Tàu cá vùng khơi bị trói ở vùng lộng

Tàu cá của ông Nguyễn Đình Ngọc (phường 2, TP.Vũng Tàu) dài 21m, giấy phép cấp khai thác vùng khơi theo Luật Thủy sản năm 2017 nhưng giấy chứng nhận an toàn kỹ thuật tàu cá lại quy định phạm vi hoạt động ở vùng lộng và ven bờ.

Đánh bắt vùng nào cũng vi phạm

Ông Trần Văn Tình ở phường 5, TP.Vũng Tàu có tàu cá dài 19,2m công suất 710CV, hành nghề lưới vây và câu, chuyên đánh bắt xa bờ các loại cá chỉ vàng, đổng, nục, ngừ, mực… Đầu năm 2025, tàu hết hạn đăng kiểm, khi nhận giấy đăng kiểm lại, ông tá hỏa phát hiện giấy chứng nhận an toàn kỹ thuật được cấp phân vùng hạn chế II. Tức là, tàu cá của ông chỉ được phép hoạt động tại vùng biển cách xa bờ hoặc nơi trú ẩn không quá 50 hải lý (chủ yếu ở vùng lộng và ven bờ). Trong khi đó, Luật Thủy sản năm 2017 quy định, các tàu trên 15m được cấp giấy phép hoạt động ở vùng khơi.

Ông cầm 2 giấy phép với phân định vùng hoạt động khác nhau, mà đi biển vùng nào cũng sai phạm. Nếu đi vùng lộng sẽ vi phạm quy định chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU), mà ngư dân cả nước đang nghiêm túc thực hiện để gỡ cảnh báo “thẻ vàng” của Ủy ban châu Âu. Còn nếu đi đánh bắt ở vùng khơi, trên 50 hải lý, tàu ông lại vượt mức quy định giấy chứng nhận an toàn kỹ thuật tàu cá được cấp, nếu có rủi ro xảy ra thì thuyền trưởng và chủ tàu cá chịu trách nhiệm, bảo hiểm sẽ không chi trả bồi thường cho bất kỳ trường hợp nào, từ bảo hiểm thân tàu đến bảo hiểm thuyền viên.

Trước nghịch lý này, ông Tình phải cho tàu… nằm bờ. “Mưa gió bão bùng, đi biển cũng không có cá nên tôi cho tàu nằm bờ chờ được tháo gỡ”, ông Tình nói.

Hai tàu cá của ông Nguyễn Đình Ngọc, phường 2, TP.Vũng Tàu cũng gặp tình trạng tương tự. Tàu cá của ông Ngọc dài 21m, công suất 810CV nên được cấp giấy phép hoạt động khai thác vùng khơi nhưng giữa tháng 4/2025, khi đi đăng kiểm lại được đơn vị đăng kiểm cấp giấy chứng nhận an toàn kỹ thuật tàu cá phân vùng hạn chế II, không được hoạt động quá 50 hải lý tính từ bờ và nơi trú ẩn.

“Tàu cá của tôi được đóng theo Nghị định 67. Trước đây, 2 tàu cá được đăng kiểm theo mức hạn chế I, đánh bắt trong phạm vi 200 hải lý khắp vùng biển Việt Nam. Năm nay, tàu bị hạ xuống mức hạn chế II chỉ được đánh bắt trong 50 hải lý trở xuống mà đơn vị đăng kiểm không có văn bản nào giải thích lý do hạ định mức này”, ông Ngọc bức xúc.

“Đã xảy ra vài trường hợp tàu cá chìm khi đi đánh bắt ở vùng khơi nhưng bảo hiểm từ chối bồi thường vì lý do tàu đi quá vùng biển đảm bảo an toàn kỹ thuật theo giấy đăng kiểm. Trong khi đó, bên đơn vị đăng kiểm lại trả lời là giấp phép cấp theo Bộ Tiêu chuẩn quốc gia và hướng dẫn của Cục Thủy sản. Tại sao có những mâu thuẫn này?”, ông Ngọc băn khoăn.

Hệ lụy của hướng dẫn chồng chéo

Tại hội thảo đối thoại với ngư dân và doanh nghiệp thủy sản do Sở Nông nghiệp và Môi trường tổ chức ngày 3/6, ông Nguyễn Bi, Trưởng phòng Khai thác Thủy sản, cho biết: từ năm 2024, do thiếu nhân lực, sở không còn đảm trách công tác đăng kiểm tàu cá. Việc cấp giấy chứng nhận an toàn kỹ thuật hiện nay do các đơn vị đăng kiểm tư nhân thực hiện.

Ông Bi thông tin thêm, sở đã nắm bắt được nghịch lý này từ mấy năm trước sau khi có Luật Thủy sản 2017, và kiến nghị Cục Thủy sản (nay là Cục Thủy sản và Kiểm ngư, Bộ Nông nghiệp và Môi trường) thay đổi quy định đăng kiểm tàu cá theo TCVN 7111-2002.

Ghi nhận góp ý của các tỉnh, thành có biển, ngày 26/7/2021, Bộ NN-PTNT đã ban hành Thông tư 07/2021/TT-BNNPTNT do Thứ trưởng Phùng Đức Tiến ký quy định “Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về phân cấp và đóng tàu cá có chiều dài lớn nhất từ 12 mét đến dưới 24 mét”, mã số QCVN 02-35:2021/BNNPTNT. Thông tư 07 đã sửa đổi mức hạn chế II tăng phạm vi hoạt động của tàu cá từ 50 hải lý theo quy định cũ lên 100 hải lý, mức hạn chế III từ 20 hải lý lên 50 hải lý.

Tuy nhiên, trong công văn số 1330/TS-QLTC do Phó Cục trưởng Cục Thủy sản Nhữ Văn Cẩn ký ngày 14/11/2023 hướng dẫn một số nội dung liên quan đến công tác đăng kiểm tàu cá cho các địa phương, Cục Thủy sản lại hướng dẫn các đơn vị đăng kiểm, đối với các tàu cá đóng, cải hoán trước ngày ban hành Thông tư 07 năm 2021 vẫn áp dụng quy định cũ theo TCVN 7111-2002.

Công văn này cũng yêu cầu các đơn vị đăng kiểm bổ sung phạm vi hoạt động của tàu cá theo phân cấp hạn chế I, II, III trong giấy chứng nhận an toàn kỹ thuật tàu cá (trước đó không ghi - PV).

“Theo hướng dẫn của công văn 1330 các đơn vị đăng kiểm mới ghi thêm dòng chữ tàu cá phân cấp theo hạn chế II chỉ được hoạt động trong vùng biển không quá 50 hải lý tính từ bờ hoặc nơi trú ẩn. Điều này mâu thuẫn hoàn toàn với quy định tàu cá trên 15m hoạt động vùng khơi theo Luật Thủy sản năm 2017”, ông Nguyễn Bi giải thích.

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường, toàn tỉnh có hơn 1.000 tàu cá trên 15m đang vướng quy định về đăng kiểm này, khiến cho việc thực hiện quy định chống IUU gặp trở ngại. “Chúng tôi sẽ tiếp tục gửi kiến nghị lên Bộ Nông nghiệp và Môi trường nhanh chóng tháo gỡ điểm nghẽn này để bảo đảm sinh kế và quyền lợi cho ngư dân vươn khơi bám biển, bảo vệ chủ quyền biển đảo của đất nước”, bà Phạm Thị Na, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường khẳng định.

Bài, ảnh: NGỌC MINH

Nguồn: https://baobariavungtau.com.vn/kinh-te/202506/tau-ca-vung-khoi-bi-troi-o-vung-long-1044678/