Vụ Đông "chậm nhịp" trên vùng đất bãi sông Lam

Những năm trước, vào thời điểm này, vùng đất bãi ven sông Lam từ Đô Lương lên Con Cuông (cũ) đã phủ một màu xanh trù phú của ngô, bí và nhiều loại rau màu. Thế nhưng, năm nay, khung cảnh ấy đã thay đổi hoàn toàn. Nhiều cánh đồng nay chỉ còn lại những dải đất trơ trọi, chưa thể canh tác vì ảnh hưởng nặng nề của mưa lũ kéo dài từ tháng 7 đến nay.

Nhà nông chưa thể cải tạo được đất

Tại thôn Tiến Thành, xã Con Cuông, bà Nguyễn Thị Lý đứng bên bãi đất ven sông Lam mà gia đình gắn bó bao năm, không giấu được nỗi lo lắng. Bà cho biết, trước đây mỗi vụ gia đình trồng ngô, cà pháo, thu hoạch đều đặn, mỗi năm thu nhập vài chục triệu đồng từ 2 sào đất màu.

Bà Nguyễn Thị Lý ở thôn Tiến Thành, xã Con Cuông lo lắng trước đám đất màu bị vùi lấp do nước lũ. Ảnh: Xuân Hoàng

Thế nhưng, sau nhiều đợt lũ lớn, dòng sông dâng cao, cuốn theo đất đá, phủ lấp toàn bộ diện tích canh tác. “Đất bị bồi một lớp dày, lại thêm mưa liên tục nên ướt sũng. Từ tháng 7 đến nay, chúng tôi chưa thể trồng được cây gì”, bà Lý chia sẻ.

Theo ông Cao Tiến Thịnh - Trưởng phòng Kinh tế, UBND xã Con Cuông, đợt mưa lũ liên tiếp do ảnh hưởng của bão số 3, số 5 và 10 đã gây thiệt hại trên diện rộng. Toàn xã có 30 ha đất màu bị mất do sạt lở dọc sông, 60 ha đất bãi ven sông bị bồi lấp dày lớp cát và sỏi. Bên cạnh đó, khoảng 40 ha đất ruộng và 200 ha cây ăn quả cũng bị ảnh hưởng nặng.

Do thời tiết mưa kéo dài, nên vùng đất bãi ven sông Lam vẫn còn ướt, bà con nông dân chưa thể cải tạo đất. Ảnh: Quang An

Điều khó khăn nhất hiện nay là phần lớn diện tích đất bị vùi lấp không phải là lớp phù sa màu mỡ mà là đất cát, cuội đá sông. Để cải tạo được, phải san gạt mặt bằng, cải tạo lại đất, một phần phải vận chuyển đất màu bù vào. Trong khi đó, hệ thống giao thông nội đồng vốn đóng vai trò quan trọng trong vận chuyển máy móc, vật tư và tiêu thoát nước, cũng bị hư hỏng nặng, nhiều tuyến bị bồi lấp, cắt đứt.

Nhằm hỗ trợ địa phương khắc phục thiệt hại, tỉnh đã bố trí 10 tỷ đồng cho xã Con Cuông. Trên cơ sở đó, xã dự kiến trích 1,5 tỷ đồng để sửa chữa giao thông nội đồng và 400 triệu đồng để mua vôi bột cấp phát cho bà con xử lý đồng ruộng, cải tạo đất sau lũ.

“Chúng tôi đã hợp đồng với đơn vị cung ứng vôi. Khi đất bắt đầu khô, xã sẽ vận động người dân cày ải, phơi đất rồi rắc vôi bột nhằm giảm độ chua, hạn chế nấm khuẩn và cải thiện dinh dưỡng đất. Diện tích cần xử lý trước mắt khoảng 60 ha đất bãi ven sông”, ông Cao Tiến Thịnh cho biết.

Vùng đất bãi ven sông Lam đến thời điểm này vẫn chưa thể cải tạo được để sản xuất vụ Đông. Ảnh: Xuân Hoàng

Xã Nhân Hòa (huyện Anh Sơn cũ) vốn được xem là vùng trọng điểm sản xuất cây trồng vụ Đông của địa phương, với lợi thế là những vùng bãi màu mỡ ven sông Lam. Hằng năm, cơ cấu sản xuất vụ Đông của xã tập trung chủ yếu vào cây ngô và các loại rau, củ, quả, mang lại nguồn thu ổn định cho người dân.

Theo kế hoạch sản xuất vụ Đông năm nay, toàn xã dự kiến gieo trồng 544 ha ngô, trong đó, có 404 ha ngô sinh khối phục vụ chăn nuôi và 140 ha ngô lấy hạt; cùng với đó là 15 ha khoai tây. Diện tích này phần lớn nằm ở vùng đất bãi ven sông, nơi được đánh giá có độ màu tốt, phù hợp cho sản xuất hàng hóa tập trung.

Những ruộng mía ven sông Lam bị thiệt hại do nước lũ ngập sâu nhiều ngày. Ảnh: Quang An

Tuy nhiên, sau các đợt mưa lũ lớn vừa qua, đặc biệt là trận lũ lịch sử vào cuối tháng 7, toàn bộ khu vực đất bãi đã bị ngập sâu trong thời gian dài, sau đó bị bồi lấp bởi một lượng bùn đất, sỏi, đá dày trên 1 mét. Điều này khiến kế hoạch sản xuất vụ Đông của xã gặp rất nhiều khó khăn. Những diện tích vốn được xem là “vựa ngô vụ Đông” nay trở nên lồi lõm, nhiều chỗ bị dòng nước xoáy tạo thành hố sâu, người dân không thể triển khai làm đất và gieo trồng đúng lịch thời vụ.

Ông Đặng Đình Lục - Chủ tịch UBND xã Nhân Hòa cho biết, trước mưa lũ, bà con đã gieo trỉa ngô vụ Thu và trồng 55 ha mía nguyên liệu. Tuy nhiên, toàn bộ diện tích này gần như mất trắng. Với ngô, nhiều diện tích chưa kịp nảy mầm đã bị nước cuốn trôi. Riêng đối với mía, mặc dù là cây trồng có sức chịu hạn và chịu úng ở mức nhất định, nhưng khi bị ngập lâu ngày, sau đó bị bồi lấp bởi lớp bùn đất dày, rễ và thân cây không thể hồi phục.

“Hiện nay, bà con muốn phá bỏ diện tích mía bị thiệt hại để chuyển sang trồng ngô vụ Đông. Nhưng đất vẫn còn quá ướt, không thể đưa máy vào cải tạo. Một số diện tích khác cũng bị biến dạng địa hình, buộc phải san gạt lại trước khi sản xuất”, ông Lục cho biết.

Nhiều vùng đất bãi ven sông Lam bị đất vùi lấp giao thông nội đồng. Ảnh: Quang An

Trước tình hình thiệt hại nặng nề, tỉnh đã hỗ trợ xã Nhân Hòa 2,5 tỷ đồng để khắc phục hậu quả sau mưa lũ. Xã dự kiến sử dụng một phần nguồn kinh phí này để tu sửa hệ thống giao thông nội đồng và thuê máy móc cải tạo lại mặt bằng đất sản xuất cho người dân. Tuy nhiên, khó khăn lớn nhất hiện nay chính là thời tiết còn diễn biến phức tạp, mưa nhiều, độ ẩm đất cao khiến việc triển khai san gạt, làm đất chưa thể thực hiện ngay.

Trong bối cảnh đó, chính quyền các địa phương đang khuyến cáo người dân chủ động theo dõi diễn biến thời tiết, đồng thời, nghiên cứu chuyển đổi cơ cấu cây trồng phù hợp nếu thời vụ không đảm bảo. Việc khôi phục sản xuất sau lũ đang chạy đua với thời gian, bởi đây không chỉ là câu chuyện mùa vụ, mà còn là sinh kế của hàng trăm hộ dân ven sông Lam.

Hỗ trợ hạt giống cho các địa phương

Ông Nguyễn Tiến Đức – Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh cho biết, toàn tỉnh hiện có khoảng 8.600 ha đất bãi ven sông Lam được sử dụng cho sản xuất nông nghiệp hàng năm. Tuy nhiên, do ảnh hưởng của các đợt mưa lũ liên tiếp từ cuối tháng 7 đến tháng 9, đã có hơn 5.000 ha bị ngập sâu và bồi lấp bởi lớp cát, đất và sỏi. Điều này khiến việc triển khai sản xuất vụ Đông ở nhiều địa phương gặp khó khăn, nhất là trong khâu làm đất và khôi phục độ màu.

Vùng đất bãi ven sông Lam của xã Nhân Hòa sau trận lũ cuối tháng 7. Ảnh: Xuân Hoàng

Ông Đức khuyến cáo, đối với những diện tích bị bồi lấp, bà con cần chờ thời tiết ổn định, đất khô ráo mới tiến hành cày ải, sau đó bón vôi để xử lý đất, nhằm hạn chế mầm bệnh, cải thiện độ pH và phục hồi chất lượng đất trước khi gieo trồng trở lại.

Sau ảnh hưởng của bão số 3 và bão số 10, hàng trăm ha cây trồng ven sông Lam tại các xã Nhân Hòa, Vĩnh Tường, Anh Sơn Đông, Anh Sơn, Con Cuông Tam Quang và các địa phương khác: Quỳnh Anh, Đại Huệ, Tân Phú… bị thiệt hại nặng. Nhằm kịp thời hỗ trợ nông dân khôi phục sản xuất, Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh đã phối hợp với các công ty triển khai chương trình hỗ trợ hạt giống rau cho các địa phương bị ảnh hưởng.

Theo đó, Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh đã hỗ trợ 21 tấn giống ngô LVN 14 và 13.500 gói hạt giống rau các loại, cấp phát cho các địa phương nói trên.

Hoạt động hỗ trợ nhằm góp phần giúp bà con khôi phục sản xuất kịp thời vụ Đông, ổn định sinh kế, giảm thiểu thiệt hại sau thiên tai. Tuy nhiên, đến thời điểm này, các địa phương vùng ven sông Lam, đặc biệt là các xã thuộc huyện Đô Lương, Anh Sơn, Con Cuông (cũ) vẫn chưa gieo hạt giống, bởi đồng ruộng chưa thể khắc phục được.

ADQuảng cáo

Nguồn: https://baonghean.vn/vu-dong-cham-nhip-tren-vung-dat-bai-song-lam-10309858.html