Tiến bộ công nghệ thúc đẩy đổi mới và hiệu quả trong logistics

Trong bối cảnh logistics ngày càng trở thành một mắt xích quan trọng của chuỗi cung ứng và thương mại điện tử, nhiều doanh nghiệp đã tiên phong triển khai các giải pháp ứng dụng công nghệ cao, đặc biệt là dịch vụ miễn phí lấy hàng tận nơi dù chỉ một đơn.

Trước xu hướng này, phóng viên Báo Công Thương đã có cuộc trao đổi với Chuyên gia Kinh tế - PGS. TS Nguyễn Thường Lạng để làm rõ những lợi ích, thách thức cũng như rủi ro liên quan đến mô hình logistics hiện đại, từ việc tối ưu chi phí, vận hành cho đến nâng cao trải nghiệm khách hàng và khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp.

Lợi ích của mô hình miễn phí lấy hàng tận nơi

- Thưa ông, ông đánh giá thế nào về xu hướng các doanh nghiệp logistics triển khai miễn phí lấy hàng tận nơi dù chỉ một đơn?

PGS. TS Nguyễn Thường Lạng: Theo tôi, tiến bộ công nghệ trong lĩnh vực logistics là một bước tiến quan trọng. Nó gắn liền với nhu cầu tiết kiệm chi phí, tiết kiệm thời gian, tối ưu hóa quá trình giao hàng, tối ưu hóa vận hành và cả cách thức tương tác giữa các doanh nghiệp. Với cách làm như vậy, công nghệ khi được tuyên bố và hưởng ứng bởi doanh nghiệp sẽ đáp ứng đúng nhu cầu thực tế và chắc chắn sẽ có xu hướng lan rộng trong toàn ngành logistics. Những doanh nghiệp đi trước sẽ tạo được lợi thế về chi phí, quy trình tối ưu hóa cao hơn, nhanh hơn, đồng thời nâng hiệu quả hoạt động.

Chính vì vậy, với những tiến bộ công nghệ được áp dụng nhanh chóng, sức lan tỏa của nó sẽ rất lớn. Doanh nghiệp nên có chiến lược đón đầu, tiếp cận kịp thời, thậm chí ngay sau khi nghiên cứu và phát triển xong, không cần quá nhiều thời gian thử nghiệm. Việc mạnh dạn lấy ý kiến khách hàng để thu thập phản hồi cũng rất quan trọng, giúp đánh giá mức độ cải thiện chất lượng dịch vụ.

Cách làm này cũng tạo sự yên tâm cho khách hàng, vì lô hàng của họ sẽ không bị gián đoạn, đình trệ hay chậm trễ, từ đó giúp tăng số lượng đơn hàng. Điều này đồng nghĩa với việc thúc đẩy quá trình trung chuyển hàng hóa, từ đó nâng cao hiệu quả vận hành của chuỗi sản xuất, chuỗi cung ứng hay chuỗi kinh tế. Kết quả là cả doanh nghiệp logistics, doanh nghiệp thuê dịch vụ và các doanh nghiệp cung ứng sản phẩm đều được hưởng lợi.

- Chính sách miễn phí lấy 1 đơn có bền vững về mặt kinh tế khi so sánh với bài toán phí chặng cuối của thị trường hiện nay?

PGS. TS Nguyễn Thường Lạng: So với bài toán này, phí mà khách thanh toán cho trạm cuối của thị trường hiện nay, theo tôi, quan điểm về logistics chặng cuối là một cách tiếp cận rất tiến bộ và đã được các công ty logistics áp dụng rộng rãi trên toàn thế giới. Đến nay, phương thức đáp ứng hai đơn hàng nhưng chỉ tính chi phí một đơn hàng là một cách làm có tính chất khuyến mại, kích cầu, đồng thời là một công cụ cạnh tranh hiệu quả. Tôi cho rằng đây là một trong những thủ thuật giúp thị trường sôi động hơn, đồng thời thúc đẩy các nhà cung ứng tìm ra những công cụ cạnh tranh sắc bén hơn.

Ngược lại, phía người tiêu dùng, khi sử dụng dịch vụ, sẽ cảm nhận được sự tôn trọng và giá trị của mình được nâng cao. Nói cách khác, khách hàng thực sự là thượng đế, và những người phục vụ cũng tìm cách đưa ra các mô hình thông minh, mang lại lợi ích thực chất. Nhờ đó, sự gắn kết giữa hai bên được tăng cường, thị trường trở nên năng động hơn, và cạnh tranh sẽ thúc đẩy đổi mới sáng tạo. Đổi mới sáng tạo lại dẫn đến giảm chi phí và phát triển những mô hình thông minh hơn. Tôi cho rằng đây là một cách làm rất tốt, tiến bộ và phù hợp với xu hướng của kinh tế thị trường.

Rủi ro, thách thức và bài toán tối ưu chi phí

- Ông nhận định các rủi ro kinh tế chính của mô hình này là gì?

PGS. TS Nguyễn Thường Lạng: Theo tôi, tất cả các mô hình ứng dụng công nghệ cao, triển khai nhanh đều luôn đi kèm với những rủi ro nhất định. Rủi ro thứ nhất đến từ phía khách hàng. Chẳng hạn, khách hàng có thể đổi ý: một người đặt hai đơn nhưng chỉ lấy một đơn, có người đặt ba đơn nhưng chỉ lấy một đơn… Trong bối cảnh cạnh tranh về giá, điều này dễ dẫn đến tình trạng bán phá giá. Tôi cho rằng chuyện này là rất bình thường.

*Tiến bộ công nghệ trong lĩnh vực logistics là một bước tiến quan trọng. Ảnh minh hoạ*

Rủi ro thứ hai là rủi ro về công nghệ. Những tập đoàn không bắt kịp tiến bộ công nghệ sẽ trở nên lạc hậu, bị gạt ra khỏi thị trường, thậm chí không còn tồn tại. Đây là quá trình hình thành và phát triển doanh nghiệp, và rủi ro này chính là rủi ro thị trường.

Rủi ro thứ ba liên quan đến công nghệ, cụ thể là bảo mật thông tin. Công nghệ mới có thể dẫn đến vấn đề lộ lọt thông tin khách hàng hoặc thông tin thanh toán, đặc biệt nếu công nghệ bảo mật không phát triển kịp. Điều này có thể tạo rủi ro cho cả hai bên.

Tuy nhiên, tôi cho rằng tất cả những rủi ro này, một khi được phát hiện, đều có thể tìm ra giải pháp kịp thời. Hiện nay, với tiến bộ công nghệ, đổi mới sáng tạo, đặc biệt trong lĩnh vực công nghệ số, cùng việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo và các mô hình tự động hóa hoàn toàn, tôi tin rằng các rủi ro này sẽ được giảm thiểu đáng kể.

- Theo ông, trong bối cảnh cạnh tranh về giá, đâu là yếu tố quyết định sự thành công của doanh nghiệp và doanh nghiệp nên cân nhắc như thế nào giữa lợi nhuận và quy mô?

PGS. TS Nguyễn Thường Lạng: Theo tôi, trong cái cuộc chơi đó thực chất vẫn là cuộc chơi; gọi là giảm giá thì thực chất là chạy đua để giảm giá, giảm chi phí thôi. Tôi nghĩ rằng, những doanh nghiệp nào duy trì được mức biên lợi nhuận ở mức chấp nhận được, hoặc ở mức thấp nhất nhưng kéo dài được lâu nhất, thì doanh nghiệp đó chắc chắn sẽ thắng.

Có những doanh nghiệp chấp nhận lỗ để chờ đợi quy mô lớn. Tôi cho rằng rủi ro trong trường hợp này thường rất cao, nên họ phải có bài toán tối ưu hóa chi phí, và đặc biệt là đảm bảo biên lợi nhuận của mình ở mức thấp nhất, sàn nhất. Nhưng về lâu dài, nếu đạt được quy mô lớn và thu hút được lượng khách hàng lớn, thì mức lợi nhuận thấp lúc đầu sẽ được bù đắp bởi sản lượng lớn. Tôi nghĩ hai yếu tố này phải diễn ra đồng thời để tạo ra con số cụ thể. Còn nếu chỉ chấp nhận một trong hai cực, thì doanh nghiệp có thể không thành công: Chấp nhận lợi nhuận bằng không nhưng quy mô lớn thì cũng chẳng đáng kể, hoặc quy mô nhỏ nhưng lợi nhuận cao thì giá cao, không cạnh tranh được. Vì vậy, bài toán hiện nay chính là tối ưu hóa quy mô của doanh nghiệp.

Xin cảm ơn ông!

Mô hình logistics hiện đại với dịch vụ miễn phí lấy hàng tận nơi dù chỉ một đơn không chỉ là bước tiến về công nghệ mà còn là minh chứng cho khả năng đổi mới sáng tạo trong toàn ngành. Tuy nhiên, để mô hình này thực sự bền vững, các doanh nghiệp cần cân bằng hài hòa giữa chi phí, quy mô và biên lợi nhuận, đồng thời quản trị rủi ro về công nghệ, bảo mật và thị trường. Chỉ khi đồng thời giải quyết được các thách thức này, doanh nghiệp mới có thể duy trì lợi thế cạnh tranh, nâng cao trải nghiệm khách hàng và thúc đẩy sự phát triển bền vững của ngành logistics nói riêng, cũng như chuỗi cung ứng và nền kinh tế số nói chung.

Nguồn: https://congthuong.vn/tien-bo-cong-nghe-thuc-day-doi-moi-va-hieu-qua-trong-logistics-433191.html