Tạo chuyển biến toàn diện về dạy và học ngoại ngữ

Đề án dạy và học ngoại ngữ trong hệ thống giáo dục quốc dân giai đoạn 2017-2025 không chỉ tạo bước đột phá về chương trình, nội dung, phương pháp giảng dạy mà còn góp phần nâng cao năng lực ngoại ngữ cho học sinh, sinh viên và đội ngũ giảng viên, đáp ứng yêu cầu phát triển nguồn nhân lực trong bối cảnh hội nhập quốc tế sâu rộng.

Các chuyên gia trang bị kiến thức cho giáo viên tiếng Anh tại diễn đàn “Bồi dưỡng, đào tạo đội ngũ để triển khai hiệu quả việc đưa tiếng Anh thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học”.

Trưởng ban quản lý Đề án Ngoại ngữ quốc gia Nguyễn Thị Mai Hữu cho biết: Ngày 22/12/2017, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt việc điều chỉnh, bổ sung Đề án dạy và học ngoại ngữ trong hệ thống giáo dục quốc dân giai đoạn 2017-2025. Trên cơ sở đó, Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành nhiều chương trình quan trọng như: Chương trình làm quen tiếng Anh dành cho trẻ mẫu giáo, Chương trình giáo dục phổ thông môn tiếng Anh thí điểm các cấp hệ 10 năm, Chương trình giáo dục phổ thông 2018 các môn ngoại ngữ… Qua đó, hoạt động dạy học ngoại ngữ được thống nhất và mở rộng trên phạm vi cả nước.

Nếu như trước năm 2018, trẻ mầm non chưa chính thức được làm quen với tiếng Anh, học sinh lớp 1, lớp 2 chưa học ngoại ngữ, tỷ lệ học sinh từ lớp 3 đến lớp 12 học chương trình mới chỉ đạt dưới 36% thì đến nay có 28,5% số trẻ mẫu giáo được làm quen với tiếng Anh, gần 100% số học sinh từ tiểu học đến trung học phổ thông được học môn ngoại ngữ trong Chương trình giáo dục phổ thông 2018. Đáng chú ý, nhiều địa phương đã giảng dạy thêm các ngoại ngữ khác ngoài tiếng Anh. Những số liệu này cho thấy sự thay đổi rõ rệt về nhận thức cũng như sự nỗ lực trong triển khai đề án trên thực tiễn.

Không chỉ dừng lại ở giáo dục phổ thông, hầu hết các cơ sở giáo dục đại học, kể cả khối quân đội và công an cũng đã xác định lộ trình áp dụng chuẩn đầu ra năng lực ngoại ngữ theo Khung năng lực ngoại ngữ 6 bậc dùng cho Việt Nam. Việc mở rộng các chương trình đào tạo tiên tiến, liên kết quốc tế bằng ngoại ngữ đã thúc đẩy mạnh mẽ quá trình sử dụng ngoại ngữ trong giảng dạy và học tập, giúp sinh viên và giảng viên nâng cao trình độ. Đến nay, tỷ lệ giảng viên tiếng Anh ở các trường cao đẳng, đại học trực thuộc Bộ Giáo dục và Đào tạo đạt chuẩn năng lực bậc 5 trở lên đạt 98%, tăng đáng kể so với các năm trước. Cùng với đó, phong trào học ngoại ngữ trong học sinh, sinh viên lan tỏa rộng rãi, với nhiều câu lạc bộ, hoạt động ngoại khóa, sân chơi bổ ích, giúp các em rèn luyện kỹ năng giao tiếp, tự tin hội nhập.

Qua 8 năm triển khai, đề án đã góp phần đổi mới việc dạy và học ngoại ngữ từ chương trình, nội dung, phương pháp đến hình thức kiểm tra, đánh giá, tiếp cận xu hướng hiện đại của thế giới. Năng lực ngoại ngữ của học sinh, sinh viên, trí thức và người lao động được nâng cao rõ rệt, đáp ứng yêu cầu học tập, nghiên cứu, giao lưu quốc tế và tham gia thị trường lao động. Số lượng thí sinh được miễn thi ngoại ngữ trong kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông nhờ có chứng chỉ quốc tế như IELTS, TOEFL, TOEIC tăng đều qua các năm, từ 28.620 thí sinh năm 2021 lên 67.000 thí sinh năm 2024...

Từ thực tiễn triển khai trên địa bàn, Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo Thành phố Hồ Chí Minh Nguyễn Bảo Quốc cho biết: Mặc dù thành phố đã chủ động đưa ngoại ngữ vào nhà trường từ năm 1998, song chỉ khi triển khai đề án thì việc dạy và học mới được tổ chức bài bản, toàn diện hơn, hướng đến những mục tiêu cụ thể. Các trường học đã mạnh dạn áp dụng nhiều mô hình đa dạng như dạy tiếng Anh từ lớp 1, đưa tiếng Anh bổ trợ, tiếng Anh Toán-Khoa học vào giảng dạy học sinh tiểu học; đồng thời mở rộng dạy các ngôn ngữ khác như tiếng Nhật, tiếng Hàn. Điều này cho thấy tính thích ứng và sự chủ động của các địa phương trong triển khai đề án.

Thực hiện đề án, Trường đại học Sư phạm Hà Nội triển khai 7 chương trình đào tạo giáo viên dạy các môn học bằng tiếng Anh như: Toán, Vật lý, Hóa học, Sinh học, Tin học, Giáo dục tiểu học-Tiếng Anh, Giáo dục mầm non-Tiếng Anh. Hằng năm, có khoảng 250 sinh viên tốt nghiệp từ các chương trình này, phần lớn đạt bậc 4/6 và có việc làm đúng chuyên ngành. Trong công tác bồi dưỡng, nhà trường đã phối hợp với các tỉnh, thành phố phía bắc bồi dưỡng năng lực ngoại ngữ cho gần 1.000 lượt giáo viên và nghiệp vụ sư phạm cho gần 4.000 lượt giáo viên. Kết quả này được các địa phương đánh giá cao, đặc biệt trong triển khai Chương trình giáo dục phổ thông 2018.

Trong giai đoạn tới, Trường đại học Sư phạm Hà Nội tập trung vào ba trụ cột, đó là ứng dụng công nghệ tiên tiến, đặc biệt là trí tuệ nhân tạo (AI) trong dạy và học tiếng Anh và các môn bằng tiếng Anh, gắn với nền tảng học tập số cá nhân hóa; phát triển đội ngũ giảng viên ngoại ngữ cả về số lượng và chất lượng, đi đôi với chính sách đãi ngộ phù hợp; đổi mới kiểm tra, đánh giá với ngân hàng câu hỏi chuẩn hóa, ứng dụng công nghệ, bảo đảm khách quan và chính xác. Nhà trường đặt mục tiêu mở rộng đào tạo giáo viên dạy môn học bằng tiếng Anh, xây dựng mô hình phổ thông điển hình đưa tiếng Anh thành ngôn ngữ thứ hai; đồng thời chuẩn hóa đầu ra gắn với yêu cầu hội nhập quốc tế.

Thứ trưởng Thường trực Bộ Giáo dục và Đào tạo Phạm Ngọc Thưởng cho biết: Trong xu thế hội nhập toàn cầu hiện nay, việc đào tạo, bồi dưỡng thế hệ học sinh, công dân Việt Nam trở thành công dân toàn cầu là yêu cầu tất yếu. Việc xây dựng, ban hành và triển khai Đề án dạy và học ngoại ngữ trong hệ thống giáo dục quốc dân đã đáp ứng yêu cầu và đòi hỏi này. Những năm qua, đội ngũ giáo viên công lập, ngoài công lập, giáo viên tại các trung tâm ngoại ngữ cùng học sinh đã nỗ lực, cố gắng để hoàn thành mục tiêu, tạo nên sự thành công của đề án.

Thứ trưởng Phạm Ngọc Thưởng cũng lưu ý, dạy và học ngoại ngữ có vai trò hết sức quan trọng, vừa là yêu cầu tự thân, vừa là nhu cầu của xã hội và xu thế phát triển. Chưa bao giờ giáo dục nói chung và dạy, học ngoại ngữ nói riêng có nhiều điều kiện thuận lợi nhưng đồng thời cũng đối diện không ít thách thức như hiện nay. Do đặc điểm quy mô dân số, địa bàn, vùng miền khác nhau, việc cần làm trước hết là nâng cao nhận thức và tư duy xã hội về vai trò của học ngoại ngữ. Trên cơ sở đó, Ban Quản lý Đề án Ngoại ngữ quốc gia cần tham mưu để sử dụng hiệu quả những kinh nghiệm rút ra trong thời gian qua, phát huy giá trị của đề án, xây dựng lộ trình triển khai phù hợp, thiết thực và hiệu quả hơn trong giai đoạn tiếp theo.

QUỲNH NGUYỄN

Nguồn: https://nhandan.vn/tao-chuyen-bien-toan-dien-ve-day-va-hoc-ngoai-ngu-post913412.html