Ukraine đang phải đối mặt với tình hình nghiêm trọng ở Biển Đen khi vùng biển này bị đóng cửa hoàn toàn đối với Kiev. Đó là nhận định của ông Oleg Soskin, người từng là cố vấn cho cựu Tổng thống Ukraine Leonid Kuchma (1994-2005).
“Ukraine đang rơi vào tình thế rất khó khăn, nói thẳng ra, tôi gọi đó là túi lửa… Vùng biển đã bị đóng cửa và tình hình ở Biển Đen rất nghiêm trọng”, ông Soskin cho biết trong một video được đăng tải trên kênh YouTube của mình hôm 16/9.
Ông Soskin cho biết thêm rằng lối thoát duy nhất cho xuất khẩu nông sản của Ukraine là các tuyến đường qua Bulgaria, Moldova và Romania. Tuy nhiên, ông tin rằng quyết định của Hungary, Ba Lan và Slovakia về gia hạn lệnh cấm nhập khẩu ngũ cốc Ukraine là một cú “đâm sau lưng”.
“Phải gọi mọi thứ đúng theo bản chất của chúng. Đây là một đòn địa chính trị và địa kinh tế, và là điều chưa từng có tiền lệ”, ông Soskin nói khi đánh giá động thái của các nước láng giềng của Ukraine.
“Trên thực tế, đây là một cuộc chiến địa chính trị công khai chống lại Ukraine”, vị cựu cố vấn nhấn mạnh. Theo quan điểm của ông, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky và chính quyền đương nhiệm chưa chuẩn bị cho tất cả những điều như vậy.
Thỏa thuận ngũ cốc giữa Nga và Ukraine, do Liên Hợp Quốc và Thổ Nhĩ Kỳ làm trung gian, đã hết hiệu lực vào ngày 17/7. Bộ Quốc phòng Nga sau đó cảnh báo rằng từ ngày 20/7, Moscow sẽ coi tất cả các tàu đi qua Biển Đen đến các cảng Ukraine là những phương tiện có khả năng vận chuyển hàng quân sự, và các quốc gia có cờ treo trên những con tàu như vậy sẽ là các bên dính líu tới cuộc xung đột ở Ukraine và đứng về phía chính quyền Kiev.
Tàu container JOSEPH SCHULTE (đăng ký ở Hong Kong – Trung Quốc) rời cảng biển ở Odessa, Ukraine, trong bức ảnh được đăng trên Facebook của Phó Thủ tướng Ukraine Oleksandr Kubrakov, 16/8/2023. Ảnh: CNN
Ngày 10/8, Hải quân Ukraine tuyên bố mở các hành lang tạm thời trên Biển Đen cho các tàu buôn hướng đến hoặc xuất phát từ các cảng Chernomorsk, Odessa và Yuzhny. Kiev cảnh báo rằng nguy cơ tấn công quân sự và va chạm với thủy lôi trôi dạt vẫn tồn tại trên tuyến đường này, vì vậy chỉ các tàu có chủ sở hữu và thuyền trưởng chính thức xác nhận sẵn sàng ra khơi trong điều kiện như vậy mới được phép đi lại trong vùng biển này.
Ngày 15/9, Ủy ban châu Âu (EC) quyết định không gia hạn lệnh cấm nhập khẩu ngũ cốc và các mặt hàng nông sản khác của Ukraine sau khi lệnh cấm này hết hạn vào ngày 15/9, nhưng yêu cầu Kiev đệ trình kế hoạch hành động để tránh làm biến dạng thị trường ở các nước EU. Ngay sau đó, Hungary, Ba Lan và Slovakia đã tuyên bố đơn phương hạn chế nhập khẩu ngũ cốc từ Ukraine.
Tổng thống Ukraine Zelensky tuyên bố sẽ đáp trả “những người hàng xóm vi phạm các quy tắc của EU”.
Hungary, Ba Lan và Slovakia lập luận rằng tình trạng dư thừa hàng nhập khẩu từ Ukraine tiếp tục làm giảm giá hàng trong nước và đẩy một số nông dân địa phương đến bờ vực phá sản. Với các cuộc tổng tuyển cử đầy cạnh tranh sắp diễn ra ở cả Ba Lan và Slovakia trong vài tuần nữa, cả Warsaw và Bratislava đều không muốn “chọc giận” lực lượng nông dân hùng hậu của mình.
Ở Ba Lan, lệnh cấm mới không chỉ bao gồm 4 loại ngũ cốc mà còn cả các sản phẩm làm từ ngô, lúa mì và cải dầu. Hungary đã áp đặt lệnh cấm nhập khẩu 24 sản phẩm nông nghiệp của Ukraine, bao gồm ngũ cốc, rau, một số sản phẩm thịt và mật ong.
Lệnh cấm chỉ ảnh hưởng đến hàng nhập khẩu vào thị trường Ba Lan, Slovakia và Hungary. Ba nước vẫn sẽ cho phép ngũ cốc Ukraine quá cảnh lãnh thổ của họ trên đường đến nước thứ ba theo “Hành lang đoàn kết”. Tuyến đường này đã vận chuyển khoảng 60% lượng ngũ cốc xuất khẩu của Ukraine trong năm qua, bao gồm 4 triệu tấn ngũ cốc. 40% còn lại đi qua Biển Đen, nhưng kênh này đã bị gián đoạn kể từ khi Sáng kiến Ngũ cốc Biển Đen sụp đổ.
Minh Đức (Theo TASS, GZero Media)
