Trưng bày chuyên đề “Tượng gốm Sài Gòn xưa – Nghệ thuật và di sản”

Sáng 15/10/2025, tại Bảo tàng Lịch sử Thành phố Hồ Chí Minh (số 2 Nguyễn Bỉnh Khiêm, Quận 1), đã diễn ra lễ khai mạc trưng bày chuyên đề “Tượng gốm Sài Gòn xưa – Nghệ thuật và di sản”, thu hút sự tham dự của đông đảo đại biểu, nhà nghiên cứu, sinh viên và công chúng yêu di sản. Trưng bày “Tượng gốm Sài Gòn xưa – Nghệ thuật và di sản” được thực hiện với sự phối hợp của Bảo tàng Lịch sử TP.Hồ Chí Minh, Bảo tàng Thành phố Hồ Chí Minh, Bảo tàng Phụ nữ Nam Bộ và Hội Cổ vật Thành phố Hồ Chí Minh.

Tặng kỷ niệm chương cho các đơn vị, cá nhân tham gia trưng bày chuyên đề  

Gốm Sài Gòn được hình thành từ thế kỷ XVIII – XIX cùng với quá trình khai phá đất phương Nam. Những lò gốm quanh vùng Chợ Lớn như Cây Mai, Bửu Nguyên, Đồng Hòa, Hưng Lợi... không chỉ sản xuất vật dụng đời thường mà còn tạo nên những pho tượng thờ tinh xảo, mang dáng dấp văn hóa Việt xen lẫn hơi thở Phật giáo, Đạo giáo và tín ngưỡng dân gian. Trưng bày giới thiệu hơn 50 hiện vật tiêu biểu, được chia thành 4 nhóm chủ đề:
+ Tượng thờ Phật giáo: các hình tượng Phật, Bồ Tát, La Hán, Hộ Pháp, Tiêu Diện… với kỹ thuật tạo tác tinh xảo, thể hiện sự tôn nghiêm, thanh tịnh trong biểu tượng tôn giáo.
+ Tượng thờ Đạo giáo: tiêu biểu là bộ Tam Quan Đại Đế gồm 9 tượng, biểu trưng cho quyền năng và trật tự vũ trụ.
+ Tượng thờ dân gian: như Ngọc Hoàng, Phúc Đức Thổ Địa, Chúa Tiên Nương Nương, phản ánh thế giới tín ngưỡng phong phú của cư dân Nam Bộ.
+ Tượng trang trí kiến trúc: mô tả các nhân vật như Bát Tiên, Ông Nhật – Bà Nguyệt, Lưu Hải câu cóc, hay các quần thể ngõa tích từng hiện diện trên mái đình, chùa, hội quán, hòa quyện giữa gốm và kiến trúc.
Đáng chú ý, nhiều tượng có minh văn chữ Hán ghi rõ tên lò, địa điểm sản xuất và niên đại chế tác – những “chứng từ bằng đất” quý giá, giúp giới nghiên cứu nhận diện sâu hơn về dòng gốm Sài Gòn xưa.
Không chỉ là không gian trưng bày mỹ thuật, “Tượng gốm Sài Gòn xưa” còn là cuộc đối thoại giữa quá khứ và hiện tại – nơi người xem cảm nhận được hình bóng của một Sài Gòn xưa trong những sắc men trầm, những dáng tượng mộc mạc mà sinh động. Phát biểu khai mạc, TS. Hoàng Anh Tuấn Giám đốc Bảo tàng Lịch sử TP.HCM nhấn mạnh: giữa lòng thành phố năng động hôm nay, vẫn còn đó những giá trị xưa cũ âm thầm neo lại, trong đó có nghề gốm Sài Gòn – nơi đất, nước, men và lửa giao hòa cùng đôi bàn tay tài hoa của người thợ, tạo nên những tác phẩm thấm đẫm linh hồn văn hóa Nam Bộ. Trưng bày lần này là lời tri ân đến những người nghệ nhân đã góp phần tạo nên diện mạo văn hóa tinh tế của vùng đất Sài Gòn – Gia Định xưa.
Trưng bày “Tượng gốm Sài Gòn xưa – Nghệ thuật và di sản” được thực hiện với sự phối hợp của Bảo tàng Lịch sử TP.Hồ Chí Minh, Bảo tàng Thành phố Hồ Chí Minh, Bảo tàng Phụ nữ Nam Bộ và Hội Cổ vật Thành phố Hồ Chí Minh.

Không gian trưng bày chuyên đề 

  Bảo tàng Lịch sử Thành phố Hồ Chí Minh hy vọng thông qua chuyên đề này, công chúng sẽ thêm trân trọng những giá trị văn hóa được kết tinh qua từng khối đất, ngọn lửa – nơi “nghệ thuật và di sản” hòa quyện, kể lại câu chuyện về một Sài Gòn xưa đầy bản sắc.
Triển lãm mở cửa từ ngày 15/10 đến hết 17/11/2025 tại Bảo tàng Lịch sử TP.Hồ Chí Minh (Số 02 Nguyễn Bỉnh Khiêm, phường Sài Gòn, TP.Hồ Chí Minh) . 

Nguồn: https://www.baotanglichsutphcm.com.vn/ban-tin/trung-bay-chuyen-de-tuong-gom-sai-gon-xua--nghe-thuat-va-di-san