Lễ công bố Bộ chỉ số đánh giá kết quả thực hiện các Hiệp định thương mại tự do của các địa phương

Lễ công bố Bộ chỉ số FTA Index không chỉ đánh dấu một bước tiến quan trọng trong công tác triển khai hội nhập kinh tế quốc tế của đất nước mà còn tạo nền tảng vững chắc để nâng cao hiệu quả thực thi hiệu quả các hiệp định thương mại tự do (FTA); đồng thời hỗ trợ doanh nghiệp, địa phương tốt hơn trong quá trình tham gia thương mại quốc tế và chuỗi giá trị khu vực và toàn cầu.

Tận dụng FTA – “xa lộ lớn” thúc đẩy thương mại

Phát biểu khai mạc sự kiện, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên nhấn mạnh, Bộ chỉ số FTA Index sẽ là công cụ đánh giá định lượng, khách quan, toàn diện về tình hình, mức độ thực thi các FTA tại 63 tỉnh, thành phố trong cả nước.

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho biết, thế giới đang thay đổi từng ngày. Điểm rõ nhất là cạnh tranh chiến lược và chiến tranh thương mại giữa các nước lớn ngày càng gay gắt, đặc biệt xu hướng bảo hộ mậu dịch ngày càng mở rộng và gia tăng, cùng với việc Tổng thống Mỹ vừa công bố áp thuế đối ứng từ 10% đến 49% đối với hàng hóa của tất cả các nước khi nhập khẩu vào Hoa Kỳ, tác động bất ổn đến trật tự thương mại quốc tế và nền kinh tế toàn cầu.

Trong bối cảnh đó, các Hiệp định thương mại tự do được xem như là các “xa lộ lớn”, tạo thuận lợi vượt trội thúc đẩy trao đổi thương mại giữa các quốc gia; là “cánh cửa mở” để liên thông kinh tế nước ta với thế giới.

Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên phát biểu khai mạc buổi Lễ.

Những năm qua, các hiệp định thương mại tự do đã tạo điều kiện cho hàng hóa Việt Nam từng bước hội nhập sâu hơn vào chuỗi sản xuất và cung ứng toàn cầu; đồng thời, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kim ngạch xuất nhập khẩu và cải thiện cán cân thương mại theo hướng chuyển từ thâm hụt sang thặng dư liên tục trong nhiều năm.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, việc thực thi các FTA thời gian qua còn nhiều tồn tại, hạn chế, đó là: Việc tận dụng cơ hội từ các FTA giữa các địa phương và doanh nghiệp chưa đồng đều, đặc biệt là trong khu vực doanh nghiệp vừa và nhỏ; Nhiều doanh nghiệp chưa quan tâm, cập nhật đầy đủ thông tin, chưa nắm rõ cam kết cụ thể và chưa đủ năng lực để đáp ứng các tiêu chuẩn về xuất xứ, kỹ thuật, môi trường, lao động…

Để kịp thời khắc phục những hạn chế, Chính phủ đã giao Bộ Công Thương nghiên cứu, xây dựng và công bố Bộ Chỉ số FTA Index hàng năm, nhằm tạo lập, cung cấp cơ sở dữ liệu minh bạch, khách quan, toàn diện về mức độ thực thi các cam kết FTA tại từng địa phương; làm căn cứ quan trọng, giúp Chính phủ và các Bộ, ngành, địa phương hoạch định cơ chế, chính sách điều hành sản xuất, xuất nhập khẩu bảo đảm sát thực, khả thi nhằm thúc đẩy cộng đồng doanh nghiệp chủ động tham gia, khai thác có hiệu quả các Hiệp định thương mại tự do để đẩy mạnh sản xuất kinh doanh, xuất nhập khẩu.

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nhấn mạnh, Bộ chỉ số FTA Index là minh chứng rõ nét, thể hiện cam kết của Việt Nam về tự do hoá thương mại, cạnh tranh công bằng và hướng tới phát triển bền vững. Đây sẽ là công cụ đánh giá định lượng, khách quan, toàn diện, giúp Chính phủ, các cơ quan chức năng đo lường mức độ thực thi và tận dụng các FTA của các địa phương trong cả nước nhằm kịp thời nhận diện những điểm nghẽn trong quá trình thực thi các cam kết và đề xuất các giải pháp cải thiện cụ thể, phục vụ công tác chỉ đạo, điều hành chính sách sản xuất, xuất nhập khẩu của các cấp chính quyền một cách sát thực, hiệu quả.

Việc đánh giá, công bố kết quả thực thi FTA thông qua Bộ Chỉ số này không chỉ để đo đếm, “so sánh” trong cùng mặt bằng, mà còn là động lực thúc đẩy để các địa phương không ngừng đổi mới, đẩy mạnh cải cách hành chính, hỗ trợ cộng đồng doanh nghiệp thực thi có hiệu quả và tối ưu hóa các nguồn lực, các cơ hội từ các FTA để đa dạng hóa thị trường, chuỗi cung ứng và sản phẩm xuất khẩu, góp phần duy trì đà tăng trưởng bền vững, nâng cao hiệu quả hội nhập, đóng góp tích cực vào sự phát triển kinh tế – xã hội của đất nước.

FTA Index phản ánh hiệu quả các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp

Phát biểu chỉ đạo tại lễ công bố Bộ chỉ số FTA Index, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh, đây là một công cụ mới, mang tính định lượng và hệ thống, lần đầu tiên được xây dựng và thực hiện công bố dựa trên khảo sát thực tế doanh nghiệp tại 63 tỉnh, thành phố trên cả nước.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính phát biểu chỉ đạo tại buổi Lễ

Bộ chỉ số hướng đến việc cung cấp cơ sở dữ liệu minh bạch và khách quan cho Chính phủ, các cơ quan trung ương và địa phương trong chỉ đạo, giám sát, điều hành công tác hội nhập; đồng thời là căn cứ để hoạch định chính sách, chiến lược phát triển phù hợp với điều kiện và tiềm năng từng địa phương.

Thủ tướng cho rằng, thế giới đang trải qua những biến động khó khăn muôn vàn, dù thế nào thì dòng chảy chính vẫn là hoà bình, hợp tác và phát triển, hội nhập. Song hội nhập không chỉ có thảm đỏ và hoa hồng mà có rất nhiều chông gai, khó khăn, đòi hỏi chúng ta phải nỗ lực, tiến cùng, bắt kịp và vượt lên; hội nhập nhưng vẫn phải duy trì độc lập, tự chủ, không ỷ lại, không phụ thuộc quá nhiều bất cứ đối tác nào.

“Chúng ta hoan nghênh hợp tác với tất cả các đối tác đến với Việt Nam bằng thiện chí, nhưng không chấp nhận hội nhập bằng mọi cách, hội nhập không phụ thuộc. Hội nhập phải đi lên từ bàn tay, khối óc, khung trời, cửa biển; phải bằng giá trị cốt lõi của con người Việt Nam, giá trị truyền thống văn hoá, lịch sử, nghìn năm văn hiến” – Thủ tướng chỉ đạo.

Cũng theo Thủ tướng, Việt Nam đi lên từ chính nội lực, sức mạnh nội sinh; phải hội nhập để có động lực tăng trưởng là xuất khẩu, nhưng xuất khẩu không phải là duy nhất, mà cần đến những động lực khác.

Với 17 FTA đã ký kết với trên 60 đối tác là quan trọng nhưng không phải phụ thuộc hoàn toàn mà phải mở rộng ký kết thêm các FTA sang các khu vực khác còn rất nhiều tiềm năng. Chúng ta phải tự tin, tự hào, nỗ lực đi lên, không chủ quan, không bi quan lo sợ vì tất cả khó khăn hiện nay so với những khó khăn đất nước, dân tộc ta đã vượt qua trong lịch sử, nhất là sau 50 năm sau Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước thì chưa thấm vào đâu.

Đến nay, Việt Nam đã ký kết và thực thi 17 FTA với hơn 60 đối tác, điều này thể hiện vai trò, vị thế của nước ta, thể hiện sự hợp tác, tin tưởng của bạn bè quốc tế đối với Việt Nam; là cơ hội để thúc đẩy Việt Nam nỗ lực hội nhập, phấn đấu vươn lên.

Thủ tướng nhấn mạnh, Việt Nam đưa ra tầm nhìn đến năm 2045 là nước phát triển, có thu nhập cao; do đó, xác định năm 2025 phải đạt mức tăng trưởng ít nhất từ 8% trở lên, tạo đà, tạo lực, tạo khí thế những năm tiếp theo đạt tăng trưởng 2 con số, trong đó xác định làm mới các động lực tăng trưởng truyền thống, thúc đẩy các động lực tăng trưởng mới. Do đó, Việt Nam rất cần sự hỗ trợ, giúp đỡ của bạn bè quốc tế, nhất là trong lĩnh vực đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao…

Cũng theo Thủ tướng, trong thời gian qua, hội nhập kinh tế quốc tế và là việc tham gia vào các FTA đã góp phần quan trọng vào việc thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế – xã hội của Việt Nam. Hội nhập quốc tế gắn kết Việt Nam với các quốc gia trên thế giới. Trong bối cảnh đó, Chính phủ đã giao các Bộ, ngành và địa phương xây dựng và công bố Bộ chỉ số FTA Index.

“Đây là một bước đi chiến lược, có ý nghĩa thiết thực và kịp thời” – Thủ tướng ghi nhận và cho biết, Bộ chỉ số FTA Index là công cụ quan trọng giúp đo lường mức độ thực thi và tận dụng các FTA của địa phương, từ đó góp phần xây dựng cơ sở cho Quốc hội, Chính phủ và các Bộ, ngành đánh giá toàn diện điểm mạnh, điểm yếu trong quá trình thực hiện FTA.

FTA Index cũng phản ánh hiệu quả các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp, thể hiện sự phối hợp giữa trung ương và địa phương. Qua đó, các cơ quan có thể đưa ra chính sách phù hợp nhằm tối ưu hóa các FTA nhất là khi các hiệp định ngày càng có phạm vi bao quát rộng và ảnh hưởng sâu sắc các đối tác.

FTA Index đánh giá hiệu quả thực thi các cam kết quốc tế tại địa phương và góp phần thúc đẩy động lực tăng trưởng, nhất là động lực xuất khẩu tại địa phương. FTA Index mà tốt thì đóng góp tích cực và thực hiện các FTA, mang lại hiệu quả cho địa phương.

Nhân dịp này, Thủ tướng đánh giá cao nỗ lực của Bộ Công Thương, các Bộ, ngành, địa phương và các cơ quan liên quan trong việc xây dựng và thực hiện công bố FTA Index 2024 – lần đầu tiên xây dựng và thực hiện công bố bộ chỉ số quan trọng này. Thủ tướng cảm ơn các nước, đối tác, bạn bè quốc tế hỗ trợ Việt Nam xây dựng Bộ Chỉ số này, và chỉ đạo các tỉnh, thành phố phải tích cực thi đua, phấn đấu làm tốt hơn, qua đó thực hiện tốt các cam kết, mang lại uy tín, cải thiện môi trường đô thị cho các bộ, ngành, địa phương.

Để tiến vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên giàu mạnh của dân tộc Thủ tướng kêu gọi tinh thần đoàn kết quốc tế, đề cao chủ nghĩa đa phương, hợp tác sâu rộng, thực chất, hiệu quả; khẳng định, Chính phủ sẽ tiếp tục đẩy mạnh các giải pháp tận dụng tối đa lợi ích từ các FTA đã ký kết, nâng cao chất lượng thực thi cam kết quốc tế, mở rộng thị trường và ký kết thêm các FTA mới với đối tác tiềm năng như Braxil, Ấn Độ, Trung Đông để đa dạng hoá thị trường, sản phẩm, chuỗi cung ứng.

Trong đó, Thủ tướng giao các bộ, ngành, địa phương phải tự lực, tự cường, phân cấp, phân quyền, giảm 30% chi phí, thời gian thực hiện và số thủ tục hành chính trong năm nay để tạo môi trường kinh doanh thông thoáng, tạo môi trường đầu tư hấp dẫn.

Các địa phương được trao tặng bằng khen có thành tích trong việc đánh giá kết quả thực hiện các Hiệp định thương mại tự do (FTA Index) năm 2024.

Với doanh nghiệp, Thủ tướng cho biết, Chính phủ hỗ trợ doanh nghiệp bằng chính sách thuế như giãn, hoãn thuế; xây dựng để sửa các luật giảm thuế, phí, lệ phí trình Quốc hội; giảm tiền thuê đất, giảm chi phí tuân thủ… Điều này cũng chính là để nâng cao chỉ số FTA Index.

Thủ tướng tin tưởng bên cạnh sự nỗ lực của Chính phủ, các bộ, ngành thì rất mong sự ủng hộ của bạn bè quốc tế có nhiều kinh nghiệm trong lĩnh vực này, hỗ trợ Việt Nam trong quá trình hội nhập quốc tế thực chất, hiệu quả, trong đó có các chỉ số đo lường FTA Index.

NGUYỄN LINH (tổng hợp)