Xây dựng sản phẩm OCOP - giải pháp “giữ lửa” làng nghề

Thanh Hóa từ lâu đã được mệnh danh là vùng đất “trăm nghề” với hệ thống làng nghề phong phú bậc nhất cả nước. Từ chiếu Nga Sơn, rèn Tất Tác, chè lam Phủ Quảng,... mỗi sản phẩm thủ công không chỉ mang giá trị văn hóa, mà còn là niềm tự hào của người dân địa phương. Nhiều nghề, làng nghề của tỉnh một thời bị mai một. Nhưng những năm gần đây, sự xuất hiện của Chương trình OCOP đã trở thành đòn bẩy quan trọng, vừa gìn giữ nét truyền thống trong mỗi làng nghề vừa phát triển theo hướng hiện đại và bền vững.

Sản phẩm OCOP dao thép không gỉ Tấn Lộc Tài, xã Triệu Lộc tham gia trưng bày tại hội chợ, sự kiện thương mại của tỉnh.

Nghề rèn Tất Tác, xã Triệu Lộc là một trong những minh chứng rõ nét cho sự thay đổi nhờ Chương trình OCOP. Nếu như trước kia, những vật dụng của nghề rèn chỉ phục vụ nhu cầu sinh hoạt, sản xuất của người dân trong tỉnh, trong vùng thì nay, nhờ sự cải tiến mạnh mẽ cả về mẫu mã, thiết kế và chất lượng của sản phẩm tham gia OCOP, những sản phẩm của làng rèn đã vươn xa, đáp ứng nhu cầu đa dạng, ngày càng cao của người tiêu dùng. Đồng thời đẩy mạnh ứng dụng khoa học, kỹ thuật công nghệ mới vào sản xuất để nâng tầm sản phẩm. Nhờ đó, làng nghề rèn Tất Tác đã có 2 sản phẩm OCOP là dao rèn thủ công của Công ty TNHH Tinh Anh Thu, dao thép không gỉ Tấn Lộc Tài và hàng chục sản phẩm đã thay đổi, ứng dụng chu trình OCOP trong sản xuất.

Ông Nguyễn Hùng Việt, Phó Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND xã Triệu Lộc, cho biết: “Sau khi thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp, xã Triệu Lộc có các nghề truyền thống, như: nghề rèn Tất Tác, nghề nấu rượu... và có 3/4 sản phẩm OCOP từ các nghề, làng nghề truyền thống. Nhờ có Chương trình OCOP, làng nghề của địa phương như sôi động, hiện đại hơn. Người dân, lao động trong làng nghề đã chú trọng ứng dụng công nghệ, kỹ thuật để làm mới các sản phẩm truyền thống theo nhu cầu, xu hướng của thị trường. Nhờ đó, các sản phẩm làng nghề của xã không chỉ được tiêu thụ rộng rãi ở thị trường trong nước mà còn từng bước hướng tới xuất khẩu”.

Không chỉ Triệu Lộc mà xã Thiệu Trung cũng đang chứng kiến bước chuyển mình nhờ OCOP. Nghề đúc đồng vốn nổi danh bởi sự tinh xảo của bàn tay người thợ, nay được mở rộng thị trường qua các sản phẩm OCOP như: trống đồng Toàn Linh, trống đồng Bảy Tuyên... Thay vì sản xuất nhỏ lẻ, manh mún, các cơ sở đã xây dựng bộ sưu tập, phân khúc khách hàng rõ ràng và đưa sản phẩm lên các sàn thương mại điện tử. Điều này không chỉ giúp tăng doanh thu mà còn đưa tinh hoa đúc đồng đến gần hơn với đời sống hiện đại. Thông qua việc sản xuất theo chu trình OCOP, các sản phẩm của làng nghề đúc đồng đã và đang đáp ứng nhu cầu tiêu dùng của thị trường hiện đại.

Theo thống kê, tỉnh Thanh Hóa hiện có 118 làng nghề và 31 nghề truyền thống đã được công nhận. Các làng nghề đã tạo việc làm cho hàng chục nghìn lao động, làm thay đổi diện mạo và nâng cao chất lượng đời sống người dân khu vực nông thôn. Đây là nguồn lực vô cùng quý giá, tạo công ăn việc làm cho hàng trăm nghìn lao động nông thôn và góp phần thay đổi diện mạo NTM. Trong đó, có 42 sản phẩm của nghề, làng nghề đã được đánh giá phân hạng đạt từ 3 sao OCOP trở lên. Các sản phẩm OCOP của làng nghề tiêu biểu, như: chiếu cói, bánh gai Lâm Thắm, bánh lá răng bừa Xuân Lập, miến gạo Phú Xuân, nón lá Ngọc Thơm, đồ đồng Thiệu Trung, bánh đa Tân Châu, dao rèn Tiến Lộc, miến gạo Thăng Long, hương bài Vạn Thắng, chè lam Phủ Quảng, tương bần làng Ái... Tuy nhiên, thách thức cũng không nhỏ của các làng nghề trong lộ trình phát triển sản phẩm OCOP chính là sản phẩm còn thiếu đa dạng, thương hiệu yếu, công tác quảng bá chưa thật sự đồng bộ...

Ông Nguyễn Bá Châu, chủ thể sản xuất OCOP tại làng nghề đúc đồng Trà Đông, cho biết: “Mặc dù có tuổi đời hàng trăm năm, song phải thực sự khi có Chương trình OCOP, sản phẩm làng nghề mới có thêm “trợ lực” để bước ra khỏi phạm vi “chợ quê”, trở thành hàng hóa có thương hiệu. Nhờ được chuẩn hóa về chất lượng, bao bì, tem nhãn theo chu trình OCOP, sản phẩm làng nghề đã có chỗ đứng tại siêu thị, trung tâm thương mại và trên các sàn thương mại điện tử. Khi có thêm động lực OCOP, thì những sản phẩm bước ra từ làng nghề sẽ vượt trội, trở thành thương hiệu mạnh bởi sản phẩm làng nghề vốn đã mang trong mình giá trị bản sắc độc đáo, riêng biệt”.

Có thể khẳng định, làng nghề và OCOP đã và đang có sự tương tác, hỗ trợ nhau cùng phát triển. Trong đó, làng nghề góp phần tạo nguồn lực sản phẩm cho Chương trình OCOP, còn sản phẩm OCOP mang lại hơi thở hiện đại, kết nối thị trường cho sản phẩm làng nghề. Cùng với đó, khi sản phẩm có chứng nhận OCOP được tiêu thụ mạnh hơn sẽ mang lại sức sống mới cho làng nghề, tạo việc làm ổn định và tăng thu nhập cho người lao động địa phương. Trong thực tế, đã có những sản phẩm làng nghề nhờ “luồng gió” của OCOP đã bay cao, vươn xa ra thế giới, như: mắm tôm, mắm tép Lê Gia của làng nghề mắm Khúc Phụ, xã Hoằng Thanh; đồ mỹ nghệ từ cói của xã Nga An, Nga Sơn... Từ đó, khẳng định giá trị của sản phẩm làng nghề và góp phần nâng tầm sản phẩm OCOP xứ Thanh.

Lê Hòa

Nguồn: https://baothanhhoa.vn/xay-dung-san-pham-ocop-giai-phap-nbsp-nbsp-giu-lua-lang-nghe-267644.htm