Vì sao xe đạp công cộng thiếu hấp dẫn?

Dịch vụ xe đạp công cộng được triển khai tại thành phố Hải Phòng từ năm 2023 (ảnh tư liệu).

Người dân chưa quen

Từng trải nghiệm xe đạp công cộng tại điểm gần hồ Tam Bạc, chị Nguyễn Thị Lanh, phường Hồng Bàng chia sẻ: “Điểm xe đạp công cộng gần nhà nên ban đầu tôi dùng dịch vụ này để đưa đón con đi học và đi làm, vừa tiện công việc lại rèn luyện sức khỏe. Nhưng chỉ sau vài lần, tôi nhận thấy nhiều bất tiện. Xe không phù hợp khi di chuyển xa, mang theo nhiều đồ đạc hay khi trời mưa. Cơ sở hạ tầng hạn chế khiến tôi phải đi bộ một quãng từ điểm để xe tới nơi làm. Quá trình mở ứng dụng, lấy, trả xe mất thời gian”.

Dự án thí điểm dịch vụ xe đạp công cộng do Công ty CP Tập đoàn Trí Nam đầu tư tại thành phố Hải Phòng, triển khai từ tháng 2/2023, với 500 xe đặt tại 39 trạm do UBND thành phố bố trí trên vỉa hè các quận: Lê Chân, Hồng Bàng và Ngô Quyền trước đây. Mỗi trạm rộng 10 - 15 m², xếp 10 - 20 xe theo từng ô riêng. Khi triển khai, doanh nghiệp kỳ vọng thu hút một lượng khách du lịch không nhỏ, nhất là trong các hành trình Foodtour, Citytour.

xe-dap(1).png — Xe đạp công cộng được Công ty CP Tập đoàn Trí Nam bố trí ở một số tuyến phố trung tâm.

Giai đoạn đầu, dịch vụ nhận được sự đón nhận của người dân và khách du lịch. Ông Phạm Văn Hải làm nghề xe ôm, thường đón khách gần điểm tập kết xe đạp công cộng trên phố Hoàng Ngân cho biết: “Ban đầu, tôi thấy nhiều khách du lịch chọn xe đạp công cộng để trải nghiệm tại khu vực trung tâm thành phố, tham quan một số địa điểm nổi tiếng như: bảo tàng, nhà hát... rồi foodtour. Tuy nhiên, gần đây tôi thấy lượng người đi xe dần thưa vắng. Có khi cả ngày không có người đi xe. Giờ, xe cũng được di chuyển”.

Trước thành phố Hải Phòng, tháng 5/2022 (thành phố Hải Dương cũ) là địa phương thứ ba trong cả nước triển khai dịch vụ xe đạp công cộng. Công ty CP Tập đoàn Trí Nam cũng là đơn vị thực hiện. Công ty bố trí 6 trạm và 120 xe tại Nhà Thi đấu thể dục thể thao tỉnh, công viên Bạch Đằng, đường Thanh Niên, Tôn Đức Thắng và các quảng trường 30/10, Thống Nhất. Thế nhưng chỉ hơn một năm triển khai, dịch vụ này tại Hải Dương cũng phải dừng hoạt động.

Theo đại diện Công ty CP Tập đoàn Trí Nam, nguyên nhân khiến xe đạp công cộng chưa hút khách là do thói quen ít vận động. Nhiều người ngại đi xe đạp vì tốc độ chậm, không muốn đi bộ vài trăm mét tới trạm xe. Một số khác không sẵn sàng chi tiền cho dịch vụ này. Lượng người đi xe đạp công cộng giảm dần, khiến chi phí duy trì tăng, doanh nghiệp lỗ vốn và buộc phải ngừng triển khai tại nhiều địa phương.

Cần tìm cơ hội phát triển lại

Tháng 5 vừa qua, Công ty CP Tập đoàn Trí Nam ngừng dịch vụ xe đạp công cộng tại thành phố Hải Phòng.

Mặc dù chương trình xe đạp công cộng dừng lại, nhưng nhìn về tương lai dịch vụ này vẫn có vai trò trong việc phát triển đô thị xanh. Tháng 6/2025, thành phố Hải Phòng đạt Chứng chỉ thành phố tiềm năng bền vững về môi trường (COR) lần thứ 5. Để đạt chứng chỉ này, thành phố cần đáp ứng các tiêu chí về phát triển bền vững, bao gồm quản lý môi trường, sử dụng tài nguyên hiệu quả, bảo tồn đa dạng sinh học và giảm thiểu ô nhiễm. Ngoài ra còn có tiêu chí về tỷ lệ cây xanh, chất lượng không khí, diện tích không gian công cộng, quản lý chất thải. Áp dụng công nghệ xanh trong giao thông cũng là một trong những yếu tố quan trọng. Vì vậy, dịch vụ xe đạp công cộng dù là một mảnh ghép nhỏ, nhưng góp phần tạo điều kiện để thành phố đạt chứng nhận này.

Ông Nguyễn Minh Xô, Chủ tịch Hiệp hội Du lịch Hải Phòng nhận xét: “Xe đạp là phương tiện phổ biến tại nhiều nước phát triển. Trong điều kiện phù hợp, đi xe đạp giúp tiết kiệm năng lượng, giảm khí thải, bảo vệ môi trường. Thành phố Hải Phòng hoàn toàn có điều kiện để tiếp tục phát triển xe đạp công cộng, hướng tới giao thông xanh và một thành phố trong lành. Để mô hình này trở lại, cần sự phối hợp giữa nhà nước và doanh nghiệp, cần có chính sách ưu đãi, giá cả hợp lý, dễ chấp nhận với người dân. Quy mô dịch vụ cần mở rộng, kết nối nhiều địa điểm để tiện sử dụng. Chỉ khi đủ điều kiện, người dân mới hình thành thói quen đi xe đạp công cộng”.

Theo ông Nguyễn Đăng Khoa, đại diện Công ty CP Tập đoàn Trí Nam, để khắc phục những hạn chế của xe đạp truyền thống, doanh nghiệp dự kiến đưa xe đạp điện trợ lực về thành phố Hải Phòng. Loại xe mới giúp người dân đi nhanh hơn, đỡ tốn sức, đồng thời có thể chở hàng cồng kềnh thuận tiện. Đây là bước tiến quan trọng trong kế hoạch đưa dịch vụ xe đạp công cộng trở lại nhiều địa phương.

Dù dịch vụ tạm dừng, người dân thành phố Hải Phòng và doanh nghiệp vẫn hy vọng, với sự tính toán kỹ lưỡng và mục tiêu “Hải Phòng xanh”, xe đạp công cộng sẽ được cải tiến và trở thành phương tiện giao thông xanh được ưa chuộng trong tương lai tại thành phố Cảng.

HẢI MINH

Nguồn: https://baohaiphong.vn/vi-sao-xe-dap-cong-cong-thieu-hap-dan-524748.html