bộ, chạy bộ, bơi lội hoặc yoga sẽ giúp bạn duy trì sức khỏe và giảm thiểu tác hại từ việc tiêu thụ quá nhiều đường.

Ăn nhiều đường có thể dẫn đến lượng glucose dư thừa trong não, ảnh hưởng đến trí nhớ và nhận thức. Thói quen ăn thực phẩm chứa nhiều đường và muối ngày càng phổ biến, đặc biệt ở giới trẻ. WHO khuyến cáo giảm lượng đường tự do hấp thụ ở mọi lứa tuổi để bảo vệ sức khỏe.

Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ cũng khuyến cáo phụ nữ không nên tiêu thụ quá 6 thìa cà phê (25g) đường mỗi ngày, tương đương với khoảng 50g đường bổ sung.

Bà Nguyễn Quỳnh Vân, Phó Viện trưởng Viện Dinh dưỡng TH cũng nhấn mạnh rằng việc tiêu thụ quá nhiều đường có thể dẫn đến các bệnh mãn tính không lây và gây hại cho sức khỏe.

Bà Vân khuyến cáo người dân Việt Nam nên giảm lượng đường trong chế độ ăn hàng ngày để bảo vệ sức khỏe. Việc lựa chọn thực phẩm và đồ uống an toàn, như nước lọc hoặc đồ uống không đường, là vô cùng quan trọng. Người tiêu dùng nên đọc kỹ nhãn mác để chọn các sản phẩm ít hoặc không có đường bổ sung.

Các nhà sản xuất thực phẩm cũng nên cải thiện sản phẩm của mình bằng cách giảm lượng đường bổ sung và sử dụng nguyên liệu tự nhiên, như vị ngọt từ quả chà là, để tạo vị ngọt tự nhiên. Điều này sẽ giúp người tiêu dùng hình thành thói quen sử dụng sản phẩm lành mạnh, tốt cho sức khỏe.

Sự gia tăng nhanh chóng trong tiêu thụ đường tại Việt Nam đang là một vấn đề sức khỏe cộng đồng nghiêm trọng. Người dân cần có thói quen tiêu thụ thực phẩm có đường một cách hợp lý, chọn lựa thực phẩm và đồ uống an toàn để bảo vệ sức khỏe của bản thân và gia đình. Chỉ khi giảm thiểu lượng đường tiêu thụ, chúng ta mới có thể ngăn ngừa được những tác hại lâu dài của đường đối với sức khỏe.