Màn mưa như tấm voan mỏng bao phủ sân khấu, nơi ánh sáng diệu huyền khắc họa những đám mây, triền núi, dòng suối, ruộng bậc thang, những nếp nhà sàn... và những khuôn mặt người Dao Đỏ ánh lên trong niềm tin và kiêu hãnh. “Thiêng” cùng với “Vũ điệu dưới trăng” là hai chương trình nghệ thuật thực cảnh được tỉnh Lào Cai đưa vào biểu diễn phục vụ nhân dân và du khách từ tháng 11. Trao đổi với phóng viên Báo Quân đội nhân dân, đồng chí Trần Sơn Bình, Phó giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Lào Cai cho biết, đây là chiến lược trong phát triển công nghiệp văn hóa, giải trí khai thác giá trị bản địa tạo sinh kế cho đồng bào các dân tộc thiểu số địa phương.

 Đồng chí Trần Sơn Bình.

Đồng chí Trần Sơn Bình: Chúng tôi đánh giá dự án nghệ thuật này trên 3 phương diện cốt lõi. Trước tiên là tính nguyên bản và chủ thể văn hóa: Điều đáng quý nhất là hai chương trình sử dụng các làn điệu dân ca, dân vũ, trang phục và nghi lễ nguyên bản nhất của các dân tộc thiểu số ở Sa Pa như: Mông, Dao, Tày... Điều chúng tôi rất cảm động là chính chủ thể văn hóa-đồng bào, nghệ nhân dân tộc thiểu số thực hiện và trình diễn (chiếm tới 60/80 nghệ sĩ, diễn viên thực hành biểu diễn trong các chương trình).

Thứ đến là nâng tầm nghệ thuật và công nghệ. Đây là lời giải cho việc bảo tồn đồng thời nâng tầm nghệ thuật. Công nghệ về âm thanh, ánh sáng, sân khấu được áp dụng làm cho những giá trị văn hóa truyền thống lung linh, tỏa sáng hơn và có thể sánh với thế giới. Dự án đã chứng minh những giá trị truyền thống không chỉ là vài điệu múa đơn giản của đồng bào mà có thể được nâng tầm nghệ thuật.

Trên phương diện phát triển, dự án này hiện thực hóa triết lý cốt lõi của tỉnh Lào Cai: Biến di sản thành đặc sản. Nó không chỉ là sản phẩm nghệ thuật mà còn là giải pháp để thực hiện ngành công nghiệp văn hóa mà tỉnh đang thử nghiệm.

PV:

Đồng chí Trần Sơn Bình: Chúng tôi nhận thức rõ ngân sách nhà nước là nguồn hỗ trợ ban đầu để vận hành thử nghiệm và chứng minh tính đúng đắn trong khâu định hướng. Sau này, cần phải có sự tham gia của cộng đồng doanh nghiệp và các đối tác.

Thông qua dự án, chúng tôi kỳ vọng sẽ mở ra cơ hội, triển vọng mới để tạo ra sản phẩm du lịch có khả năng thu hút 10% lượng khách đến Sa Pa (tức khoảng 500.000 khách). Đây sẽ là thành công lớn tạo ra doanh thu.

Về mặt chiến lược, chúng tôi cam kết sẽ cùng với các đối tác doanh nghiệp tìm ra những giải pháp cụ thể để tạo ra giá trị kinh tế cho các bên liên quan. Bởi lẽ, việc đồng bào tham gia chương trình biểu diễn với tư cách là một bên tham gia, sẽ tạo ra sinh kế và nguồn thu nhập để cải thiện đời sống. Họ được sinh sống trong chính giá trị văn hóa của họ và không ai thể hiện giá trị văn hóa này tốt bằng chính chủ thể. Việc gắn sản phẩm du lịch với bảo tồn phải đi đôi với nguồn thu để duy trì.

 Cảnh trong chương trình thực cảnh "Vũ điệu dưới trăng". Ảnh: VIỆT LAM

PV:

Đồng chí Trần Sơn Bình: Chúng tôi xác định vai trò là dẫn dắt và định hướng thông qua tư vấn của chuyên gia trong và ngoài nước để định hình ra các sản phẩm du lịch.

Về mặt chủ trương, chúng tôi sẽ định hình các loại hình sản phẩm du lịch gắn với các vùng du lịch trọng điểm, tạo định hướng cho các tổ chức, cá nhân cùng phát triển. Đưa ra các chính sách cụ thể để bảo tồn từ dân ca, dân nhạc, dân vũ, kiến trúc nhà truyền thống, trang phục, cho đến các lễ hội. Tỉnh sẽ mở lớp truyền dạy của các nghệ nhân để trao truyền cho thế hệ sau và có chính sách hỗ trợ các sản phẩm du lịch. Cụ thể hơn, chúng tôi tham gia trực tiếp vào khâu thiết kế và định hình sản phẩm. Hiện nay, chúng tôi đang phối hợp với các chuyên gia và nhà biên đạo nổi tiếng để cùng các đội văn nghệ dân gian tại địa phương xây dựng các chương trình biểu diễn. Cùng với đó, tiếp tục cộng tác với các doanh nghiệp thông qua các dự án để hình thành, duy trì và quảng bá chương trình. Bởi vì chúng tôi hiểu rằng, nếu không làm mới, không có bổ sung, chương trình biểu diễn sẽ dần cũ đi.

PV:

 

“Thiêng” được thực hiện kết hợp giữa ca, múa, nhạc và trình diễn thị giác quy mô lớn, lấy cảm hứng từ kho tàng văn hóa của người Dao Đỏ ở Sa Pa. Tác phẩm khắc họa sự gắn bó giữa đất-nước-lửa-tình yêu-tín ngưỡng thông qua nghi lễ cấp sắc-được coi là linh hồn trong đời sống tâm linh của người đàn ông Dao, khẳng định vị trí và trách nhiệm của họ với cộng đồng. Điểm nổi bật là sự kết hợp giữa nghệ thuật thị giác, ánh sáng, sắp đặt sân khấu và trình chiếu 3D Mapping.

“Vũ điệu dưới trăng” là bản hòa ca của nhiều thanh âm các dân tộc ở Sa Pa: Mông, Dao, Tày, Giáy, Xá Phó, thể hiện những lát cắt văn hóa khắc họa các điệu múa đặc sắc như múa Vạn Phù (Dao Đỏ), múa khèn, gậy sênh tiền (Mông), sáo mũi (Xá Phó), múa then, đàn tính (Tày) và múa quạt (Giáy), thể hiện tinh thần đoàn kết 5 dân tộc, sức mạnh nội sinh, tinh thần hăng say lao động và vòng tay rộng mở của Sa Pa.

Nguồn: https://www.qdnd.vn/van-hoa/doi-song/tao-sinh-ke-tu-von-van-hoa-cua-cong-dong-1011624