Thu hút đầu tư cho nước sạch nông thôn

Đầu tư cho nước sạch nông thôn có vai trò rất quan trọng vì đây vừa là nhu cầu thiết yếu vừa là nền tảng cho phát triển sản xuất, bảo vệ sức khỏe cộng đồng và nâng cao chất lượng sống của người dân nông thôn. Theo đó, đầu tư cho hạ tầng nước sạch nông thôn, đảm bảo người dân được sử dụng nguồn nước sạch bền vững là một trong những mục tiêu tỉnh Đồng Nai chú trọng thực hiện trong thời gian qua.

Hệ thống xử lý nước sạch tại Công ty cổ phần Cấp nước Gia Tân, xã Dầu Giây. Ảnh: Bình Nguyên

Mục tiêu này càng quan trọng trong bối cảnh hiện nay, nguồn nước ngầm bị suy giảm, ô nhiễm và biến đổi khí hậu ngày càng rõ nét. Theo đó, giai đoạn 2026-2030, tỉnh tiếp tục xác định đây là một trong những nhiệm vụ trọng tâm, ưu tiên nguồn lực đầu tư cho nước sạch nông thôn, nhất là khu vực xã vùng sâu, xã biên giới.

Ưu tiên đầu tư

Giai đoạn 2021-2025, tỉnh Đồng Nai (trước đây) đầu tư xây dựng 26 dự án công trình cấp nước sạch khu vực nông thôn. Trong đó, 15 công trình đã xây dựng hoàn thành và đưa vào sử dụng, 11 công trình đang lập thủ tục hồ sơ giai đoạn chuẩn bị dự án. Tổng chiều dài tuyến đường ống cấp nước đấu nối, mở rộng phạm vi cấp nước từ các công trình cấp nước tập trung là 1.048km. Tổng kinh phí đầu tư cho các dự án cấp nước đạt hơn 2,3 ngàn tỷ đồng.

Tỉnh Bình Phước (trước đây) không thực hiện đầu tư hạ tầng nước sạch nông thôn từ nguồn vốn ngân sách, chủ yếu là các doanh nghiệp (DN) cấp nước đô thị mở rộng đầu tư các tuyến đường ống cấp nước cho một số xã nông thôn tiếp giáp các đô thị. Giai đoạn 2021-2025, các DN cấp nước đã đầu tư khoảng 320km đường ống cấp nước cho hơn 5,8 ngàn hộ dân.

Kết quả, tỉnh Đồng Nai (trước đây) có 91 công trình cấp nước tập trung nông thôn gồm: 52 công trình đang hoạt động, 39 công trình ngưng hoạt động. Tỉnh Bình Phước (trước đây) có 48 công trình với 32 công trình đang hoạt động, 16 công trình ngưng hoạt động. Trong đó, nhiều công trình cấp nước tập trung hiệu quả hoạt động kém. Nguyên nhân đa số các công trình cấp nước tập trung đã đầu tư lâu năm, nhiều hạng mục hư hỏng hoặc xuống cấp.

Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Võ Văn Dinh cho biết: Tính đến tháng 12-2025, tỷ lệ hộ dân nông thôn trên địa bàn tỉnh Đồng Nai được sử dụng nước hợp vệ sinh đạt 100%. Trong đó, tỷ lệ hộ dân sử dụng nước sạch đạt quy chuẩn là 79%, sử dụng nước từ công trình cấp nước tập trung đạt 43%, từ công trình cấp nước hộ gia đình, thiết bị lọc nước đạt 36%.

Trong giai đoạn 2026-2030, tỉnh Đồng Nai tiếp tục đặt mục tiêu cao về nước sạch nông thôn. Cụ thể, đến năm 2030, tỷ lệ hộ dân nông thôn được sử dụng nước sạch đạt quy chuẩn trên địa bàn tỉnh là 85%. Trong đó, sử dụng nước từ công trình cấp nước tập trung đạt 68%, từ công trình cấp nước hộ gia đình, thiết bị lọc nước đạt 17%.

Thu hút đầu tư bằng bệ đỡ chính sách

Để đạt mục tiêu về nước sạch nông thôn, trong giai đoạn 2026-2030, tỉnh Đồng Nai phải tiếp tục thu hút mạnh nhiều nguồn lực đầu tư cho hạ tầng nước sạch nông thôn. Cụ thể, tỉnh tiếp tục thực hiện các dự án chuyển tiếp từ năm 2025. Bên cạnh đó, các địa phương đầu tư mới 10 công trình, cấp nước cho khoảng 137,2 ngàn người với kinh phí đầu tư hơn 680,7 tỷ đồng. Ngoài ra, tỉnh tiếp tục đầu tư nâng cấp, sửa chữa, mở rộng tuyến đường cấp nước với tổng kinh phí hơn 2,5 ngàn tỷ đồng. 

Đây là bài toán khó của các địa phương khi nguồn vốn đầu tư từ ngân sách cho công trình thủy lợi và nước sạch nông thôn còn rất thấp so với nhu cầu thực tế. Trong khi đó, việc lồng ghép các nguồn vốn khác còn nhiều khó khăn do khác biệt về cơ chế. Trong khi đó, việc thu hút các DN đầu tư các dự án cấp nước sạch nông thôn, đặc biệt là tại các xã vùng sâu, biên giới còn rất khó khăn do yêu cầu vốn đầu tư lớn. Trong khi đó, người dân khu vực nông thôn sống không tập trung, giá nước thấp nên lợi nhuận không cao cũng không khuyến khích nhà đầu tư.

Theo phản ánh của các DN đầu tư các công trình, dự án cấp nước sạch nông thôn, việc đầu tư còn gặp nhiều vướng mắc, khó khăn. DN mong được tháo gỡ về mặt cơ chế, chính sách cũng như được sự đồng hành thiết thực hơn từ các sở, ngành, địa phương trong hướng dẫn để khâu làm hồ sơ, thủ tục trong đầu tư nhanh chóng, hiệu quả hơn.

Ông Hà Anh Tòng, Phó Giám đốc Công ty cổ phần Cấp thoát nước Bình Phước (BPWACO), phường Bình Phước cho biết: DN gặp một số khó khăn do sau khi sáp nhập, vùng cấp nước ở một số khu vực bị trùng lắp. Khi DN tiến hành thủ tục xin cấp phép thi công cấp nước, chính quyền địa phương vẫn còn bối rối trong việc xác định phạm vi cấp nước. Ngoài ra, thủ tục hồ sơ còn phức tạp, kéo dài cũng là vướng mắc với DN trong triển khai đầu tư.

Ông Đặng Đình Thuần, Giám đốc Công ty TNHH MTV Thủy lợi Đồng Nai nhận xét: Thực tế hiện nay, ở khu vực nông thôn, người dân vẫn có thói quen sử dụng nguồn nước từ giếng khoan, giếng đào, nơi không có nguồn nước thì họ chủ yếu sử dụng nước vào mùa khô, mùa mưa sử dụng nước mưa. Tỉnh cần có chính sách hỗ trợ đầu tư cấp nước sạch nông thôn cho xã vùng sâu, vùng xa, vùng biên giới. Để đảm bảo tính bền vững, cần đầu tư các công trình quy mô lớn, đảm bảo quyền sử dụng nguồn nước từ các công trình nước mặt như các hồ chứa. Đồng thời cần có chính sách giao đất công, chính sách về tín dụng... để khuyến khích các nhà đầu tư.

Theo kiến nghị của một số chủ đầu tư các dự án cấp nước nông thôn, DN có nhu cầu tăng nguồn cấp nước sinh hoạt từ các công trình hồ thủy lợi. Nhiều công trình hồ cấp nước thủy lợi trước đây chủ yếu cung cấp nước tưới cho nông nghiệp. Tuy nhiên, quá trình chuyển đổi cây trồng, diện tích tưới có xu hướng giảm, DN kiến nghị cho điều tiết nước ở các hồ thủy lợi tăng cấp nước cho sinh hoạt.

 

Tỉnh ủy viên, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Thị Hoàng giao Sở Nông nghiệp và Môi trường phối hợp với Sở Xây dựng xây dựng kế hoạch đầu tư cấp nước sạch nông thôn của tỉnh giai đoạn 2026-2030 trên cơ sở góp ý của các xã, phường để sát với nhu cầu thực tế. Trong đó, các xã, phường cần rà soát, phân vùng trong đầu tư, nếu đã có dự án thì không thu hút thêm, tránh việc đầu tư chồng lấn; nơi nào chưa có dự án thì kêu gọi đầu tư; nơi nào dân cư thưa thớt thì lắp đặt máy lọc nước hộ gia đình.

Bình Nguyên

Nguồn: https://baodongnai.com.vn/xa-hoi/202512/thu-hut-dau-tu-cho-nuoc-sach-nong-thon-b2a00b2/