Trung tâm Tài chính quốc tế: ‘Bàn đạp’ cho tăng trưởng kinh tế

PGS.TS. Nguyễn Hữu Huân, Trưởng bộ môn thị trường tài chính tại Trường Kinh doanh UEH (Đại học Kinh tế TP. Hồ Chí Minh)

Quốc hội đã chính thức thông qua Nghị quyết số 222/2025/QH15 về Trung tâm Tài chính quốc tế tại Việt Nam và đích thân Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính chủ trì Hội nghị triển khai về Trung tâm Tài chính quốc tế tại Việt Nam. Điều này cho thấy quyết tâm chính trị rất lớn trong việc hiện thực hoá mô hình này. Ông đánh giá thế nào về cơ hội và tiềm năng của Việt Nam trong việc xây dựng Trung tâm Tài chính quốc tế?

Việc xây dựng Trung tâm tài chính quốc tế là yêu cầu cấp thiết. Với mục tiêu tăng trưởng hai con số, nhu cầu về vốn của chúng ta rất lớn. Hiện tại, nếu duy trì tốc độ như hiện nay, tỷ lệ tín dụng trên Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của đất nước đang ở mức rất cao và đáng báo động. Theo Ngân hàng thế giới, tỷ lệ tín dụng trên GDP của Việt Nam ở mức vào khoảng 135%, một tỷ lệ rất cao so với các quốc gia trên thế giới.

Do đó, nếu chỉ tăng trưởng kinh tế dựa vào bơm tiền hay tăng trưởng tín dụng thì nền kinh tế khá rủi ro. Chính vì thế, chúng ta cần tìm kiếm những kênh khác để huy động vốn và Trung tâm Tài chính quốc tế là nơi giúp Việt Nam mở “cánh cửa vốn”.

Nhìn vào thành công của các quốc gia đi trước, chẳng hạn như Trung Quốc, chúng ta thấy rằng, để đạt tốc độ tăng trưởng thần kỳ hai con số liên tục trong 10-20 năm, quốc gia này phụ thuộc khá nhiều vào việc thu hút nguồn vốn quốc tế. Đặc biệt, hai trung tâm tài chính là Hong Kong và Thượng Hải đã góp phần rất lớn trong thu hút nguồn vốn quốc tế.

Việt Nam đang có kế hoạch phát triển trung tâm tài chính tại TP. Hồ Chí Minh và Đà Nẵng. Trung tâm này được kỳ vọng không chỉ huy động vốn cho các doanh nghiệp nội địa mà còn góp phần đưa Việt Nam trở thành một trong những trung tâm tài chính hàng đầu trong khu vực. Đây là định chế tạo ra cơ hội cùng thắng (win-win), thu hút các tổ chức tài chính, ngân hàng lớn trên thế giới và trong khu vực tới Việt Nam kiếm tìm lợi nhuận.

Theo đánh giá của tôi, TP. Hồ Chí Minh đã có nhiều lợi thế, thuận lợi. Thậm chí, theo Chỉ số Trung tâm Tài chính toàn cầu (GFCI) ấn bản lần thứ 37 được công bố tháng 3/2025, thành phố này được xếp hạng đứng thứ 98 trong các trung tâm tài chính quốc tế, dù chưa xây dựng. Vậy nên, cơ hội và quyết tâm của đất nước đã có. Giờ là lúc phải tập trung nguồn lực cho việc phát triển Trung tâm Tài chính quốc tế ở TP. Hồ Chí Minh. Trung tâm này sẽ tạo ra một “bàn đạp” để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế trong giai đoạn tới.

TP. Hồ Chí Minh đã và đang có đầy đủ những cơ hội, điều kiện cần để thành lập Trung tâm tài chính quốc tế. Đây cũng là thời điểm chín muồi để xắn tay, tăng tốc hiện thực hóa mục tiêu này.

Theo ông, TP. Hồ Chí Minh hiện tại cần phải chuẩn bị và đầu tư những gì để có thể thành công?

Từ kinh nghiệm của các quốc gia trên thế giới, theo tôi, TP. Hồ Chí Minh có thể đúc rút những vấn đề như sau. Thứ nhất, hạ tầng phải rất phát triển để tạo sự thuận lợi cho những cú hích về tăng trưởng. Việc thành lập Trung tâm Tài chính quốc tế ở TP. Hồ Chí Minh cũng vậy. Hạ tầng về giao thông, hạ tầng về phần cứng, phần mềm trong trung tâm, đặc biệt, các sàn giao dịch phải đầy đủ, liên kết với nhau và liên kết với thế giới. Có như vậy mới tạo ra một hệ sinh thái của Trung tâm Tài chính quốc tế hoàn chỉnh.

Thứ hai, các sản phẩm giao dịch tại Trung tâm Tài chính này phải thực sự đa dạng và khác biệt so với các trung tâm tài chính lớn trên thế giới để tạo sự cạnh tranh. Nếu trung tâm tài chính của chúng ta chỉ cung cấp các sản phẩm tài chính truyền thống, Việt Nam sẽ khó thu hút nhà đầu tư. Cạnh tranh bằng ưu đãi thuế là cần thiết, nhưng chưa đủ. Mô hình trung tâm của Việt Nam phải sáng tạo, khác biệt về cách tổ chức trung tâm, cách vận hành sàn và các loại sản phẩm dịch vụ.

Một trong những thế mạnh là chi phí thành lập doanh nghiệp và chi phí giao dịch ở Việt Nam so với các trung tâm tài chính hiện hữu rất thấp. Nếu đón “đại bàng”, họ ít để ý đến chi phí rẻ, nhưng đón những “con ong”, chắc chắn họ sẽ quan tâm lớn đến chi phí. Chúng ta có thể thu hút các doanh nghiệp khởi nghiệp về công nghệ tài chính (Fintech)... Đây cũng có thể là hướng đi của Việt Nam trong giai đoạn mới.

Điều quan trọng nhất là tạo ra môi trường kinh doanh đột phá, cơ chế linh hoạt để phát triển các mô hình tài chính và công nghệ mới. Trung tâm Tài chính quốc tế tại TP. Hồ Chí Minh phải là nơi hội tụ đổi mới sáng tạo...

Thứ ba, để Trung tâm Tài chính quốc tế có thể hoạt động trơn tru và phát huy hiệu quả, cần thêm thời gian để ban điều hành chuẩn bị và xây dựng lộ trình triển khai. Hiện nay, chúng ta đã có Nghị quyết, sắp tới sẽ có Nghị định và sau đó là các thông tư hướng dẫn cụ thể. Đây chính là cơ sở pháp lý quan trọng để vận hành trung tâm này.

Tòa nhà Trung tâm tài chính quốc tế Saigon Marina (giữa) là cột mốc khởi đầu cho tiến trình xây dựng Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam, chính thức khánh thành và ra mắt ngày 19/8. (Nguồn: Masterise Homes)

Những thách thức mà chúng ta phải đối mặt là gì và những chính sách mà đất nước đang xây dựng cho Trung tâm Tài chính quốc tế đã đủ chưa, thưa ông?

Để xây dựng Trung tâm Tài chính quốc tế, thống kê cho thấy, cần một khoản tiền tương đối lớn cho việc xây dựng hạ tầng phần cứng và phần mềm. Việc huy động được nguồn vốn này là thách thức không nhỏ.

Trong khi đó, về chính sách, theo tôi, Trung tâm Tài chính quốc tế ở TP. Hồ Chí Minh đã có sự hấp dẫn so với Singapore. Ví dụ như mức thuế là 10% đang hấp dẫn hơn so với mức 17% của Singapore. Những chính sách ưu đãi về thuê đất, thuế quan, visa… cũng tương đối cạnh tranh.

Điều quan trọng là chúng ta cần xây dựng cơ chế thông thoáng trong phê duyệt thành viên tham gia trung tâm, dòng vốn lưu chuyển. Đồng thời, phải tập trung vào sự phát triển sản phẩm và sàn giao dịch. Điều này sẽ giúp Trung tâm Tài chính quốc tế TP. Hồ Chí Minh thực sự tạo ra điểm nhấn về sự khác biệt và sự hấp dẫn.

Từ góc độ của một nhà kinh tế, ông kỳ vọng như thế nào về sự thành công của Trung tâm Tài chính quốc tế tại TP. Hồ Chí Minh?

TP. Hồ Chí Minh đã và đang có đầy đủ những cơ hội, điều kiện cần để thành lập Trung tâm Tài chính quốc tế. Đây cũng là thời điểm chín muồi để xắn tay, tăng tốc hiện thực hóa mục tiêu này.

Việc xây dựng Trung tâm Tài chính quốc tế được không thể hoàn thành trong một sớm một chiều, nhất là khi Việt Nam đang đi sau nhiều quốc gia trong lĩnh vực này. Tuy nhiên, chúng ta lại có cơ hội học hỏi kinh nghiệm từ các mô hình thành công hay nhận diện được các thách thức để rút ngắn thời gian triển khai. Ví dụ, nếu các trung tâm tài chính quốc tế lớn mất 7-10 năm để thành hình, Việt Nam có thể kỳ vọng rút ngắn còn 3-5 năm, thậm chí nhanh hơn nếu áp dụng cách làm mới, đi tắt đón đầu.

Tôi tin rằng, nếu dồn sức và tập trung toàn bộ ý chí, Việt Nam sẽ xây dựng Trung tâm Tài chính quốc tế thành công và trong thời gian sớm hơn. Trung tâm này sẽ đóng vai trò rất quan trọng trong mục tiêu vươn mình của đất nước trong kỷ nguyên mới.

Nguồn: https://baoquocte.vn/trung-tam-tai-chinh-quoc-te-ban-dap-cho-tang-truong-kinh-te-326178.html