Thụy Điển đặt cược vào điện hạt nhân để tăng trưởng xanh

(Dân trí) - Từng bị coi là "vùng cấm", năng lượng hạt nhân đang có màn trở lại ngoạn mục trên bàn cờ năng lượng toàn cầu, dưới một danh phận mới: giải pháp tiềm năng cho mục tiêu phát triển bền vững (ESG).

Câu chuyện bắt đầu không phải ở một nhà máy điện, mà từ chuyến công du Singapore của Phó Thủ tướng Thụy Điển Ebba Busch. Thông điệp của bà rất rõ ràng: Để vừa điện khí hóa nền kinh tế, vừa cắt giảm phát thải, Thụy Điển sẽ đặt cược lớn vào "điện hạt nhân thế hệ mới".

Phát biểu này là sự khẳng định cho một xu hướng đang định hình lại chiến lược kinh doanh và tài chính của nhiều quốc gia. Từ một lựa chọn gây tranh cãi, hạt nhân đang được nhìn nhận lại như một "nước cờ" chiến lược trong ván cờ ESG (Môi trường - Xã hội - Quản trị).

Phó Thủ tướng Thụy Điển Ebba Busch cho biết, nỗ lực mở rộng năng lượng hạt nhân của Thụy Điển xuất phát từ mục tiêu cân bằng giữa tăng trưởng kinh tế và cắt giảm phát thải (Ảnh: Reuters).

Cốt lõi của sự thay đổi này nằm ở chữ "E" (Environmental - môi trường). Các quốc gia cam kết mục tiêu Net Zero đang đối mặt với một thực tế khắc nghiệt, đó là năng lượng tái tạo như gió và mặt trời, dù sạch, lại không ổn định và phụ thuộc vào thời tiết. Trong khi đó, nhu cầu điện dự báo sẽ tăng vọt do quá trình điện khí hóa giao thông và công nghiệp.

Thụy Điển, với 6 lò phản ứng đang cung cấp khoảng 30% sản lượng điện quốc gia, nhận thấy không thể chỉ dựa vào thủy điện và gió để đáp ứng nhu cầu tương lai. Điện hạt nhân, với khả năng cung cấp nguồn điện nền ổn định, công suất lớn và gần như không phát thải carbon trong quá trình vận hành, nổi lên như một mảnh ghép không thể thiếu. Đây là lời giải cho bài toán vừa đảm bảo an ninh năng lượng, vừa thực hiện các cam kết về khí hậu.

Cú hích quyết định cho sự trở lại của hạt nhân đến từ công nghệ. Thay vì các lò phản ứng khổng lồ, tốn kém và mất hàng thập kỷ để xây dựng, Thụy Điển đang hướng tới các lò phản ứng mô-đun nhỏ (SMR - Small Modular Reactors). SMR là những lò phản ứng hạt nhân tiên tiến, công suất dưới 300 MWe, chỉ bằng khoảng 1/3 so với các lò truyền thống. Chúng có nhiều ưu điểm vượt trội từ góc độ kinh doanh và đầu tư.

Đầu tiên là sự linh hoạt và rẻ hơn. Các mô-đun được sản xuất hàng loạt tại nhà máy rồi vận chuyển đến địa điểm lắp ráp, giúp giảm đáng kể chi phí và thời gian xây dựng (dự kiến chỉ 24-36 tháng).

Tiếp đó là yếu tố an toàn hơn. SMR có thiết kế đơn giản hơn, tích hợp các hệ thống an toàn thụ động, dựa vào các quy luật vật lý tự nhiên để tự làm mát và tắt lò khi có sự cố, giảm thiểu rủi ro cần can thiệp của con người.

SMR cũng phù hợp nhiều địa hình. Kích thước nhỏ gọn cho phép SMR có thể được xây dựng ở những khu vực không phù hợp với các nhà máy lớn, như vùng sâu vùng xa hay các khu công nghiệp cần nguồn điện riêng.

Chính phủ Thụy Điển đặt mục tiêu xây dựng các lò phản ứng hạt nhân mới vào năm 2045 nhằm đạt phát thải ròng bằng 0 (Ảnh: Microgrid).

Ông David Broadstock, chuyên gia từ The Lantau Group, nhận định SMR có thể "thay đổi cuộc chơi", biến điện hạt nhân thành một lựa chọn đầu tư hấp dẫn và khả thi hơn rất nhiều.

Tham vọng của Thụy Điển không dừng lại ở biên giới quốc gia. Bà Ebba Busch bày tỏ mong muốn biến Thụy Điển thành một "trung tâm hạt nhân" của khu vực Bắc Âu, thúc đẩy hợp tác quốc tế để giảm giá thành công nghệ SMR và chia sẻ kinh nghiệm. Sự hợp tác về năng lượng sạch với Singapore là một ví dụ điển hình cho thấy tầm ảnh hưởng toàn cầu của chiến lược này.

Sự chuyển hướng của Thụy Điển cho thấy trong cuộc đua hướng tới tương lai bền vững, các định kiến cũ đang được xem xét lại. Điện hạt nhân, từ một vấn đề môi trường, nay có thể trở thành một phần quan trọng của giải pháp.

Canh bạc này là chiến lược và nếu thành công nó có thể viết lại hoàn toàn kịch bản chuyển đổi năng lượng toàn cầu.

Nguồn: https://dantri.com.vn/kinh-doanh/thuy-dien-dat-cuoc-vao-dien-hat-nhan-de-tang-truong-xanh-20251104134144251.htm